خطبه های حرمین

خطبه‏ی اول:

ستایش از آن الله است که برای رسیدن به رضایتش راه‏هایی قرار داده و از در پی گرفتن راه سختی‏ها ما را بازداشته است و گواهی می‏دهم که معبودی به حق نیست جز الله که یگانه است و شریکی ندارد، چنان شهادتی که با نور آن حقایق آشکار شود. و گواهی می‏دهم که سرور و پیامبر ما محمد بنده و پیامرسان اوست که با نور وحی تاریکی‏ها را کنار زد.

بارالها بر او و بر اهل بیت برگزیده‏ی وی و بر صحابه‏ی پاکش و بر تابعین و آنانی که تا ابدیت از آنان به نیکی پیروی نمایند درود و برکت و سلام بسیار فرست.

اما بعد ای مردم تقوای پروردگار را پیشه سازید... تقوای او را در خوشی و ناخوشی پیشه ساخته و بدانید که نجات و رستگاری در آن است:

﴿... وَتَزَوَّدُواْ فَإِنَّ خَيۡرَ ٱلزَّادِ ٱلتَّقۡوَىٰۖ وَٱتَّقُونِ يَٰٓأُوْلِي ٱلۡأَلۡبَٰبِ ١٩٧﴾ [البقرة: ١٩٧].

«و براى خود توشه برگيريد كه در حقيقت بهترين توشه پرهيزگارى است و اى خردمندان از من پروا كنيد».

ای مسلمانان: در راستای تلاش جهت برطرف نمودن برخی از قضایا و مشکلات این امت مبارک و در جهت بالا بردن سطح امنیت آن و برای رساندن آن به قله‏ی افتخار، قضیه‏ای خود را مطرح می‏کند که دارای آثاری است بس وحشتناک و دردناک... مشکلی که همچنان قربانی گرفته و چنگالش از خون این قربانیان رنگین است... چرا که نه! در حالی که این فاجعه همچنان در حال ستاندن جان مردم است و چه سریع است و چه ناگهانی است آثار آن که قلب از دیدن آن پاره پاره می‏گردد...

خدایا! این معضل تا چه اندازه درد و غم به بار آورده و چه کودکانی را که یتیم نکرده و چه مادرانی را بیوه... چه انسان‌هایی که از پس این فاجعه معلول و خانه‏نشین نشده‏اند و چه اشک‏هایی که ریخته نشده است... چه جان‏هایی که داده شده و چه خون‏ها که ریخته شده و چه خانواده‌هایی که از هم پاشیده گردیده و چه انسان‌ها که ناقص العضو و ناتوان گردیده‏اند... خدایا رحمتت را می‏طلبیم، خدایا رحمتت را می‏طلبیم...

این فاجعه‏ی دردناک چیزی نیست جز حوادث راه و رانندگی.

ای مومنان: بر علم شما پوشیده نیست که از بزرگ‌ترین اهداف شریعت حکیم ما، حفظ جان و نگاه داشتن آن از آسیب است. خداوند متعال می‏فرماید:

﴿... وَلَا تَقۡتُلُوٓاْ أَنفُسَكُمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِكُمۡ رَحِيمٗا ٢٩﴾ [النساء: ٢٩].

«و خودتان را مكشيد زيرا الله همواره با شما مهربان است».

بدون شک برای رانندگی در اسلام حقوق و آدابی هست که اگر از سوی رانندگان مورد عمل قرار گیرد عاقبت نیکی در انتظار آنان خواهد بود. از سویی دیگر اتوموبیل‏ها در این عصر به عنوان وسائل نقلیه‏ای مهم در سطحی وسیع مورد استفاده قرار می‏گیرند بطوری که بی‏نیازی از آنان به سختی قابل تصور است و بلکه حتی می‏توان گفت این وسائل نقلیه در واقع [و در صورت استفاده‏ی صحیح] از نعمت‌های خداوند است که مستوجب شکر است و حتی می‏توان داشتن وسیله‏ی نقلیه‏ی خوب را از اسباب سعادت دانست.

رسول الله صلی الله علیه وسلم می‏فرماید: «از [اسباب] سعادت و خوشبختی انسان داشتن خانه‏ی وسیع و همسایه‏ی نیک و سواری خوب است» [به روایت امام بخاری].

اما متاسفانه و با وجود تلاش پیگیر در عرصه‏ی فناوری برای تولید جدیدترین نوع وسائل نقلیه که دارای بالاترین سطح امنیتی هستند، همچنان خون قربانیان جاده‏ها را رنگین کرده و صحنه‏ی قربانیان و اجساد تکه‏تکه شده غمی جانکاه بر قلب می‏گذارد...

