خطبهی اول:
سایش شایستهی خداوند است که حج را برای رحمت و سعادت بندگانش مشروع ساخت، و از روی توحید و اطاعت گواهی میدهم که معبودی به حق نیست جز الله که واحد و بیشریک است، و گواهی میدهم که سرور و پیامبر ما محمد، بنده و پیامبر او و بهترین و پاکترین انسانهاست. درود و سلام خداوند بر او و بر اهل بیت و یاران او باد که پاکدلترین افراد این امتند و دوستدارترین آنها در بین هم هستند، و همچنین بر تابعین و همهی آنانی به نیکی و با امید سعادت از آنان پیروی نمایند...
اما بعد:
ای بندگان خداوند تقوای او را پیشه سازید، ای حجاج بیت الله تقوای او را پیشه سازید که تقوای خداوندی بهترین وسیله برای رسیدن به هدف، و بهترین سپر برای جلوگیری از گناهان است. پس با آن، قلبهایتان را آباد کنید و با بهره گرفتن از شرف زمان و مکان و مناسبت، طاعات و عباداتی را که تاکنون از دست دادهاید جبران نمایید.
﴿وَتَزَوَّدُواْ فَإِنَّ خَيۡرَ ٱلزَّادِ ٱلتَّقۡوَىٰۖ﴾ [البقرة: ١٩٧].
«و توشه برگیرید که بهترین توشه تقوا است».
برادران و خواهران مسلمان، حجاج بیت الله الحرام:
این موسم زیبای حج و روز بزرگ آن است که آسمان امت را نورانی ساخته و شب و روز آن را منور گردانده است. گلهای آن بوی خوش بشارت میدهند و ثمرات آن پر خیر است و پر برکت، و فضایل و آثار آن بر قلب حاجیان تابیدن گرفته است...
خداوند، درخواست و امیدتان را برآورده سازد... مردم و مسئولان سرزمین حرمین را شرفیاب ساختید که آنان با آمدن شما مهمانان گرامی و عزیز، یکدیگر را بشارت میدهند زیرا که خدمتگذاری شما تاجی است بر سر اهل این سرزمین و مدال افتخاری است بر سینهی آنان، زیرا که شعار شما لبیک گفتن برای پروردگار است:
لبيك اللهم لبيك، لبيك لا شريك لك لبيك، إن الحمد والنعمة لك والملك، لا شريك لك.
حجاج بیت الله الحرام:
اینک این شمایید که در رحاب حرمین شریفین هستید و در جوی روحانی و در بزرگترین آیین جهانی اسلام به سر میبرید. چه زیباست برادری و مهربانی شما! و چه زیباست که برای خشنودی خداوند همیار هم هستید و خود را در معرض نسیم ایمان قرار دادهاید و برای رسیدن به هدف بزرگتان، زینت لباس و افتخار به نسب و لقب و حسب را پشت سر گذاشتهاید.
ای کسانی که بدنها را خسته کردید و فرزندان و سرزمینهایتان را ترک گفتید و سختیها و خطرها را به جان خریدید و آب و هوا را در نوردیدید و با لباس احرام و با نفسی خاشع و برای اجابت امر خداوند حرکت نمودید؛ در حالی که ایمان گامهایتان را به حرکت وا داشته و اشتیاقی پنهان شما را میبرد تا کمر شوق را در گرامیترین سرزمین خداوند خم نمایید تا آنکه وارد حرم چه کسی شوید؟ حرم آن واحد دَیّان:
﴿وَمَن دَخَلَهُۥ كَانَ ءَامِنٗاۗ﴾ [آل عمران: ٩٧].
«و هرکه وارد آن شود در امان خواهد بود».
که این، خود تاکیدی است بر اهمیت پاس داشتن امنیت این سرزمین حرام و نظم آن... پس خوش آمدید و دیدار سرزمینی که محبوبمان ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ در آن زندگی نمود و در آن نور رسالت تابیدن گرفت، سرمهی چشمانتان باد...
پس سعی کنید تا این مناسبت باعث تقویت ایمان و جمع شدن عزم و بالا رفتن همتهایتان شود.
آری ای وفود مبارک! خداوند، خواستهی شما را برآورده نمود و شما را به آنچه میخواستید رساند و بالاخره این خانهی پاک و این مکان زیبا را به چشمان خود دیدید و زبان حالتان نه پنهان بلکه آشکارا چنین میگوید که: برای رسیدن به سرزمینی که به سختی به آن رسیدیدم و از هر پستی و بلندی به آن روی آوردیم آمدهایم...
