خطبهی دوم:
حمد و سپاس از آن الله است. ستایش از آن اوست که خیری نیست مگر از او و شکر و سپاس مخصوص اوست و فضل و نعمتی نیست مگر از سوی او. و گواهی میدهم که معبودی به حق نیست جز الله که یکتاست و در یگانگی و پروردگاری و در نامها و صفاتش بیشریک است و حقیقت ذاتش را کسی نمیتواند درک نماید.
و گواهی میدهم که سرور و پیامبر ما محمد، بنده و پیامبرسان اوست که وی را برگزید و از وی خشنود شد. درود و سلام و برکات خداوند بر وی و بر اهل بیت و اصحاب وی و بر تابعین و همهی آنانی باد که تا قیامت به نیکی از آنان پیروزی نمایند... اما بعد:
بندگان خداوند، حجاج بیت الله الحرام... قومی که یکدیگر را نصیحت نکنند و نصیحت نپذیرند خیری در آنان نیست و قومی که نصیحتگران را دوست نداشته باشند نیز خیری ندارند. نصیحت در واقع انجام مسئولیت است.
این حقیقت نصیحت و منزلت و آثار آن است و چنانکه عمربن الخطاب رضی الله عنه میفرماید: «قومی که در میان خود یکدیگر را نصیحت نمیکنند خیری در آنها نیست و قومی که نصیحت کنندگان را دوست ندارند نیز خیری در آنان نیست و قومی که نصیحت نمیپذیرند خیری ندارند. هرکه تو را نصیحت کرد دوستت دارند و هرکه با تو مماشات کرد تو را فریب داده است».
و بدانید که نبودن نصیحت متقابل و ضعف آن سبب بسیاری از آفات از جمله غیبت و سخن پراکنی و کوچک شمردن دیگران و مسخره گری و انتشار منکرات و گناهان و تفرقه و تنفر است. همین کافی است که بدانید برعکس نصیحت یعنی فریب و نفاق و مداهنه.
پس تقوای الله را پیشه سازید و روابط میان خود را اصلاح نمایید و بندگان خداوند و برادر یکدیگر باشید یکدیگر را و به حق و صبر توصیه نماید و سخنی استوار و درست گویید تا خداوند کارهای شما را نیکو نموده و گناهان شما را بیامرزد و هرکه از الله و رسولش اطاعت نماید پیروزی بزرگی به دست آورده است.
سپس بر آن رحمت هدایتگر و آن نعمت الهی پیامبرتان محمد رسول خداوند درود و سلام فرستید که خداوند شما را به این امر نموده و فرموده است:
﴿إِنَّ ٱللَّهَ وَمَلَٰٓئِكَتَهُۥ يُصَلُّونَ عَلَى ٱلنَّبِيِّۚ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ صَلُّواْ عَلَيۡهِ وَسَلِّمُواْ تَسۡلِيمًا ٥٦﴾ [الأحزاب: ٥٦].
«الله و ملائکهاش بر پیامبر درود میفرستند. ای کسانی که ایمان آوردهاید بر او درود و سلام فرستید».
بارالها درود و سلام و برکت فرست بر بنده و پیامبرت محمد آن پیامبر درس ناخوانده و بر اهل بیت پاک و همسرانش، مادران مومنان و از چهار خلیفهی پیامبرت، آن امامان هدایتگر، ابوبکر و عمر و عثمان و علی و از دیگر صحابه و تابعین و آنانی که تا قیامت به نیکی از آنان پیروی کنند، راضی و خشنود باش. و همچنین از ما، با فضل و کرم و احسانت ای گرامیترین گرامیان.
خداوندا اسلام و مسلمانان را عزت ده، خداوندا اسلام و مسلمانان را عزت ده و شرک و مشرکان را خوار بگردان و حوزهی دین را حفظ نما و بندگان مومنت را یاری نما...
خداوندا ما را در سرزمینهایمان ایمن گردان و متولیان و مسئولان ما را صالح گردان. و مسئولیت ما را بر عهدهی کسانی قرار ده که تقوای تو را داشته و راه خشنودی تو را در پیش گیرند.
خداوندا هرکه را برای ما و برای دین و دیار و امنیت و امت و وحدت ما ارادهی سوء دارد به خودش مشغول ساز و مکر و حیلهاش را در نابودی خود او قرار ده ای پرودگار جهانیان. خدایا ما از شر آنان به تو پناه میبریم.
خداوندا حج ما ار مبرور گردان و پاداش ما را بسیار گردان و تلاش ما را مورد سپاس قرار ده و گناهان ما را بیامرز. خداوندا خنکی بخشش و عفو خود و شیرینی مغفرتت و لذت مناجاتت را به ما بچشان.
خداوندا ما را برای توبه و بازگشت توفیق عطا کن و درهای قبول و اجابت را به روی ما بگشا... خداوندا نماز و حج و دعای ما را بپذیر و از بدیهای ما درگذر و بر ما توبه بپذیر و ما را مورد مغفرت و رحمت قرار ده ای مهربانترین مهربانان.
پروردگارا ما به خود ستم نمودیم و اگر تو ما را مورد مغفرت و رحمت قرار ندهی بدون شک از زیانکاران خواهیم بود. پروردگارا ما را در دنیا و آخرت نیکی عطا کن و از آتش دوزخ دور بدار... خداوندا دلهای ما را پس از آنکه هدایتمان نمودی دستخوش تغییر قرار مده و ما را از جانب خود رحمتی عطا کن که تو بسیار بخشندهای.
ای بندگان خداوند. همانا الله به عدل و احسان و بخشش یه نزدیکان سفارش مینماید و از فحشا و منکر و تجاوز باز میدارد. او شما را چنین نصیحت میکند تا یادآور شوید... پس الله را یاد کنید تا شما را یاد کند و او را شکر گذارید تا شما را افزون دهد. بدون شک یاد الله بزرگتر است و الله به آنچه میکنید داناست...