آمارهای وحشتناک نشان‏دهنده‏ی این است که شمار حوادث رانندگی بدون آنکه پایین بیاید در حال بالا رفتن است و جاده‏ها همچنان جان انسان‌ها را گرفته، خانواده‌ها را در غمی جانکاه فروبرده و زیان‏های سنگین مالی به بار می‏آورند.

میزان این حوادث به موازات تابستان و در پی تعطیلات و سفرهای تفریحی بالاتر هم می‏رود. شمار این حوادث به سطحی دهشتناک رسیده است بطوری که تعداد کشته شده‏های حوادث رانندگی در سال گذشته به دوملیون نفر رسیده و تعداد آسیب دیده‏ها از سی ملیون گذشته است.

در عرصه‏ی داخلی نیز تعداد حوادث رانندگی به نیم ملیون حادثه در یک سال رسیده است که یک سوم آسیب دیده‏ها را جوانان تشکیل می‏دهند. بر اثر این حوادث ٦٠٠٠ نفر کشته و نزدیک به ٤٠٠٠٠ نفر آسیب دیده‏اند. این یعنی یک کشته در هر ساعت! سری به بیمارستان‌ها و اورژانس‏ها بزنید تا ببینید که بیش از یک سوم تخت‌ها را آسیب‏دیدگان رانندگی اشغال کرده‏اند. از سویی دیگر هزینه‏ی اقتصادی این حوادث گاه بخش برزگی از بودجه‏‏ی برخی از کشورها را در بر می‏گیرد.

به خداوند پناه می‏بریم از این درد بزرگ که مردمان این زمانه را دچار حیرت کرده است. دردی که آثار آن از جنگ‌های بین المللی و حوادث طبیعی نیز فراتر رفته.

دیگر نپرس از کسانی که بر اثر این حوادث دستشان از دنیا کوتاه شده و از خانواده‌ها و پدران و مادران و جگرگوشه‏های خود جدا گشته‏اند... انسان‌هایی که از بهترین و سودمندترین افراد جامعه بودند... خدایا... چه بسا دانشمندان و پژوهشگرانی که در یک حادثه از بین رفته‏اند و چه بسا علما و دعوتگران و انسان‌های نیکوکاری که بر اثر این حوادث جان دادند...

اما خواستگاه و سبب و منشا این حوادث چه می‏تواند باشد؟ قسم به خداوند که علت آن چیزی جز سرعت بیش از حد و بی‌نظمی و بی‌توجهی به علائم و قوانین راهنمایی ورانندگی نیست.قوانینی که جز برای حفظ نظم و جان انسان‌ها نهاده نشده‏ است. و عامل این حوادث چیزی نیست جز هیجان جوانان کم سن و سال و اعتماد به نفس کشنده‏ی آنان به رانندگی خود. عامل آن چیزی نیست جز تقلید کورکورانه از رانندگان متهور و دیوانه. الگویی که رسانه‏های بی‏مسئولیت تبلیغ می‏کنند. و عامل آن چیزی نیست جز بی‏اخلاقی و نادانی نسبت به مقررات عبور و مرور... و بیشتر اوقات گناه یک حادثه را نوجوانانی کم سن و سال بر دوش می‏کشد که غرور و رفتار غیرمسئولانه‏‏ی وی عامل آن بوده است... در حالی که خداوند متعال می‏فرماید:

﴿... وَٱقۡصِدۡ فِي مَشۡيِكَ﴾ [لقمان: ١٩].

«و در راه‏ رفتن خود ميانه‏رو باش».

و می‏فرماید:

﴿... وَعِبَادُ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلَّذِينَ يَمۡشُونَ عَلَى ٱلۡأَرۡضِ هَوۡنٗا﴾ [الفرقان: ٦٣].

«و بندگان خداى رحمان كسانى‏اند كه روى زمين به نرمى گام برمى‏دارند».

﴿... وَلَا تَمۡشِ فِي ٱلۡأَرۡضِ مَرَحًاۖ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخۡتَالٖ فَخُورٖ ١٨﴾ [لقمان: ١٨].

«و در زمين مغرورانه راه مرو كه خدا خودپسند فخرفروش را دوست نمى‏دارد».

برادران و خواهران ایمانی. گاه شما در مسیر، رفتارهای عجیب و غریبی در استفاده از وسائل نقلیه مشاهده می‏کنید. کسانی را می‏بینید که با سرعت برق و باد امنیت جامعه و جان مردم را به بازی گرفته‏اند و این سخن خداوند را فراموش کرده‏اند که:

﴿... وَلَا تُلۡقُواْ بِأَيۡدِيكُمۡ إِلَى ٱلتَّهۡلُكَةِ...﴾ [البقرة: ١٩٥].

«و خود را با دست‏خود به هلاكت ميفكنيد».

