خطبه‌ی اول:
ستایش مخصوص خداوند است برای نعمت‌های بی‌شمار او و گواهی می‌دهم که معبودی به حق نیست جز الله که تنها و بی‌شریک است و گواهی می‌دهم که سرور و پیامبر ما محمد، بنده و پیامرسان او و نبی برگزیدة خداوند است. خداوندا بر او و یاران متقی او درود و سلام و برکت ارزانی دار.
اما بعد، ای مسلمانان:
خود و شما را به تقوای خداوند جل و عَلا سفارش می‌کنم که با آن نیکی‌ها به دست می‌آید و امنیت و سعادت حاصل می‌شود.
ای مومنان:
امنیت یکی از مهم‌ترین پیش نیازهای زندگی نیک و آسوده است و امنیت یعنی: سلامت از فتنه‌ها و بدی‌ها، و اطمینان و آرامش و استقرار و رفاه.
حقیقت امنیت این است که انسان بر جان و مال و آبرو و املاک و داشته‌هایش ترس نداشته باشد. چنانکه خداوند متعال می‌فرماید:
﴿ٱدۡخُلُواْ مِصۡرَ إِن شَآءَ ٱللَّهُ ءَامِنِينَ ٩٩﴾ [يوسف: ٩٩].
«ان شاءالله با امن و امان به مصر وارد شوید».
﴿وَمَن دَخَلَهُۥ كَانَ ءَامِنٗاۗ﴾ [آل عمران: ٩٧].
«و هرکه به آن داخل شد در امن خواهد بود».
امنیت از بزرگ‌ترین نعمت‌ها و منت‌های خداوندی است و قدر آن را نمی‌داند مگر کسی که آن را از دست داده باشد و شب و روز و در سفر و حَضَر دچار ترس و نگرانی و وحشت و اضطراب شود.
امنیت، همان هدف بزرگی است که جوامع بشری در پی آن هستند و برای رسیدن به آن از هم سبقت می‌جویند. خداوند متعال بر قوم سبأ چنین منت گذاشته و می‌فرماید:
﴿سِيرُواْ فِيهَا لَيَالِيَ وَأَيَّامًا ءَامِنِينَ ١٨﴾ [سبأ: ١٨].
«روز و شب‌ها با امنیت در آن سیر کنید».
و خطاب به قریش می‌فرماید:
﴿فَلۡيَعۡبُدُواْ رَبَّ هَٰذَا ٱلۡبَيۡتِ ٣ ٱلَّذِيٓ أَطۡعَمَهُم مِّن جُوعٖ وَءَامَنَهُم مِّنۡ خَوۡفِۢ ٤﴾
[قريش: ٣-٤].
«پس پروردگار این خانه را عبادت کنند (٣) آنکه آنان را در گرسنگی غذا داد و از ترس در امان قرار داد».
و در حدیث از رسول الله ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ چنین آمده است که فرمودند: «هرکه شب را در خانه‌ی خود با امنیت به صبح رساند و در بدن خود سالم باشد و غذای آن روز خود را داشته باشد مانند این است که همه‌ی دنیا در اختیار او گذاشته شده است» [به روایت بخاری در ادب المُفرَد و ترمذی و ابن ماجه].
برای اهمیت و جایگاه بزرگی که امنیت دارا است رسول الله ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ در دعای خود چنین می‌فرمود: «خداوند پوشیده‌های من را بپوشان و مرا از ترس‌هایم در امان دار» [به روایت احمد و ابوداوود، حاکم آن را صحیح دانسته است].
از خداوند متعال می‌خواهیم پوشیده‌های ما را پوشانده و ترس ما را از بین ببرد.
ای مسلمانان:
در صورت مختل شدن امنیت و به لرزه افتادن ارکان آن چه فتنه‌های گسترده‌ای که رخ خواهد داد و چه شر همه‌گیری به وقوع خواهد پیوست زیرا نا امنی نتیجه‌ای جز ریخته شدن خون و کشته شدن بی‌گناهان و بر انگیخته شدن فتنه‌های کور و جنایت‌های ناهنجار و کارهای ناشایست نخواهد داشت.
