خطبهی دوم:
حمد و سپاس مخصوص الله است، او را ستایش گفته و از او یاری جسته و از وی آمرزش میخواهیم، و از بدیهای نفس خویش و کارهای ناشایست به او پناه میبریم، الله هرکه را هدایت کند او گمراهگری نخواهد داشت و هرکه را گمراه سازد وی هدایتگری نخواهد یافت و گواهی میدهم که معبودی به حق نیست جز الله که یگانه است و شریکی ندارد و گواهی میدهم که محمد بنده و پیامبر اوست، خداوندا بر بنده و پیامبرت محمد و بر اهل بیت و یاران وی درود و سلام فرست.
اما بعد، ای بندگان خداوند:
سختیهای سفر آنگونه است که رسول الله ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ در حدیثی چنین بیان فرمودهاند که: «سفر تکهای از عذاب است و یکی از شما را از غذا و نوشیدنی و خوابش باز میدارد» [به روایت بخاری و مسلم] منظور این است که سفر باعث میشود انسان از غذا و نوشیدنی و استراحتی که به آن عادت دارد و خو گرفته است باز بماند.
همینطور سختی دوری از خانواده و فرزندان و دوری از وطن و سختی قربانی کردن مال برای مخارج حج و دیگر سختیها که با شدت محبت خداوندی و نیروی ایمانی که حاجی در قلب خویش احساس میکند، برای او آسان میشود. پس هنگامی که شخص حاجی نفس خود را از لغو و رفث و گناه و جدل و آزار و اذیت باز دارد و آن را به نیکرفتاری و احسان در همهی امور وا داشته و غذا و نوشیدنی و لباس و همهی هزینههایش از مال حلال باشد و مناسک حج خویش را خالصانه برای خداوند و براساس پیروی از پیامبر ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ به جای آورد مستحق این پاداش بزرگی خواهد شد که رسول گرامی خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ آن را چنین بیان نمودهاند:
«هرکه حج کند و [در حج خود] دچار «رَفَث» و «فِسق» نشود به مانند روزی که مادرش او را به دنیا آورده است [از حج] باز میگردد» [به روایت بخاری و مسلم].
چه بزرگ است این اجر و چه بزرگوارانه است چنین پاداشی! و چه خوش بخت است آنکه بدان دست یابد؛ زیرا چنین کسی پیروزی بزرگی را نزد خداوند به دست آورده است! پس ای بندگان خداوند تقوای او را پیشه سازید و برای به دست آوردن این پیروزی تلاش کنید تا از جملهی رستگاران شوید.
و همیشه به یاد داشته باشید که خداوند شما را به درود و سلام بر بهترین انسانها امر نموده و فرموده است:
﴿إِنَّ ٱللَّهَ وَمَلَٰٓئِكَتَهُۥ يُصَلُّونَ عَلَى ٱلنَّبِيِّۚ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ صَلُّواْ عَلَيۡهِ وَسَلِّمُواْ تَسۡلِيمًا ٥٦﴾ [الأحزاب: ٥٦].
خداوندا درود و سلام فرست بر بنده و پیامبرت محمد و راضی و خشنود باش از چهار خلیفهی وی ابوبکر و عمر و عثمان و علی و از دیگر اهل بیت و یاران وی و از تابعین و همهی کسانی که تا قیامت به نیکی از آنان پیروی نمایند و همچنین از ما با عفو کَرَم خویش راضی و خشنود باش از بهترین بخشندهگان.
خداوندا اسلام و مسلمانان را عزت ده، خداوندا اسلام و مسلمانان را عزت ده، خداوندا اسلام و مسلمانان را عزت ده، و حوزهی دین را حفظ نما و دشمنان دین و دیگر مفسدان و طاغیان را نابود ساز و میان قلوب مسلمانان الفت ایجاد کن و صف آنان را یکپارچه بساز و رهبران آنها را اصلاح نما و کلمهی آنان را بر حق، یکی بگردان.
خداوندا دینت را و کتابت را و سنت پیامبرت محمد ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ و بندگان مومن مجاهد صادقت را یاری ده.
خداوندا ما را در سرزمینهایمان ایمن بگردان و امامان و والیان امر ما را اصلاح نما. خداوندا عاقبت ما را در همهی امور نیک بگردان و ما را از خواری دنیا و عذاب آخرت نجات ده.
خداوندا دین ما را که نگهدارندهی امر ماست و دنیای ما را که زندگی ما در آن است، و آخرت ما را که بازگشتگاه ماست اصلاح نما، و زندگی را برای ما باعث زیادی خیر و مرگ را عاملی برای آسودگی از همهی بدیها بگردان.
خداوندا تو ما را از دشمنانمان و دشمنانت حفظ نما، خداوندا همانگونه که مشیئت توست ما را از شر دشمنانمان حفظ نما.
خداوندا ما از زوال نعمتت و تغییر یافتن عافیتت و از خشم ناگهانیت به تو پناه میبریم.
خداوندا بیماران ما را شفا ده و مردگان ما را بیامرز.
خداوندا نفس ما را متقی بگردان و آن را پاک بساز که تو بهترین پاک کنندهی آنی و تو ولی و مولای آنی.
خداوندا حج ما را از ما بپذیر و آن را حجی مبرور قرار ده ای پروردگار جهانیان.
﴿رَبَّنَا ظَلَمۡنَآ أَنفُسَنَا وَإِن لَّمۡ تَغۡفِرۡ لَنَا وَتَرۡحَمۡنَا لَنَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ ٢٣﴾[الأعراف:٢٣].
﴿رَبَّنَآ ءَاتِنَا فِي ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٗ وَفِي ٱلۡأٓخِرَةِ حَسَنَةٗ وَقِنَا عَذَابَ ٱلنَّارِ ٢٠١﴾ [البقرة: ٢٠١].
و درود و سلام خداوند بر بنده و پیامبرش محمد، و بر اهل بیت و یاران وی و الحمدلله رب العالمین.