و برخی دیگر را مشاهده می‏کنید که بدون توجه به خطری که در کمین است در حال رانندگی با تلفن همراه در حال سخن گفتن هستند... کسانی را می‏بینی که هر چه سعی در دور کردن خود از آنان داری باز می‏بینی که با اصرار عجیبی در نزدیکی تو و بدون توجه به فاصله‏ی لازم در کنارت و با سرعتی احمقانه حرکت می‏کنند.

از همه عجیب‏تر آنان‏اند که برعکس مسیر حرکت می‏کنند. رسول خدا صلی الله علیه وسلم می‏فرماید: «تأنی و آرامش از خداوند و عجله از شیطان است» [به روایت ابویعلی (ابویعلا) و بیهقی].

چه بیچاره و نگون‏بخت است آن که از مقررات راهنمایی و رانندگی سرپیچی نموده و راه سرعت و عجله را در پیش گرفته و به عاقبت آن اندیشه نکرده است.

چه بسیار اتفاق افتاده که همین کارهای تهور آمیز و عجولانه، مرگ صاحبان خود و دیگران را در پی داشته. چه بسا کودکی‏هایی که قربانی شده و چه پدران و مادرانی را که داغدار نموده است و چه بسا آسیب‏ها و معلولیت‏هایی که در پی داشته است. آسیب‏دیدگانی که باید تا پایان عمر با معلولیت و دردها و آسیب‏های بدنی و روحی اینگونه حوادث دست و پنجه نرم کنند.

ای امت مسلمان! آیا پس از ایمان، «سلامتی» بزرگ‌ترین نعمت خداوند نیست؟ این نعمت به هیچ عنوان با هیچ جاه و مالی قابل مقایسه نیست...

اینجا، روی سخن خویش را به جوانان می‏کنیم. همه‏ی جوانان و هر راننده‏ای را چنین نصیحت می‏کنیم که جانب احتیاط را رعایت کنند. به آن‌ها سفارش می‏کنیم که در رانندگی تقوای خداوند را در پیش گرفته و حرمت وسائل نقلیه را پاس داشته و آرامش و دقت را رعایت کنند که رعایت آرامش و احتیاط در رانندگی نشانه‏ی عقل و خرد و منبع امنیت و اطمینان خاطر است.

و این سخن پیامبرمان را که امام مسلم در صحیح خود روایت نموده به خاطر بسپارید که فرمود: «همانا خداوند اهل رفق و آسانگیری است و اهل آن را دوست دارد... و هرکه از صفت رِفق محروم گردید از همه‏ی خیر محروم شده است» چرا که نه؟! هرکه آسانگیری و آرامش را روش خود قرار دهد از لغزش در امان مانده و پشیمان نخواهد شد و به هدف خواهد رسید و در حدیث نبوی آمده است که: «میانه رو باشید، میانه رو باشید تا به مقصد برسید».

و خداوند متعال در کتاب بر بندگان منت نهاده و می‏فرماید:

﴿وَٱلَّذِي خَلَقَ ٱلۡأَزۡوَٰجَ كُلَّهَا وَجَعَلَ لَكُم مِّنَ ٱلۡفُلۡكِ وَٱلۡأَنۡعَٰمِ مَا تَرۡكَبُونَ ١٢ لِتَسۡتَوُۥاْ عَلَىٰ ظُهُورِهِۦ ثُمَّ تَذۡكُرُواْ نِعۡمَةَ رَبِّكُمۡ إِذَا ٱسۡتَوَيۡتُمۡ عَلَيۡهِ وَتَقُولُواْ سُبۡحَٰنَ ٱلَّذِي سَخَّرَ لَنَا هَٰذَا وَمَا كُنَّا لَهُۥ مُقۡرِنِينَ ١٣﴾ [الزخرف: ١٢-١٣].

«و همان كسى كه جفت‌ها را يكسره آفريد و براى شما از كشتي‌ها و دام‌ها [وسيله‏اى كه] سوار شويد قرار داد (١٢) تا بر پشت آن [ها] قرار گيريد پس چون بر آن [ها] برنشستيد نعمت پروردگار خود را ياد كنيد و بگوييد پاك است كسى كه اين را براى ما رام كرد و [گرنه] ما را ياراى [رام‏ساختن] آن‌ها نبود».

خداوند به واسطه‏ی قرآن و سنت من و شما را مبارک گردانده و با آیات و حکمت ما را سود رساند. این سخن را گفته و برای خود و شما و همه‏ی مسلمانان از خداوند بزرگ از هر گناه و لغزش و اشتباهی مغفرت می‏خواهم. پس از وی آمرزش خواهید و بدون درنگ بسوی او توبه کنید که او بر توبه کنندگان بس غفور و بخشنده است.