خطبهی دوم:
ستایش تنها از آن الله است و درود و سلام بر آنکه پیامبری پس از وی نیست.
ای مردم: نیاز به همبستگی جوامع مسلمان و یکی ساختن احساس آنها براساس شریعت خداوند و دعوت به قوی کردن این احساس سخن جدیدی نیست و نه هم خیالی است باطل و نه ایده آلی است که وجود آن در جهان واقع تصور نشود، بلکه آن واقعیتی است که در هر زمان و مکان وجود آن لازم است که اگر در مدت زمانی به ضعف بگراید در مدت زمانی دیگر قدرت مییابد...
و این هدف هر گاه که معانی تعاون صادقانه و احساس مشترک و واقعی برادری و دینداری تحقق یابد به اذن خداوند آسان خواهد بود؛ زیرا تنها نیرو کافی نیست و تنها صبر و شکیبایی نیاز ما را برطرف نخواهد ساخت و تنها با شجاعت نمیتوان دشمنان را دور ساخت و با گریه نمیتوان اشغالگر را بیرون راند، اگر همهی اینها با همکاری و همدستی میان جوامع مسلمان همراه نباشد، تا بدینوسیله بتوان این همبستگی را به مانند دیواری مستحکم در برابر هر تجاوز و هجومی قرار داد...
حال که نیروی تنها بدون همکاری و تعاون کافی نیست، چه میشود اگر ضعف و سستی جای نیرو را گرفته باشد؟ نیروی انسان قوی به کمال خود نمیرسد مگر با همکاری ضعیف، حال چگونه است اگر قوی به یاری ضعیف بشتابد؟ و چه نیرویی بالاتر از نیروی دین و امت است؟ خداوند در مورد ذو القرنین با آن همه قدرت و نیرویی که داشت چنین مثال میزند که از همکاری و مشارکت در برابر سختیها بینیازی نجست بلکه هنگامی که آن قوم از او خواستند میان آنها و یاجوج و ماجوج سدی بسازد گفت:
﴿... مَا مَكَّنِّي فِيهِ رَبِّي خَيۡرٞ فَأَعِينُونِي بِقُوَّةٍ أَجۡعَلۡ بَيۡنَكُمۡ وَبَيۡنَهُمۡ رَدۡمًا ٩٥ ءَاتُونِي زُبَرَ ٱلۡحَدِيدِۖ حَتَّىٰٓ إِذَا سَاوَىٰ بَيۡنَ ٱلصَّدَفَيۡنِ قَالَ ٱنفُخُواْۖ حَتَّىٰٓ إِذَا جَعَلَهُۥ نَارٗا قَالَ ءَاتُونِيٓ أُفۡرِغۡ عَلَيۡهِ قِطۡرٗا ٩٦﴾ [الكهف: ٩٥-٩٦].
«... آنچه پروردگارم به من در آن تمكن داده بهتر است پس مرا با نيرويى [انسانى] يارى كنيد [تا] ميان شما و آنها سدى استوار قرار دهم (٩٥) براى من قطعات آهن بياوريد تا آنگاه كه ميان دو كوه برابر شد گفت بدميد تا وقتى كه آن [قطعات] را آتش گردانيد گفت مس گداخته برايم بياوريد تا روى آن بريزم».
او با همهی قدرتی که داشت از آنها کمک خواست و خواست تا برای او آهن بیاورند و در آن بدمند و آنها برای او که آنهمه نیرومند بود این سه کار را انجام دادند...
و همهی اینها دلیلی است قوی بر این نکته که چوبها اگر با هم جمع شوند شکسته نمیشوند و دیگ با بزرگی خود با کمک سنگهایی کوچک در جای خود نگه داشته میشود.
﴿قَالُواْ يَٰشُعَيۡبُ مَا نَفۡقَهُ كَثِيرٗا مِّمَّا تَقُولُ وَإِنَّا لَنَرَىٰكَ فِينَا ضَعِيفٗاۖ وَلَوۡلَا رَهۡطُكَ لَرَجَمۡنَٰكَۖ وَمَآ أَنتَ عَلَيۡنَا بِعَزِيزٖ ٩١﴾ [هود: ٩١].
«گفتند اى شعيب بسيارى از آنچه را كه مىگويى نمىفهميم و واقعا تو را در ميان خود ضعيف مىبينيم و اگر عشيره تو نبود قطعا سنگسارت مىكرديم و تو بر ما پيروز نيستى».
و در پایان درود و سلام فرستید بر بهترین انسانها و پاکترین آنها محمد بن عبدالله، آن صاحب حوض کوثر و مقام شفاعت که خداوند شما را به آن امر نموده و خود و ملائکهاش بر وی درود فرستادهاند و فرموده:
﴿... يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ صَلُّواْ عَلَيۡهِ وَسَلِّمُواْ تَسۡلِيمًا ٥٦﴾ [الأحزاب: ٥٦].
خداوندا درود و سلام و برکت فرست بر بنده و پیامبرت محمد، و راضی و خشنود باش از چهار خلیفهی وی ـ ابوبکر و عمر و عثمان و علی ـ و از دیگر صحابهی پیامبرت محمد ـ صلی الله علیه وسلم ـ و از تابعین و کسانی که تا روز قیامت به نیکی از آنان پیروی نمایند و همچنین از ما با عفو و کرم خویش راضی باش ای مهربانترین مهربانان.
خداوندا اسلام و مسلمانان را عزت ده، خداوندا اسلام و مسلمانان را عزت ده، خداوندا اسلام و مسلمانان را عزت ده، خداوندا دینت را و کتابت را و سنت پیامبرت و بندگان مومنت را یاری ده.
خداوندا غم و غصهی غصهداران و دردمندان مسلمان را از بین ببر و وام وامداران را ادا نما و بیماران ما و دیگر بیماران مسلمان را شفا ده ای مهربانترین مهربانان.
خداوندا ما را در سرزمینهایمان ایمن بدار و مسئولان ما را اصلاح کن و ولایت ما را بر عهدهی کسانی بگذار که تقوای تو را داشته و در پی رضایت تو باشند.
پروردگارا ما را در دنیا و آخرت نیکی عطا کن و از آتش دوزخ دور بدار.
پاک و بیعیب است پروردگار تو، پروردگار عزت از آنچه به دروغ به او نسبت میدهند و سلام بر پیامبران و سخن آخر اینکه: الحمدلله رب العالمین.