خطبهی دوم:
ستایش از آن الله است، و درود و سلام بر پیامبر خدا و بر اهل بیت و یاران او هرکه از راه او پیروی نماید...
اما بعد:
ای بندگان خداوند، تقوای او را پیشه سازید و بدانید که مراعات تخصص از مهمترین اساسهای موفقیت و توازن و استقرار است، به طوری که در صورت رعایت آن کسی وارد عرصة کسی دیگر نمیشود و کارها با هم تداخل نخواهند کرد. در این صورت برای حکم مسئول و فقه فقیه و پزشکی پزشک، و دانش اقتصاد دان، ارزش قائل شده و همه با هم در زیر شریعت خداوند قرار خواهیم گرفت، شریعتی که به خیرخواهی و نصیحت میان یکدیگر توصیه میکند زیرا تخصص هرگز به این معنا نیست که هر کس تنها به تخصص خود اکتفا کند یا آنکه ممکن نیست اهل تخصص دچار اشتباه شوند زیرا کمال تنها از آن الله است و عصمت نیز تنها از آن پیامبر وی میباشد و این اشتباه است که متخصص در صورت اشتباه مورد محاسبه قرار نگیرد مخصوصا اگر اشتباه وی مربوط به منافع عمومی مسلمانان باشد، چه دینی و چه دنیوی.
و چه زیبا میگوید امام مالک بن دینار رحمه الله، هنگامی که در حین درس مردم را نصیحت نمود و مردم در حال گریه بودند و ناگهان دید که مُصحف وی نیست، پس رو به کسانی که دور و بر او بودند کرد و گفت: همهیتان دارید گریه میکنید پس چه کسی مُصحف را دزدید؟ وای بر شما همه دارید گریه میکنید پس که مصحف را دزدید؟
و همچنین منازعه با اهل تخصص نیز اشتباه است زیرا وارد شدن به عرصهای است که به انسان مربوط نیست و باعث گسترده شدن آشوب و بینظمی میشود همچنانکه باید همگی بدانیم در هنگام اختلاف مرجع ما کتاب خدا و سنت پیامبرش میباشد زیرا تنها این دو بر ما حاکمند همچنانکه تسلیم شدن در برابر تخصص به این معنا نیست که اگر عالم یا اهل فقه دربارة سخن خود دلیلی از سوی خداوند یا پیامبرش دارد اهل تخصص را نصیحت ننماید. پیامبر ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ که شاعر نبود و شعر نمیگفت، با این وجود در هنگام حاجت دربارة شعر لبید چنین فرمود: «راستترین سخنی که یک شاعر گفته است این سخن لبید است که فرمود: آگاه باشید که هر چیزی جز خداوند باطل است» [به روایت مسلم].
در اینجا رسول الله ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ از مصراع دوم این بیت سخن به میان نیاورد آنجا که شاعر میگوید: «و هر نعیمی بیتردید از بین رفتنی است» زیرا نعیم بهشت از بین نمیرود. و این نشان دهندهی آن است که او با این مصراع موافق نیست.
سپس بدانید که وارد شدن مسلمان به کاری که توانایی آن را ندارد و جزو تخصص او نیست باعث وقوع اشتباه و لغزشهاست و خداوند رحمت کند ابومصفر سمعانی را که در پاسخ به یکی از این افراد چنین میگوید:
«برای او شایستهتر بود که در این فن وارد نشده و آن را به اهلش واگذارد زیرا آنکه به مجالی که در آن تخصص ندارد وارد شود کمترین ضربهای که میبیند آن است که نزد اهل آن فن بیآبرو میشود». و خداوند رحمت کند امام ابن حجر را که میفرماید: «هرکه در غیر فن خود سخن گوید شگفتی میآفریند!»
و در پایان درود فرستید بر بهترین انسانها و پاکترینشان محمد بن عبدالله صاحب حوض و مقام شفاعت که خداوند شما را به آن امر نموده و فرموده است:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ صَلُّواْ عَلَيۡهِ وَسَلِّمُواْ تَسۡلِيمًا ٥٦﴾ [الأحزاب: ٥٦].
خداوندا درود و سلام و برکت ارزانی دار بر بنده و پیامبرت محمد، آن صاحب چهرة نورانی و راضی و خشنود باش از چهار خلیفة وی، ابوبکر و عمر و عثمان و علی و از دیگر صحابة پیامبرت محمد، صلی الله علیه وسلم و از تابعین و همة کسانی که تا قیامت به نیکی از آنان پیروی نمایند و همچنین از ما با عفو و کرم خویش راضی باش ای مهربانترین مهربانان.
خداوندا اسلام و مسلمانان را عزت ده، خداوندا اسلام و مسلمانان را عزت ده، خداوندا اسلام و مسلمانان را عزت ده.
خداوندا دینت را و کتابت را و سنت پیامبرت و بندگان مومنت را یاری ده.
خداوندا غم غمداران را از بین ببر و سختی را از سختی دیدگان برطرف ساز، و وام وامداران را ادا کن، و بیماران ما و دیگر بیماران مسلمان را با رحمت خویش شفا ده.
خداوندا اوضاع مسلمانان را در هر جایی که هستند اصلاح نما. خداوندا کلمة آنان را یکی گردان و کلمة دشمنانشان را متفرق گردان ای زنده و ای پایدار، ای دارای جلال و بزرگواری.
خداوندا ما را در سرزمینهایمان ایمن بگردان و مسئولان و والیان امر ما را اصلاح نما و مسئولیت ما را در دست کسانی قرار ده که تقوای تو را داشته باشند و در پی خشنودی تو باشند ای پروردگار جهانیان.
پروردگارا ما را در دنیا و آخرت نیکی عطا کن و از آتش دوزخ دور بدار.
پاک است و بیعیب پروردگار تو آن پروردگار عزت از آنچه به دروغ وی را وصف میکنند و سلام بر پیامبران و الحمدلله رب العالمین.