ای حجاج بیت الله الحرام:
در این موکبهای باعظمت و این جمع مبارک که در یک زمان و مکان و یک مراسم و یک احساس با هم متحد گردیدهاند، اسلام یکی از منافع بزرگ حج را نمایان میسازد و آن اساس وحدت اسلامی و روحیِ محکمی است که همهی سختیها و دردهای امت در آن به پایان میرسد. خداوند سبحانه و تعالی میفرماید:
﴿وَإِنَّ هَٰذِهِۦٓ أُمَّتُكُمۡ أُمَّةٗ وَٰحِدَةٗ وَأَنَا۠ رَبُّكُمۡ فَٱتَّقُونِ ٥٢﴾ [المؤمنون: ٥٢].
«و اینکه این امت شما امتی است واحد و من پروردگار شمایم پس از من پروا دارید».
برادران و خواهران ایمانی، مهمانان خداوند:
بزرگترین قضیهای که رکن بزرگ حج، و بلکه همهی طاعات و عبادات بر آن بنا شده است، خالص گرداندن توحید برای خداوند است، زیرا که توحید حق خداوند بر بندگان است یعنی خالص گرداندن همهی عبادتها تنها برای الله سبحانه و تعالی. بر این اساس، بزرگترین اهداف حج و منافع آن محقق ساختن توحید خالص برای خداوند است. خداوند متعال چنین میفرماید:
﴿قُلۡ إِنَّ صَلَاتِي وَنُسُكِي وَمَحۡيَايَ وَمَمَاتِي لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ ١٦٢ لَا شَرِيكَ لَهُۥۖ﴾
[الأنعام: ١٦٢-١٦٣].
«بگو همانا نماز و دیگر عبادتهای من و زندگی و مرگ من برای الله پروردگار جهانیان است (١٦٢) که شریکی ندارد».
این لبیک گویی، که بر زبان حاجیان جاری است و این سرزمین امین با آن به لرزه میافتد چیزی نیست جز شعار توحید و ایمان، و نشانهای است برای طاعت و فرمانبرداری و برای همین توحید است که در همان آغاز پایههای این خانهی بزرگوار بر افراشته گردید زیرا که خداوند متعال فرموده است:
﴿وَإِذۡ بَوَّأۡنَا لِإِبۡرَٰهِيمَ مَكَانَ ٱلۡبَيۡتِ أَن لَّا تُشۡرِكۡ بِي شَيَۡٔا﴾ [الحج: ٢٦].
«و چون برای ابراهیم جای خانهی کعبه را معین کردیم [بدو گفتیم] چیزی را با من شریک مگردان».
علاوه بر این اصل بزرگ، اصل بزرگ دیگری به نام محبت و پیروی از رسول گرامی خداوند ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ به میان میآید، زیرا محبت رسول الله ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ اقتدا و پیروی از اوست، نه ادعای توخالی، خداوند سبحان میفرماید:
﴿وَمَآ ءَاتَىٰكُمُ ٱلرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَىٰكُمۡ عَنۡهُ فَٱنتَهُواْۚ﴾ [الحشر: ٧].
«و هر آنچه پیامبر برای شما آورد آن را بر گیرید از آنچه شما را باز داشت باز ایستید».
و رسول الله ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ میفرماید: «مناسک حجتان را از من فرا بگیرید».
و همچنین لازم است که انسان مسلمان عظمت این فریضهی بزرگ و اهداف بلند آن را احساس نماید و مگر این رکن پنجم از ارکان اسلام و یکی از شعایر بزرگ آن نیست؟
در صحیحین از حدیث ابوهریره ـ رضی الله عنه ـ از رسول الله ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ چنین روایت شده که فرمودند: «حج مبرور پاداشی ندارد به جز بهشت» [به روایت بخاری و مسلم].
و همچنین در صحیحین بخاری و مسلم روایت شده است که رسول الله ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ فرمودند: «هرکه حج نماید و [در حج خود] همبستری نکرده و دچار گناه نشود به مانند روزی که مادرش او را به دنیا آورده [از حج] باز میگردد».
ای امت مسلمان:
شعیرهی حج در جوهرِ بینظیر و مظهر زیبایش ما را به سوی این فرا میخواند که آن را به عنوان تغییری عملی و جدی برا پذیرش مسئولیتهایمان قرار دهیم؛ اختلاف و جدایی دیگر کافی است! دشمنی و دوری تا کی؟ اکنون وقت آن است که شرف زمان و مکان را برای بررسی و معالجهی دردهای امت و اختلافات آن، از نظر اقلیمی و جهانی غنیمت شماریم تا اینکه این اجتماع ربانی میزانی باشد برای بررسی کارهایی که انجام گرفته و جلوبرندهای باشد برای آرزوهای امت و پیمانی باشد برای یاری همدیگر و محکم کردن پیمانهای برادری و تاکید بر آن:
﴿وَٱعۡتَصِمُواْ بِحَبۡلِ ٱللَّهِ جَمِيعٗا وَلَا تَفَرَّقُواْۚ﴾ [آل عمران: ١٠٣].