بر این اساس، امنیت در اسلام مقصدی است از مقاصد بزرگ آن که برای تضمین و حفاظت از آن احکامی تشریع شده است تا از دست درازی به آن جلوگیری شود زیرا نصوص قطعی شریعت برای وجوب محافظت از ضروریت‌های پنجگانه که همان دین و جان و عقل و آبرو و مال است به کثرت آمده است. شریعت هر وسیله‌ای را که به این مقاصد پنجگانه ضربه زند حرام قرار داده و احکامی را قرار داده است که از تعرض به آن جلوگیری نماید.
بلکه فراتر از آن، اسلام هر کاری را که باعث ضربه زدن به امنیت و آرامش و استقرار جامعه گردد حرام قرار داده و براساس اهمیتی که برای حفظ نعمت امن و امان قائل است نسبت به هر کاری که باعث انتشار ترس و وحشت و اضطراب گردد هشدار داده است.
بر اساس این خواستگاه، رسول الله ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ از انجام هر کاری که باعث ضربه زدن به امنیت و استقرار گردد نهی نموده و فرموده است: «برای مسلمان حلال نیست که مسلمان دیگری را بترساند» [به روایت احمد و ابوداوود].
و می‌فرماید: «کسی از شما با سلاح به برادرش اشاره نکند که او چه می‌داند شاید شیطان دست او را بلغزاند و در چاله‌ای از چاله‌های آتش بیفتد» [متفق علیه].
بلکه اهمیت اسلام نسبت به این موضوع به جایی رسیده است که هر چیزی را که باعث آزار مسلمانان در راه‌ها و بازارهایشان گردد حرام قرار داده و در حدیث آمده است که رسول خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ فرمودند: «از نشستن در راه‌ها برحذر باشید» و فرموده است: «اگر کسی از شما از مساجد و بازارهای ما عبور کرد در حالی که تیرهایی در دست دارد سر آن‌ها را نگه دارد تا مبادا به کسی از مسلمانان بر خورد کند» [متفق علیه].
این اسلام است که برای محقق ساختن مصلحت‌ها و تکثیر آن و از بین بردن مفسده‌ها و کم کردن آن آمده است زیرا احکام غَرّای اسلام هر کار یا عملکرد یا دعوتی را که باعث به خطر افتادن امنیت جامعه شود جنایتی بزرگ و مفسده‌ای آشکار به شمار آورده است زیرا پروردگار ما ـ جَلّ و عَلا ـ می‌فرماید:
﴿وَلَا تُفۡسِدُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ بَعۡدَ إِصۡلَٰحِهَا﴾ [الأعراف: ٥٦].
«و در زمین پس از اصلاح آن فساد نکنید».
و می‌فرماید:
﴿وَٱللَّهُ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُفۡسِدِينَ ٦٤﴾ [المائدة: ٦٤].
«و الله اهل فساد را دوست ندارد».
چه بیانی واضح‌تر از این بیان؟
ای امت اسلام:
بزرگ‌ترین راه برای به دست آوردن امنیت همه جانبه، محقق ساختن توحید خالص و پایبندی به عقیدة صحیح و تعلق کامل به خداوند عزوجل است:
﴿ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَلَمۡ يَلۡبِسُوٓاْ إِيمَٰنَهُم بِظُلۡمٍ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمُ ٱلۡأَمۡنُ وَهُم مُّهۡتَدُونَ ٨٢﴾ [الأنعام:٨٢].
«آنان که ایمان آوردند و ایمان خود را با ستم (شرک) نپوشاندند آنانند که امنیت برای آن‌هاست و آنان هدایت شدگانند».
امنیت با همة جنبه‌های آن جز با محقق ساختن طاعت مولا ـ جل و علا ـ و پایبندی به شریعت و منهج او و محافظت از سنت پیامبرش ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ به دست نخواهد آمد:
﴿وَعَدَ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مِنكُمۡ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ لَيَسۡتَخۡلِفَنَّهُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ كَمَا ٱسۡتَخۡلَفَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمۡ دِينَهُمُ ٱلَّذِي ٱرۡتَضَىٰ لَهُمۡ وَلَيُبَدِّلَنَّهُم مِّنۢ بَعۡدِ خَوۡفِهِمۡ أَمۡنٗاۚ يَعۡبُدُونَنِي لَا يُشۡرِكُونَ بِي شَيَۡٔاۚ﴾ [النور: ٥٥].
