خطبه‌ی اول:
ستایش از آن الله است... ستایش از آن الله بزرگ متعال است... او را برای نعمت فراوانش شکر می‌گویم و گواهی می‌دهم که معبودی به حق جز او نیست و او شریکی ندارد و از داشتن شبیه و نظیر مبرا است و به مانند مخلوقان دچار فنا و زوال نمی‌گردد...
و گواهی می‌دهم که پیامبر و سرور ما محمد، بنده و پیامرسان او و ستوده شده به خصلت‌های نیک است... درود خداوند بر وی و بر اهل بیت و اصحاب نیک و گرامی وی باد.
اما بعد، ای مسلمانان، تقوای خداوند را پیشه سازید که تقوای او بهترین توشه و دارای بهترین عاقبت در آخرت است:
﴿... إِنَّ ٱلۡعَٰقِبَةَ لِلۡمُتَّقِينَ ٤٩﴾ [هود: ٤٩].
«... همانا عاقبت از آن متقیان است».
ای مسلمانان... خداوند متعال این آفرینش عجیب و این جهان باعظمت را به عنوان دلیل و حجتی برای ذات و صفات و عظمت و کبریا و کمال قدرت و به عنوان نشانه‌ای عظیم برای خود، آفریده است... او با هیچ یک از آفریده‌های خود وصف نمی‌شود بلکه صفات او قائم به ذات است...
همه چیز زیر سلطه‌ی قهر و تسخیر وی قرار دارد و هر چیزی در زیر تدبیر و تقدیر اوست. او به اقتضای عزت و جلال و عظمت خود ولی هر چیز است و در آفریدگان خود هر گونه که بخواهد تصرف می‌کند و تنها اوست که همیشگی است و مالک پاداش و جزا است...
او آن یگانه‌ی واحد است، و او آن تنها و سرور بی‌نیاز است... هیچ شکست‌دهنده‌ای ندارد و هیچ کس نمی‌تواند مانع او شود... هیچ کس توان مقابله و مخالفت با حکم او را ندارد و هیچکس نمی‌تواند با امر او محالفت کند و یا آن را پس زند...
او کسی است که با قهر و قدرت خود هر چیزی را مقهور گردانده و همه چیز در برابر عظمت وی سر فرود آورده است... او آفریدگار تصویرگر است... او آن تدبیرگر تسخیرگر تقدیر ساز است... هیچ یک از آفریده‌های او نظیر وی و نه حتی نزدیک به وی نیستند...
اوست آن ذاتی که زمین را گستراند و آن را در طول و عرضش به عنوان گهواره‌ای قرار داد و آن را به واسطه‌ی کوه‌ها ثابت گرداند و رودها را در آن قرار داد و آن را جایگاهی برای آسایش و معاش گرداند که مردمان در اقلیم‌ها و انحای آن به رفت و آمد می‌پردازند:
﴿وَفِي ٱلۡأَرۡضِ قِطَعٞ مُّتَجَٰوِرَٰتٞ...﴾ [الرعد: ٤].
«و در زمین قطعه‌هایی است که در کنار هم قرار دارند...».
برخی از قسمت‌های آن شوره‌زار و لم یزرع است و برخی دیگر حاصلخیز و بهره ور، و برخی دیگر شن زار و برخی دیگر سنگلاخ...
﴿... وَبَثَّ فِيهَا مِن كُلِّ دَآبَّةٖۚ﴾ [لقمان: ١٠].
«... و در آن از هر جنبنده‌ای پراکنده ساخت».
زمین را رویانید و دانه را شکافت و درختی که چوبی بیش نبود با قدرت او انگور و رطب گردید...
آسمان را بدون ستون آفرید و بدون ستون برافراشت و بنای آن را بلند گرداند و آن را با ستارگان زیبا و افلاک در شب تاریک زینت داد و در آن هیچ شکاف و خللی قرار نداد...
