خطبه‌ی دوم:
خداوند را برای احسانش ستایش می‌گویم و برای توفیق و منتش شکر می‌گویم و گواهی می‌دهم که معبودی به حق نیست جز الله که واحد و بی‌شریک است و گواهی می‌دهم که محمد بنده‌ی خدا و پیامبر او و دعوتگر به سوی رضوان اوست. درود و سلام خداوند بر او و بر اهل بیت و یاران او باد...
اما بعد، ای مردم:
ما هنگامی که درباره‌ی صلح که همان اسلام است سخن می‌گوییم و اعتقاد داریم این دین تنها راه نجات بشریت از تاریکی‌های سرگردانی و انحراف عقیدتی و اخلاقی و فکری و نظامی است، هنگامی که از این سخن می‌گوییم منظورمان این است که برای صلح حتما باید پستی و سر به زیر انداختن و تسلیم را پذیرا شد، هرگز؛ امتی که جز برای پروردگار خود به رکوع نمی‌رود ممکن نیست برای کس دیگری فروتنی پیشه کند، امتی که جز الله را نمی‌شناسد ممکن نیست از کسانی که الله را نمی‌شناسند شکست بخورد، اما اسلام همان صلح حقیقی است با همه‌ی معنایی که این کلمه می‌دهد، زیرا خداوند متعال خود آنگونه است که خود فرموده است:
﴿ٱلسَّلَٰمُ ٱلۡمُؤۡمِنُ ٱلۡمُهَيۡمِنُ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡجَبَّارُ ٱلۡمُتَكَبِّرُۚ﴾ [الحشر: ٢٣].
«آن [خداوندی که] سلامِ مومنِ (امنیت دهند) مهیمنِ (نگهبان) عزیزِ جبارِ متکبر است».
لفظ «سلام» یعنی صلح به صورت متصرف ٤٤ بار در قرآن کریم آمده است در حالی که لفظ «حرب» یعنی جنگ تنها شش بار در کتاب خدا آمده است و مسلمانان در اقتدا به روسل خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ روزانه ١٠ بار این لفظ را بر زبان می‌آورند، زیرا ایشان پس از پایان نمازها می‌فرمودند: «أستغفرُالله، أستَغفِرُالله، أستَغفِرُالله، اللهمَّ أنتَ السلامُ ومِنكَ السلامُ، تبارَکتَ یا ذا الجلالِ والإکرام» [به روایت مسلم].
«سلام» یعنی صلح دین خداوند بر روی زمین است و خوشامدگویی مسلمانان به یکدیگر همین سلام است زیرا رسول خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ می‌فرماید: «سلام را در میان خود فاش سازید» [به روایت مسلم].
در میدان نبرد نیز اگر دشمن کلمه‌ی صلح و اسلام را بر زبان آورد واجب است که دست از او کشیده و او را مسلمان و برخوردار از صلح دانست زیرا خداوند متعال می‌فرماید:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا ضَرَبۡتُمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَتَبَيَّنُواْ وَلَا تَقُولُواْ لِمَنۡ أَلۡقَىٰٓ إِلَيۡكُمُ ٱلسَّلَٰمَ لَسۡتَ مُؤۡمِنٗا تَبۡتَغُونَ عَرَضَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا فَعِندَ ٱللَّهِ مَغَانِمُ كَثِيرَةٞۚ كَذَٰلِكَ كُنتُم مِّن قَبۡلُ فَمَنَّ ٱللَّهُ عَلَيۡكُمۡ فَتَبَيَّنُوٓاْۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٗا ٩٤﴾ [النساء: ٩٤].
«ای کسانی که ایمان آوردید، هنگامی که در راه الله به سفر [جهاد] رفتید خوب مطمئن شوید و به کسی که نزد شما اظهار اسلام می‌کند نگویید که تو مومن نیستی تا در پی متاع دنیا باشید زیرا نزد الله غنیمت‌های بسیاری است. پیش از این شما نیز اینگونه بودید پس الله بر شما منت نهاد، پس خوب رسیدگی کنید که همانا الله به آنچه می‌کنید آگاه است».
اگر این وضعیت دنیا باشد بهشتی که در آخرت است به طور کامل «دارالسلام» یعنی سرزمین صلح است:
﴿وَٱللَّهُ يَدۡعُوٓاْ إِلَىٰ دَارِ ٱلسَّلَٰمِ وَيَهۡدِي مَن يَشَآءُ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ ٢٥﴾ [يونس: ٢٥].