«الله به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند وعده داده است که حتما آنان را در این سرزمین جانشین قرار دهد همان گونه که کسانی را که پیش از آنان بودند جانشین قرار داد و آن دینی را که برایشان پسندیده است به سودشان مستقر کند و بیمشان را به ایمنى مبدل گرداند [تا] مرا عبادت کنند و چیزی را با من شریک نگردانند».
ای جمع مومنان:
همچنین از جملة اسباب به دست آمدن امنیت باز گرداندن هرگونه کشمکش در امور دنیا و دین به دو اصل بزرگ و دو وحی حکیم ـ قرآن و سنت ـ است:
﴿فَإِن تَنَٰزَعۡتُمۡ فِي شَيۡءٖ فَرُدُّوهُ إِلَى ٱللَّهِ وَٱلرَّسُولِ إِن كُنتُمۡ تُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِۚ ذَٰلِكَ خَيۡرٞ وَأَحۡسَنُ تَأۡوِيلًا ٥٩﴾ [النساء: ٥٩].
«پس هر گاه در امری اختلاف نظر یافتید اگر به الله و روز بازپسین ایمان دارید آن را به [کتاب] الله و [سنت] پیامبر [او] عرضه بدارید این بهتر و نیکفرجامتر است».
و در پی آن، این که مردم به ویژه در دوران‌های فتنه به علمای شریعت که با فهم دقیق و استنباط عمیق و تجربة طولانی به مسائل می‌نگرند، رجوع کنند زیرا پروردگار ما می‌فرماید:
﴿وَإِذَا جَآءَهُمۡ أَمۡرٞ مِّنَ ٱلۡأَمۡنِ أَوِ ٱلۡخَوۡفِ أَذَاعُواْ بِهِۦۖ وَلَوۡ رَدُّوهُ إِلَى ٱلرَّسُولِ وَإِلَىٰٓ أُوْلِي ٱلۡأَمۡرِ مِنۡهُمۡ لَعَلِمَهُ ٱلَّذِينَ يَسۡتَنۢبِطُونَهُۥ مِنۡهُمۡۗ﴾ [النساء: ٨٣].
«و چون خبری [حاکی] از ایمنی یا وحشت به آنان برسد انتشارش دهند و اگر آن را به پیامبر و اولیای امر خود ارجاع کنند قطعا از میان آنان کسانی‌اند که [می‌توانند درست و نادرست] آن را دریابند».
برادران و خواهران مسلمان:
از جملة اسباب فراهم گشتن امنیت، اطاعت والیان امر است و این یکی از اصول واجب دینی و عقیده‌ای از عقاید اهل سنت و جماعت است که براساس آن مصلحت بندگان در زندگی این دنیا تامین شده و از بلاها در امان می‌مانند.
همچنین چنگ زدن به ریسمان خداوندی و همکاری در نیکی و تقوا و استجابت این سخن خداوند متعال که می‌فرماید:
﴿وَٱعۡتَصِمُواْ بِحَبۡلِ ٱللَّهِ جَمِيعٗا وَلَا تَفَرَّقُواْۚ﴾ [آل عمران: ١٠٣].
«و همگی به ریسمان الله چنگ زنید و پراکنده نشوید».
و رسول الله ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ می‌فرماید: «مثال مومنان در محبت و دلسوزی و مهربانی که میان هم دارند مانند یک بدن است که اگر عضوی از آن به درد آید دیگر اعضا با شب بیداری و تب با آن همدردی می‌کنند» [متفق علیه].