خورشید و ماه در پی هم می‌روند و شب و روز از هم کم می‌کنند... آتش را سوزاننده آفرید و دریاها را غرق کننده:
﴿... وَٱلۡفُلۡكَ تَجۡرِي فِي ٱلۡبَحۡرِ بِأَمۡرِهِۦ...﴾ [الحج: ٦٥].
«... و کشتی در دریا به دستور او روان است...».
که در دریای متلاطم بسوی سرزمین‌های دور رفته و کالاها را با خود حمل کند..
و ستارگان را با زیبایی و نوری که دارند وسیله‌ای برای راهیابی رهروان و دریانوردان و دانستن وقت کشت و چیدن میوه‌ها گرداند...
و شما را از یک تن آفرید سپس شما را صورتگری کرد و چه زیبا صورتگری نمود، و برایتان گوشی آفرید که با آن صداها را بفهمید و چشمی که با آن دیدنی‌ها را ببینید و برایتان لباس و زینت قرار داد و از روش‌های مختلف کسب روزی، روزی داد...
این است پروردگار شما:
﴿ذَٰلِكُمُ ٱللَّهُ رَبُّكُمۡۖ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۖ خَٰلِقُ كُلِّ شَيۡءٖ فَٱعۡبُدُوهُۚ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ وَكِيلٞ ١٠٢ لَّا تُدۡرِكُهُ ٱلۡأَبۡصَٰرُ وَهُوَ يُدۡرِكُ ٱلۡأَبۡصَٰرَۖ وَهُوَ ٱللَّطِيفُ ٱلۡخَبِيرُ ١٠٣﴾ [الأنعام: ١٠٢-١٠٣].
«اين است الله پروردگار شما، هيچ معبودى جز او نيست آفريننده هر چيزى است پس او را بپرستيد و او بر هر چيزى نگهبان است (١٠٢) چشم‌ها او را درنمىيابند و اوست كه ديدگان را درمىيابد و او لطيف آگاه است».
هیچ گناه و جرمی بالاتر و بزرگ‌تر از گناه کسی نیست که برای خداوند شریکی قرار دهد. از عبدالله بن مسعود رضی الله عنه روایت است که گفت: گفتم ای رسول خداوند... چه گناهی بزرگ‌تر است؟ فرمود: «اینکه برای خداوند همتایی قرار دهی در حالی که او تو را آفریده است» [متفق علیه].
پس وای بر کسانی که سنگ‌های مرده را می‌پرستند و وای بر آنانی که قبرها و مردگان را پرستش می‌کنند و برای آن‌ها قربانی کرده و به دور آن‌ها سجده و طواف می‌کنند به این باور که اینان برای کسی که آنان را فرا بخواند نفعی رسانده و یا او را بالا می‌برند...
آنانی که اهل قبور را به عنوان شفیع و واسطه برگزیده و آنان را در اجابت دعا و شنیدن ندا به منزلت خالق بالا می‌برند و حدیثی دروغین را برای تایید کار خود روایت می‌کنند که: «هنگامی که کارها بر شما گران آمد به اصحاب قبور روی آورید!!».
که این سخن، دروغ بستن بر خدا و بر رسولش است. چگونه برای خداوند در عبادتش شریک قرار داده‌اند در حالی که این شریکان هیچ سود و زیانی برای آنان ندارند و نه می‌توانند سودی را جلب کرده و نه ضرری را دفع نمایند؟!
﴿ذَٰلِكُمُ ٱللَّهُ رَبُّكُمۡ لَهُ ٱلۡمُلۡكُۚ وَٱلَّذِينَ تَدۡعُونَ مِن دُونِهِۦ مَا يَمۡلِكُونَ مِن قِطۡمِيرٍ ١٣ إِن تَدۡعُوهُمۡ لَا يَسۡمَعُواْ دُعَآءَكُمۡ وَلَوۡ سَمِعُواْ مَا ٱسۡتَجَابُواْ لَكُمۡۖ وَيَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ يَكۡفُرُونَ بِشِرۡكِكُمۡۚ وَلَا يُنَبِّئُكَ مِثۡلُ خَبِيرٖ ١٤﴾ [فاطر: ١٣-١٤].
