خطبهی دوم:
ستایش از آن الله است که صاحب جبروت و ملکوت است، آن زندهای که نمیمیرد. پروردگار را سپاس و ستایش میگویم و به سوی او توبه میکنم و از او آمرزش میخواهم و گواهی میدهم که معبودی به حق نیست جز الله که تنها و بیشریک است. زنده میکند و میمیراند و گواهی میدهم که پیامبر و سرور ما محمد، بنده و فرستادة خداوند است که او را با هدایت و دین حق مبعوث نمود تا دین او را بر همة ادیان پیروز گرداند حتی اگر مشرکان را خوش نیاید. خداوند بر بنده و پیامبرت محمد و بر اهل بیت و یاران او که در راه خداوند به حق جهاد نمودند و در دنیا و آخرت رستگار شدند درود و سلام و برکت فرست.
اما بعد:
تقوای خداوند را با پایبندی به طاعت او پاس بدارید و با دوری از محرمات او از عذابش دوری جویید.
بندگان خداوند:
خداوند فرصت عمر در اختیار شما نهاده و توانایی انجام نیکیها را به شما داده است تا آن را وسیلهای برای رسیدن به خشنودی پروردگارتان قرار دهید زیرا این اعمال نیک است که بندگان را به خداوند نزدیک ساخته و باعث پاکی قلبها از گمراهی و فساد میشود. خداوند متعال میفرماید:
﴿وَمَآ أَمۡوَٰلُكُمۡ وَلَآ أَوۡلَٰدُكُم بِٱلَّتِي تُقَرِّبُكُمۡ عِندَنَا زُلۡفَىٰٓ إِلَّا مَنۡ ءَامَنَ وَعَمِلَ صَٰلِحٗا فَأُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ جَزَآءُ ٱلضِّعۡفِ بِمَا عَمِلُواْ وَهُمۡ فِي ٱلۡغُرُفَٰتِ ءَامِنُونَ ٣٧﴾ [سبأ: ٣٧].
«و اموال و فرزندانتان چيزى نيست كه شما را به پيشگاه ما نزديک گرداند مگر كسانى كه ايمان آورده و كار شايسته كرده باشند پس براى آنان دو برابر آنچه انجام دادهاند پاداش است و آنها در غرفهها [ى بهشتى] آسوده خاطر خواهند بود».
و این را بدانید که جویندهای سختگیر در پی شماست و از دست او امانی نیست و نمیدانید که مرگ کی شما را غافلگیر خواهد کرد. آنگاه است که انسان آرزو میکند ای کاش اجل مهلت میداد تا اعمالش را اصلاح کند اما اجل هرگز عقب انداخته نمیشود و فرصت عمل نیک دیگر به دست نمیآید. خداوند متعال میفرماید:
﴿حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَ أَحَدَهُمُ ٱلۡمَوۡتُ قَالَ رَبِّ ٱرۡجِعُونِ ٩٩ لَعَلِّيٓ أَعۡمَلُ صَٰلِحٗا فِيمَا تَرَكۡتُۚ كَلَّآۚ إِنَّهَا كَلِمَةٌ هُوَ قَآئِلُهَاۖ وَمِن وَرَآئِهِم بَرۡزَخٌ إِلَىٰ يَوۡمِ يُبۡعَثُونَ ١٠٠﴾ [المؤمنون: ٩٩-١٠٠].
«تا آنگاه كه مرگ يكى از ايشان فرا رسد مىگويد پروردگارا مرا بازگردانيد (٩٩) شايد من در آنچه وانهادهام كار نيكى انجام دهم. نه چنين است اين سخنى است كه او گوينده آن است و پشاپيش آنان برزخى است تا روزى كه برانگيخته خواهند شد».
و در حدیث آمده است که رسول الله ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ فرمودند: «عاقل آن است که خود، خود را محاکمه کند و برای پس از مرگ تلاش نماید و ناتوان آن است که نفسش در پی هوا و هوس رود و بر خداوند تمنا کند».
رسول خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ میفرماید: «از بین برندهی لذتها ـ یعنی مرگ ـ را یاد کنید».
و خود را با توبة صادقانه در همه حال برای آن آماده سازید تا آنکه ناگهان با اعمال ناشایست میان شما و دنیا فاصله نیفتد.
بندگان خداوند:
﴿إِنَّ ٱللَّهَ وَمَلَٰٓئِكَتَهُۥ يُصَلُّونَ عَلَى ٱلنَّبِيِّۚ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ صَلُّواْ عَلَيۡهِ وَسَلِّمُواْ تَسۡلِيمًا ٥٦﴾ [الأحزاب: ٥٦].
پس بر سرور پیشینیان و پسینیان و امام پیامبران درود و سلام فرستید.