که از جملة آن نصیحت و مهربانی دو جانبه میان حاکم و مردم براساس راه و روش نبوی ریشه‌دار در اخلاص برای خداوند و تعاون بر حق با مراعات مبادی نرم‌خویی و حکمت و لطف است به گونه‌ای که وحدت کلمه حاصل شده و قلب‌ها یکجا گردد و صف‌ها یکی شود. این همان نصیحت دو جانبه‌ای است که باعث به دست آمدن منافع و دور ساختن مفاسد با استفاده از کلمة نیک و روش زیبا می‌گردد به طوری که حاکمان و مردم به سوی خیر و صلاح و پیشرفت حرکت کرده و مردم را از دو دستگی و پراکندگی و آشوب حفظ می‌کند.
از بزرگ‌ترین اسباب از بین رفتن امنیت و به وقوع پیوستن فاجعه‌های طبیعی، روی گرداندن از طاعت خداوند و پیامبر وی ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ و افشای گناهان و بدی‌ها است. پروردگار ما می‌فرماید:
﴿وَضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلٗا قَرۡيَةٗ كَانَتۡ ءَامِنَةٗ مُّطۡمَئِنَّةٗ يَأۡتِيهَا رِزۡقُهَا رَغَدٗا مِّن كُلِّ مَكَانٖ فَكَفَرَتۡ بِأَنۡعُمِ ٱللَّهِ فَأَذَٰقَهَا ٱللَّهُ لِبَاسَ ٱلۡجُوعِ وَٱلۡخَوۡفِ بِمَا كَانُواْ يَصۡنَعُونَ ١١٢﴾ [النحل: ١١٢].
«و الله شهری را مثل زده است که امن و امان بود [و] روزی‌اش از هر سو فراوان می‌رسید پس [ساکنانش] نعمت‌های خدا را ناسپاسی کردند و الله هم به سزای آنچه انجام می‌دادند طعم گرسنگی و هراس را به [مردم] آن چشانید».
همچنین از بزرگ‌ترین انواع این روی‌گردانی از خداوند که باعث انتشار فتنه‌ها و فقدان امنیت در برخی سرزمین‌های اسلامی گردیده است روی گرداندن از حاکم نمودن شریعت خداوند و عوض کردن آن با قوانین وضعی و بشری است در حالی که رسول خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ فرموده است: «و مسئولان آنان به آنچه خداوند در کتاب خود نازل کرده است عمل نمی‌کنند مگر آنکه خداوند دشمنی آنان را میان یکدیگر قرار می‌دهد» [به روایت بیهقی و ابن ماجه].
به مدت یک قرن یا بیشتر است که جوامع مسلمانان هر از چند گاهی دچار بلا و مشقت و تفرقه می‌گردند و همة این‌ها به سبب روی گردانی از شریعت پروردگار جهانیان است.
از جمله اسباب به خطر افتادن امنیت، تفرقه و اختلاف میان مسلمانان است که این بارها و بارها باعث فساد اوضاع دینی و دنیوی و به وقوع پیوستن مشکلات و دردهای بسیار گشته است و خداوند متعال می‌فرماید:
﴿وَأَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَلَا تَنَٰزَعُواْ فَتَفۡشَلُواْ وَتَذۡهَبَ رِيحُكُمۡۖ﴾ [الأنفال: ٤٦].
«و از الله و رسولش اطاعت کنید و کشمکش نکنید که سست شده و هیبت شما از بین برود».
و از بدترین و زشت‌ترین انواع تفرقه سرپیچی از ولی امری است که براساس شریعت خداوند حکم می‌راند و انجام ندادن دستور وی در غیر گناه؛ زیرا از ابن عباس ـ رضی الله عنهما ـ روایت است که رسول الله ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ فرمودند: «هرکه از امیر خود چیزی دید که آن را بد می‌داند بر آن صبر پیشه نماید که هر کس به اندازه‌ی وجبی از جماعت جدا گردد و سپس بمیرد بر مرگی جاهلی از دنیا رفته است» [به روایت ابن ماجه و حاکم].
پیامبر ما ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ راه شفا را برای ما به جا گذاشته است که اگر از آن پیروی کنیم بی‌شک در امن و امان و استقرار و رفاه زندگی خواهیم کرد.
آنچه را شنیدید گفتم، و از خداوند برای خود و شما و دیگر مسلمانان از هر گناهی آمرزش می‌خواهم پس از او آمرزش خواهید که او بسیار آمرزنده و مهربان است.