«اين است الله پروردگار شما، فرمانروايى از آن اوست و كسانى را كه بجز او مىخوانيد مالک پوست هسته خرمايى [هم] نيستند (١٣) اگر آن‌ها را بخوانيد دعاى شما را نمىشنوند و اگر [فرضا] بشنوند اجابتتان نمىكنند و روز قيامت شرک شما را انكار مىكنند و [هيچ كس] چون [خداى] آگاه تو را خبردار نمىكند».
ای مسلمانان... هرکه با نظر به مخلوقات خداوند که دال بر ذات او و صفات و شریعت و قدرت و نشانه‌های اوست عبرت گیرد هرگز قلبش به مردگان متعلق نشده و هرگز از خاک، امید سود و ترس زیان نخواهد داشت، بلکه قلب او به مولایش متعلق خواهد شد، مولایی که جز او هیچ کس دیگری زیان زیاندیدگان را از بین نخواهد برد.
آن آفریدگاری که ستارگان روشن و باد‌ها و ابرهای بارانزا و دریاهای پربار و جنین‌ها را در شکم مادران و همه‌ی مخلوقات را آفریده است...
هر که حکمت دال بر عظمت خالق را در آفرینش این مخلوقات ببیند و قدرت و رحمت وحکمت وی را بفهمد هرگز در هنگام بیماری و سختی دست به دامان ساحر یا کاهن و یا هر دجال و دروغگوی دیگری نمی‌شود تا دین و عقیده‌ی خود را به تباهی بکشاند و هرگز قلبش به حلقه یا نخ یا تعویذ یا قربانی کردن برای جن معلق نخواهد شد بلکه بسوی خداوند روی خواهد آورد و با دعا و تضرع و امید و درخواست و فراخواندنش روی به سوی او می‌آورد زیرا خداوند است که سود و زیان به دست اوست...
از ابوتمیمه از مردی از قومش روایت است که به نزد رسول خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ آمد و در این حال مردی دیگر به حضور آن حضرت رسید و گفت: آیا تو پیامبر خدایی؟ گفت: «آری» آن مرد گفت: به چه چیزی دعوت می‌کنی؟ فرمود: «تنها به سوی خداوند فرا می‌خوانم، به سوی آن خدایی که اگر زیانی به تو برسد و او را فرا بخوانی آن زیان را از تو دور خواهد کرد، و آنکه اگر خشکسالی دامنگیرت شود و او را دعا کنی زمین را برای تو خواهد رویاند، و اگر در صحرایی بی‌آب و علف بودی و گم شدی و او را فرا خواندی دعای تو را استجابت خواهد کرد». پس آن مرد اسلام آورد [به روایت احمد و ابوداوود].
﴿وَإِن يَمۡسَسۡكَ ٱللَّهُ بِضُرّٖ فَلَا كَاشِفَ لَهُۥٓ إِلَّا هُوَۖ وَإِن يَمۡسَسۡكَ بِخَيۡرٖ فَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ ١٧ وَهُوَ ٱلۡقَاهِرُ فَوۡقَ عِبَادِهِۦۚ وَهُوَ ٱلۡحَكِيمُ ٱلۡخَبِيرُ ١٨﴾ [الأنعام: ١٧-١٨].
«و اگر الله به تو زيانى برساند كسى جز او برطرف كننده آن نيست و اگر خيرى به تو برساند پس او بر هر چيزى تواناست (١٧) و اوست كه بر بندگان خويش چيره است و اوست حكيم آگاه».
خداوند من و شما را با قرآن و سنت برکت داده و با آیات و حکمت موجود در آن سود رساند... آنچه را شنیدید گفته و از او برای خود و شما و دیگر مسلمانان از هر گناه و خطایی آمرزش می‌خواهم پس از او آمرزش بخواهید که او بسیار غفور و مهربان است.