خطبه‌ی اول:
ستایش ویژه‌ی خداوندی است که با نعمت او نیکی‌ها کامل می‌شوند، و گواهی می‌دهم که معبودی به حق نیست جز الله که واحد و بی‌شریک است و پروردگار زمین و آسمان‌ها است، و گواهی می‌دهم که سرور و پیامبر ما محمد بنده و پیامبر او و بهترین کسی است که به سوی انجام نیکی‌ها سبقت جسته است؛ خداوندا بر وی و بر اهل بیت و یاران او که اهل تقوا و اعمال صالحند درود و سلام و برکت ارزانی دار.
اما بعد، ای مسلمانان:
خود و شما را به تقوای خداوند ـ جل و عَلا ـ سفارش می‌کنم که تقوا سبب رستگاری و عامل موفقیت و وسیله‌ی پیروزی در دنیا و آخرت است:
﴿وَمَن يُطِعِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَيَخۡشَ ٱللَّهَ وَيَتَّقۡهِ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡفَآئِزُونَ ٥٢﴾ [النور: ٥٢].
«و هر کس از الله و پیامبرش فرمان بَرَد و از الله پروا کند و تقوای او را پیشه سازد، آنانند که کامیابند».
برادران و خواهران مسلمان:
اوامر قرآن در دعوت به استقامتِ بر تقوا و استمرار بر هدایت، بسیارند، پروردگار ما ـ جلّ و علا ـ [خطاب به پیامبرش] می‌فرماید:
﴿فَٱسۡتَقِمۡ كَمَآ أُمِرۡتَ وَمَن تَابَ مَعَكَ وَلَا تَطۡغَوۡاْۚ﴾ [هود: ١١٢].
«پس همانگونه که امر شده‌ای استقامت بورز و [همینطور] کسانی که با تو توبه کرده‌اند، و طغیان نکنید».
توصیه‌های عظیمی که در بر گیرنده‌ی امر به برپا داشتند امور اسلام و پایبندی به راه و روش این دین و استمرار در پایبندی به آن و ایستادن در کنار حدودی است که تعیین نموده، و همچنین استجابت دستورات این دین و دوری کردن از آنچه نهی نموده است، به کامل‌ترین وجه و بهترین روش.
پیامبر ما ـ صلی الله علیه وسلم ـ نیز امت خود را با بهترین عبارات که با وجود اختصار دارای زیباترین معانی است اندرز می‌دهد، و آن توصیه به پایبندی بر اعتقاد صحیح و تمسک به صبر بر طاعات و دوری از منهیات است.
سفیان بن عبدالله ثقفی به نزد رسول خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ آمد و گفت: ای رسول خدا! مرا توصیه‌ای کن و به من در اسلام سخنی بگو که پس از تو درباره‌ی آن از کسی دیگر نپرسم، پس پیامبر خدا ـ صلی الله علیه وسلم ـ فرمود: «بگو: به الله ایمان آوردم، سپس استقامت بورز». این حدیث را مسلم در صحیح خود روایت کرده است.
این‌ها توصیه‌هایی است که در قرآن و سنت وارد شده و ضامن زندگیِ به همراه خشنودی و حیات طیبه و سعادت ابدی است. پروردگار ما ـ عز وجل ـ می‌فرماید:
﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ قَالُواْ رَبُّنَا ٱللَّهُ ثُمَّ ٱسۡتَقَٰمُواْ فَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ ١٣ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَنَّةِ خَٰلِدِينَ فِيهَا جَزَآءَۢ بِمَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ ١٤﴾ [الأحقاف: ١٣-١٤].
«همانا کسانی که گفتند الله پروردگار ماست سپس پایداری نمودند هیچ ترسی بر آنان نیست و نه اندوهگین می‌شوند (۱۳) آنان اهل بهشتند که به پاداش آنچه انجام می‌دادند جاودانه در آن می‌مانند».
برادران و خواهران مسلمان:
برای کسی که خداوند بر وی فضل نموده تا در رمضان به سوی نیکی‌ها سبقت جوید شایسته است خداوند را آنطور که شایسته‌ی اوست شکر گوید و سپس بر راه راست خداوند گام بردارد و به مولای خود نزدیک‌تر شود و به شدت از این بپرهیزد که نیکی‌های خود را به دیگران هدیه دهد یا بدی‌های دیگران را به جان خَرَد، و این ممکن نیست مگر آنکه زبان خود را از آبرو و حیثیت و ناموس مسلمانان پاک بدارد و به شدت از رساندن آزار به مومنان بپرهیزد و از حقوق و مظالمی که نسبت به دیگر مسلمانان بر گردن دارد حلالیت بجوید.
در صحیح بخاری از رسول خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ روایت است که فرمود: «هر کس ستمی در مورد ناموس و آبروی برادرش یا چیزی دیگر نزد خود دارد همین امروز حلالیت بخواهد پیش از آنکه روزی برسد که نه درهمی است و نه دینار، که اگر کار صالحی انجام داده است به اندازه‌ی ستمی که کرده از او ستانده می‌شود و اگر حسنات و نیکی‌هایی نداشته باشد از بدی‌ها و گناهان کسی که در حقش ستم نموده برداشته می‌شود و بر دوش او گزارده می‌شود».
و در صحیح مسلم آمده است که پیامبر ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ فرمود: «در امت من مفلس کسی است که در روز قیامت با نماز و روزه و زکات حاضر می‌شود اما به این دشنام داده است و به این تهمت زده است و مال این را خورده است و این را زده است و خون این را ریخته است؛ پس از نیکی‌هایش به این و آن داده می‌شود و اگر نیکی‌هایش پیش از پایان یافتن حقوق دیگران به پایان رسد از گناهان آنان برداشته شده و بر دوش وی گذاشته شده سپس به آتش انداخته می‌شود».
پس ای مسلمان، مواظب باش و راه سلامت را در پیش گیر زیرا پیامبر ما ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ می‌فرماید: «مسلمان کسی است که مسلمانان از زبان و دستش در سلامت باشند».
برای همین در حدیث سفیان که نزد ترمذی روایت شده است و ترمذی آن را حسن و صحیح دانسته، آمده است: هنگامی که سفیان از رسول خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ درخواست توصیه و راهنمایی نمود گفت: ای رسول خداوند! از چه چیز بیشتر در مورد من می‌ترسی؟ رسول خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ زبان مبارک خود را گرفت و فرمود: «مواظب این باش».
پس ای مسلمان اعضا و جوارح خود را حفظ کن و مواظب اعمال نیکی که انجام داده‌ای باش تا آنکه پاداش نیک را از جانب خداوند به دست آوری که این ممکن نیست مگر با استقامت بر طاعت خداوند. برای همین خداوند متعال پیامبرش را چنین مورد خطاب قرار داده و فرموده است:
﴿وَٱعۡبُدۡ رَبَّكَ حَتَّىٰ يَأۡتِيَكَ ٱلۡيَقِينُ ٩٩﴾ [الحجر: ٩٩].
«و پروردگارت را عبادت کن تا آنکه مرگت فرا رسد».
خداوند برای من و شما به واسطه‌ی کتاب و سنت برکت دهد و با آیات و حکمت موجود در آن سود رسانَد. این را گفته و برای خود و شما و دیگر مسلمانان از هر گناهی از خداوند آمرزش می‌خواهم. پس از او آمرزش بخواهید که او بسیار آمرزنده و مهربان است.