خطبهی دوم:
ستایش تنها از آن خداوند است و درود و سلام بر آنکه پس از وی پیامبری نیست.
اما بعد:
ای بندگان خداوند، تقوای او را پیشهی خود کنید و بدانید که خداوند دارای نامهای نیکی است که در نهایت زیبایی و جمال است. و همچنین دارای صفاتی والا است که تنها لایق جلال و عظمت اوست. از جملهی این صفات، انتقام است. انتقامی که با آن کمر جباران را پس از هشدار و برپا شدن عذر، میشکند. او انتقام را به همراه عزت خود ذکر کرده و فرموده است:
﴿إِنَّ ٱللَّهَ عَزِيزٞ ذُو ٱنتِقَامٖ ٤٧﴾ [إبراهيم: ٤٧].
«همانا الله عزیز و صاحبانتقام است».
و فرموده است:
﴿وَمَنۡ عَادَ فَيَنتَقِمُ ٱللَّهُ مِنۡهُۚ وَٱللَّهُ عَزِيزٞ ذُو ٱنتِقَامٍ ٩٥﴾ [المائدة: ٩٥].
«و هرکه [به آن گناه] باز گردد الله از او انتقام میگیرد و الله عزیز و صاحبانتقام است».
انتقام در شریعت ما به طور کلی مذموم است جز یک نوع انتقام که ستوده شده است و خداوند برای توازن میان مصالح و مفاسد آن را مشروع ساخته است، و این انتقام برای کسی است که محارم خداوندی را زیر پا گذارد و از طریق حدود و تعزیرات و عقوبات شرعی انجام میشود. خداوند متعال فرموده است:
﴿ٱلزَّانِيَةُ وَٱلزَّانِي فَٱجۡلِدُواْ كُلَّ وَٰحِدٖ مِّنۡهُمَا مِاْئَةَ جَلۡدَةٖۖ وَلَا تَأۡخُذۡكُم بِهِمَا رَأۡفَةٞ فِي دِينِ ٱللَّهِ إِن كُنتُمۡ تُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِۖ وَلۡيَشۡهَدۡ عَذَابَهُمَا طَآئِفَةٞ مِّنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ٢﴾ [النور:٢].
«به هر زن و مرد زناکاری صد تازیانه بزنید و اگر به الله و روز بازپسین ایمان دارید در کار دین خدا بر آنان دلسوزی نکنید و باید گروهی از مومنان در کیفر آن دو حضور یابند».
خداوند متعال در این آیه ما را از دلسوزی در مورد حدود خداوندی و اقامهی شرع او نهی کرده است.
از عائشه ـ رضی الله عنها ـ روایت است که گفت: «رسول خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ هیچگاه چیزی یا زنی یا خدمتکاری را به دست خود نزد مگر آنکه در راه خداوند به جهاد رود و هیچکس در حق او ستمی روا نداشت که در برابر آن متقابلا دست به انتقام زند مگر آنکه محارم خداوندی زیر پا گذاشته شود که در آن صورت برای خداوند انتقام میگرفت» [به روایت مسلم].
انتقام برای غیر خداوند عیب است چنانکه بردباری و سردی در برابر محارم خداوند نیز خیانتی است بزرگ.
و درود و سلام فرستید بر بهترین بشریت، و پاکترین انسانها، محمد بن عبدالله، صاحب حوض کوثر و مقام شفاعت که خداوند شما را به آن امر نموده و فرموده است:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ صَلُّواْ عَلَيۡهِ وَسَلِّمُواْ تَسۡلِيمًا ٥٦﴾ [الأحزاب: ٥٦].
خداوندا بر بنده و پیامبرت محمد، درود و سلام فرست و از چهار خلیفهی وی: ابوبکر و عمر و عثمان و علی و از دیگر صحابهی پیامبرت و از تابعین و کسانی که به نیکی پیروی آنان کنند راضی و خشنود باش و همچنین از ما با عفو و کرمت ای مهربانترین مهربانان.
خداوندا دین ما را که نگهدارندهی امر ماست و دنیای ما را که محل زندگی ماست و آخرت ما را که بازگشتگاه ماست اصلاح نما و زندگی را برای ما سبب زیادهی در نیکیها و مرگ را عامل آسودگی از بدیها بگردان.
خداوندا ما از تو نعیمی میخواهیم که پایان نیابد و چشمروشنیای که قطع نگردد و از تو لذت نگاه به چهرهی بزرگوارت و شوق به دیدارت را خواهانیم بدون آنکه دچار هیچ زیان و فتنهای شویم.
خداوندا ما را در سرزمینهایمان ایمن دار و مسئولان ما را اصلاح نما و مسئولیتهای ما را در دست کسانی قرار ده که تقوای تو را پیشه ساخته و در پی خشنودی تو باشند.
خداوندا تویی آن معبود به حقی که معبودی دیگر جز تو نیست، تو بینیازی و ما نیازمند، خداوندا باران را بر ما نازل ساز و ما را از نومیدان مگردان. خداوندا باران را بر ما نازل گردان و ما را از نومیدان مگردان، خداوندا ما را از نومیدان مگردان.
خداوندا ما را به سبب بدیهایمان از خیر خود محروم مساز، خداوندا ما بندهای از بندگان توایم، ما را به سبب گناهانمان از فضل خود محروم مساز، ای حی و ای قیوم، ای دارای جلال و بزرگواری، ای پروردگار جهانیان.
«پروردگارا ما را در دنیا و آخرت نیکی عطا کن و از عذاب آتش دور بدار»
[البقرة: ۲۰۱].
پاک و منزه است پرودرگار تو، پرودگار عزت از آنچه مشرکان به دروغ وصفش میکنند و سلام بر پیامبران و آخرْ سخن اینکه: الحمدلله رب العالمین.