«و الله به سوی سرای سلامت فرا می‌خواند و هرکه را بخواهد به سوی راه مستقیم رهنمون می‌شود».
خوشامدگویی مومنان در روزی پروردگار خود را دیدار خواهند کرد نیز سلام است:
﴿تَحِيَّتُهُمۡ يَوۡمَ يَلۡقَوۡنَهُۥ سَلَٰمٞۚ وَأَعَدَّ لَهُمۡ أَجۡرٗا كَرِيمٗا ٤٤﴾ [الأحزاب: ٤٤].
«درودشان روزی که که دیدارش کنند سلام است و برای آنان پاداش بزرگوارانه‌ای آماده کرده است».
ملائکه نیز هنگام وارد شدن بر اهل بهشت بر آنان سلام می‌فرستند:
﴿وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ يَدۡخُلُونَ عَلَيۡهِم مِّن كُلِّ بَابٖ ٢٣ سَلَٰمٌ عَلَيۡكُم بِمَا صَبَرۡتُمۡۚ فَنِعۡمَ عُقۡبَى ٱلدَّارِ ٢٤﴾ [الرعد: ٢٣-٢٤].
«و فرشتگان از هر در بر آنان داخل می‌شوند (٢٣) [و می‌گویند] سلام بر شما به سبب آنچه صبر پیشه کردید. چه نیکو است فرجام آن سرا».
زندگی مومنان در بهشت را نیز خداوند متعال چنین وصف نموده است:
﴿لَا يَسۡمَعُونَ فِيهَا لَغۡوٗا وَلَا تَأۡثِيمًا ٢٥ إِلَّا قِيلٗا سَلَٰمٗا سَلَٰمٗا ٢٦﴾ [الواقعة: ٢٥-٢٦].
«در آن سخن بیهوده و [یا] گناهی نمی‌شوند (٢٥) و سختی نیست جز سلام و درود».
خداوند متعال برای من و شما در قرآن و سنت برکت نهد. اما بعد، ای مسلمانان بدانید که خداوند شما را به کاری امر نموده که خود نخست انجام داده و سپس ملائکه را بدان امر نموده و سپس شما را به آن امر نموده و فرموده است:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ صَلُّواْ عَلَيۡهِ وَسَلِّمُواْ تَسۡلِيمًا ٥٦﴾ [الأحزاب: ٥٦].
خداوندا بر بنده و پیامبرت محمد و بر اهل بیت و یاران او و تابعین و کسانی که به نیکی تا قیامت از آنان پیروی نمایند درود وسلام فرست، و همینطور بر ما با عفو و کرم خویش ای مهربان‌ترین مهربانان.
خدوندا اسلام و مسلمانان را عزت ده، خداوندا اسلام و مسلمانان را عزت ده، و قرض و وام را از وام‌داران بردار و بیماران ما و دیگر بیماران مسلمانان را شفا ده ای مهربان‌ترین مهربانان.
خداوندا نفس‌های ما را تقوا عطا کن و آن را پاک گردان که تو بهترین پاک‌کننده‌ی آنی، تو ولی و مولای آنی ای مهربان‌ترین مهربانان.
خداوندا ما را در سرزمین‌هایمان ایمن گردان و مسئولان ما را اصلاح نما و مسئولیت‌های ما را بر عهده‌ی کسانی قرار ده که خشیت و تقوای تو را داشته و در پی خشنودی تو باشند، ای پروردگار جهانیان.
خداوندا تو آن اللهی که معبودی به حق جز تو نیست، تو بی‌نیازی و ما نیازمندانیم، باران را بر ما نازل گردان و ما را از نومیدان مگردان، باران را بر ما نازل گردان و ما را از نومیدان مگران، باران را بر ما نازل گردان و ما را مایوس مساز، خداوندا خیر خود را به سبب بدی ما از ما دور نگردان... خداوندا ما خلقی از مخلوقات توایم پس به سبب گناهانمان فضل خود را از ما باز مدار.
«پروردگارا ما را در دنیا و آخرت نیکی عطا کن و ما را از آتش دوزخ دور گردان» [البقرة: ٢٠١].
پاک است و بی‌عیب پروردگار تو، پروردگار عزت از آنچه مشرکان به دروغ وصفش می‌کنند و سلام بر پیامبران و آخرْ سخن آنکه: الحمدلله رب العالمین.