«و به ریسمان الهی چنگ زنید و متفرق نشوید».
به ویژه در مورد قضایای بزرگ امتمان: قضیهی برادران و خواهرانمان در سرزمین مبارک فلسطین و مسجد الاقصی که محاصرهی اقتصادی و مشکلات فراوان و دو دستگی برادران، آنان را زخمی ساخته است، و همینطور برادران و خواهرانمان در سرزمین عراق که مصیبتها و جنگها آنها را مجروح گردانده است.
این شعیرهی مبارک، مناسبتی است بزرگ تا به سوی همهی جهانیان بزرگترین هدایای ربانی و رحمتهای مصطفوی را که پیام آورندهی حق و عدل و امنیت و صلح است و آورندهی رحمت و تسامح و صفا و همبستگی است و ستم و فساد و خشونت و ترور را ـ به هر سببی که باشد ـ نفی میکند، تقدیم بداریم.
ای حجاج گرامی:
در محافظت از این عَرَصات پاک و مقدس و این نعمت فراگیر کوشا باشید و در بزرگداشت این سرزمین شریف با ادب و احترام و پاک نگه داشتن آن پیش قدم باشید زیرا که:
﴿ذَٰلِكَۖ وَمَن يُعَظِّمۡ شَعَٰٓئِرَ ٱللَّهِ فَإِنَّهَا مِن تَقۡوَى ٱلۡقُلُوبِ ٣٢﴾ [الحج: ٣٢].
«اینچنین است و هرکه شعائر خداوند را گرامی بدارد پس آن از تقوای قلبهاست».
از هر آنچه باعث به هم زدن امنیت و آرامش و استقرار این سرزمین است دوری کنید و به اخلاق گرامی زینت یابید و از هرگونه آزار رسانی و خصلتهای ناپسند برحذر باشید، زیرا حج هم عبادت است و هم امنیت، و هم یک رفتار متمدنانه، و خداوند متعال میفرماید:
﴿ٱلۡحَجُّ أَشۡهُرٞ مَّعۡلُومَٰتٞۚ فَمَن فَرَضَ فِيهِنَّ ٱلۡحَجَّ فَلَا رَفَثَ وَلَا فُسُوقَ وَلَا جِدَالَ فِي ٱلۡحَجِّۗ﴾ [البقرة: ١٩٧].
«حج در ماههای معینی است پس هرکس در این [ماه]ها حج را [بر خود] واجب گرداند [بداند که] در اثنای حج همبستری و گناه و جدال [روا] نیست».
و از همین جا به همهی تلاشگران در زمینهی آسایش حاجیان تشکر و خسته نباشید میگوییم و به آنان میگوییم این شرف بزرگ و مکانت والا مبارکتان باد و همواره موفقیت و اخلاص همراهتان...
و خدمت به حاجیان بزرگوار نیز میگوییم مجموعهی خدمات و پروژههای بزرگی که در اختیارتان قرار گرفته است گوارایتان باد و از جمله خدماتی که امسال مورد بهرهبرداری قرار گرفته است میتوان به پروژهی بزرگ قطار حرمین و مشاعر مقدس اشاره کرد که خداوند آن را در ترازوی نیکیها قرار دهد.
و در آغاز و پایان امر از خداوند متعال چنین میخواهیم که حجاج بیت الله الحرام را موفق ساخته و آنان را در ادای مناسکشان یاری دهد و حجشان را مبرور گردانده و تلاششان را مشکور، و گناهانشان را مورد مغفرت قرار دهد و آنان را سالم و باغنیمت و پاداشیافته و بدون گناه به سرزمینهایشان بازگرداند که او بسیار بخشنده و بزرگوار است.
خداوند بزرگ من و شما را به واسطهی قرآن و سنت برکت داده و با آیات و ذکر حکیم سود رسانَد. این سخن خویش را گفته و برای خود و شما و دیگر مسلمانان از خداوند بزرگ از هر گناهی آمرزش میطلبم پس از او آمرزش بخواهید و به سوی او توبه کنید که پروردگارم بسیار آمرزنده و بسیار مهربان است.