خداوندا بر محمد و آل محمد درود فرست همانگونه که بر ابراهیم و آل ابراهیم درود فرستادی و بر محمد و آل محمد برکت ارزانی دار چنانکه بر ابراهیم و آل ابراهیم ارزانی داشتی که تو ستوده شده و باعظمتی.
بارالها و راضی و خشنود باش از همة صحابه، و از خلفای راشدین، آن امامان هدایتگر که به حق حکم مینمودند: ابوبکر و عمر و عثمان و علی، و از دیگر صحابة پیامبرت و از تابعین و کسانی که تا روز قیامت به نیکی از آنان پیروی نمایند و از ما نیز به همراه آنان راضی و خشنود باش ای مهربانترین مهربانان.
خداوندا اسلام و مسلمانان را عزت ده، خداوندا اسلام و مسلمانان را عزت ده، و شرک و مشرکان را خوار گردان ای پروردگار جهانیان و دشمانت، دشمنان دین را نابود گردان.
خداوند میان قلبهای مسلمانان الفت ایجاد کن و روابط میان آنان را اصلاح نما. خداوندا آنان را بر حق متحد گردان ای مهربانترین مهربانان و ای گرامیترین گرامیان.
خداوندا ما و دیگر مسلمانان را فهم دین عطا کم که تو بر کاری توانایی. خداوندا بر ما و دیگر مسلمانان توبه پذیر. خداوندا گناهان گذشته و آینده و پنهان و آشکار ما و آنچه خود به آن آگاهتری را بیامرز که تو بر هر کاری توانایی.
خداوند بدان را بر مسلمانان مسلط مگردان، خداوند بدان آنها را بر آنان مسلط مگردان، خداوند مسلمانان را دوستدار همدیگر و همکار و همیار همدیگر در نصرت دینت خود و نصرت کتاب خدا و سنت پیامبر قرار ده.
خداوندا اوضاع همة ما را اصلاح نما ای پروردگار جهانیان. خداوندا اوضاع ما و دیگر مسلمانان را اصلاح نما.
ای زندة برپادارنده! همة امور ما را اصلاح نما و ما را حتی برای یک لحظه به خودمان وامگذار. خداوندا ما از تو آمرزشت را میخواهیم ای پروردگار جهانیان.
خداوندا جان مسلمانان را حفظ کن. خداوندا مال و ناموس آنان را در امان بدار. خداوندا مسلمانان را از بدیهای خودشان در امان بدار ای پروردگار جهانیان.
خداوندا امت محمد ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ را اصلاح نما که تو بر همه چیز توانایی.
خداوندا ما را از بدیهای نفس خویش و از کارهای ناشایستمان در امان بدار. خداوندا ما را از شر هر صاحبشری در امان بدار. ای پروردگار جهانیان و ای مهربانترین مهربانان.
خداوندا ما و نسلهای پس از ما را از ابلیس و سربازانش در امان بدار ای پروردگار جهانیان. خداوندا ما و نسلهای پس از ما را از ابلیس و سربازانش در امان بدار ای پروردگار جهانیان.
خداوندا نیرنگ دشمنان اسلام را باطل گردان، خداوندا نیرنگ دشمنان اسلام را باطل گردان. خداوندا نیرنگشان را باطل گردان. خداوندا دینت را و کتابت را و سنت پیامبرت را یاری ده.
خداوندا ما را در سرزمینهایمان ایمن گردان و مسئولان و والیان امر ما را اصلاح نما. خداوندا سرزمین ما و دیگر سرزمینهای مسلمان را در امن و امان و رفاه بدار.
«پروردگارا ما را در دنیا و آخرت نیکی عطا کن و از عذاب جهنم در امان بدار».
[البقره: ٢٠١].
بندگان خداوند:
﴿۞إِنَّ ٱللَّهَ يَأۡمُرُ بِٱلۡعَدۡلِ وَٱلۡإِحۡسَٰنِ وَإِيتَآيِٕ ذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَيَنۡهَىٰ عَنِ ٱلۡفَحۡشَآءِ وَٱلۡمُنكَرِ وَٱلۡبَغۡيِۚ يَعِظُكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ ٩٠ وَأَوۡفُواْ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ إِذَا عَٰهَدتُّمۡ وَلَا تَنقُضُواْ ٱلۡأَيۡمَٰنَ بَعۡدَ تَوۡكِيدِهَا وَقَدۡ جَعَلۡتُمُ ٱللَّهَ عَلَيۡكُمۡ كَفِيلًاۚ إِنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ مَا تَفۡعَلُونَ ٩١﴾ [النحل: ٩٠-٩١].
خداوند بزرگ را یاد کنید تا شما را یاد کند و او را برای نعمتهایش شکر گویید تا شما را افزون دهد و همانا یاد الله بزرگتر است و خداوند به آنچه میکنید آگاه است.