خطبه‌ی دوم:
ستایش از آن الله است که با نعمت او نیکی‌ها به کمال می‌رسد و با رحمت او رحمت‌ها به دست می‌آیند و با عفو و گذشت او لغزش‌ها بخشیده شده و با لطف او خواسته‌ها اجابت می‌شوند...
خداوندا گناهان ما را بیامرز و عیب‌های ما را بپوشان و کارهای ما را آسان بگردان و ما را به خواسته‌هایی که باعث رضایت توست برسان و عاقبت ما را ختم به خیر بگردان...
و گواهی می‌دهم که معبودی به حق نیست جز الله که واحد و بی‌شریک است و گواهی می‌دهم که محمد، بنده و پیامبر اوست؛ درود و سلام و برکات خداوند بر او و بر اهل بیت و همه‌ی یاران وی باد.
اما بعد... ای مسلمانان... از ابوذر و معاذ بن جبل رضی الله عنهما از رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم روایت است که ایشان فرمودند: «هر جا که باشی تقوای خداوند را پیشه کن و پس از کار بد کار نیک انجام بده تا آن را پاک سازد و با مردم با اخلاق نیک رفتار کن» [به روایت ترمذی با سند صحیح].
تقوا نصیحت همیشگی خداوند برای پیشینیان و پسینیان است، و انجام نیکی پس از بدی همان مراجعه‌ی همییشگی و استغفار و توبه است و بهترین کلمات، کلمه‌ی توحید است چنانکه در حدیثی که احمد در مسند خویش با سند صحیح روایت نموده آمده که رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند: «لا إله إلا الله بهترین نیکی‌هاست» و این کلمه مقتضی این است که عبادت تنها برای خداوند بی‌شریک انجام گیرد.
و مهمترین مراجعه و محاسبه‌ای که بر افراد و گروه‌های امت واجب است، محاسبه‌ی درونی آنان در مورد توحید و پاک سازی عبادت‌ها از آلایش‌های شرک با همه‌ی انواع آن است. رد کردن محسابه‌ی درون و گردن ننهادن به آن، روش مشرکان نخستین است که گفتند:
﴿...إِنَّا وَجَدۡنَآ ءَابَآءَنَا عَلَىٰٓ أُمَّةٖ وَإِنَّا عَلَىٰٓ ءَاثَٰرِهِم مُّقۡتَدُونَ ٢٣﴾ [الزخرف: ٢٣].
«ما پدرانمان را بر راه و روشی یافته‌ایم و ما بر اثر آنان ره می‌پیماییم».
آنان ندانسته‌اند که شرک در واقع خطرناک‌ترین عامل نابودی و گمراهی و ویرانگری است:
﴿وَلَقَدۡ أُوحِيَ إِلَيۡكَ وَإِلَى ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكَ لَئِنۡ أَشۡرَكۡتَ لَيَحۡبَطَنَّ عَمَلُكَ وَلَتَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ ٦٥ بَلِ ٱللَّهَ فَٱعۡبُدۡ...﴾ [الزمر: ٦٥-٦٦].
«و به تو و به کسانی که پیش از تو بودند وحی نمودیم که اگر شرک بورزی بطور قطع عمل تو ساقط خواهد شد و از زیانکاران خواهی بود (٦٥) بلکه الله را عبادت کن...».
کلمه‌ی شهادتین «لا إله إلا الله، محمد رسول الله» است که به معنای طاعت رسول الله صلی الله علیه وسلم در اوامر و نواهی وی است و اقرار به این است که حق قانون‌گذاری در عقاید و عبادات تنها از آن الله پروردگار جهانیان است و هیچ مجالی برای نوآوری در دین وجود ندارد بلکه نوآوری و بدعت در دین راهی است به سوی شرک.
خداوند عزوجل می‌فرماید:
﴿أَمۡ لَهُمۡ شُرَكَٰٓؤُاْ شَرَعُواْ لَهُم مِّنَ ٱلدِّينِ مَا لَمۡ يَأۡذَنۢ بِهِ ٱللَّهُۚ...﴾ [الشورى: ٢١].
«یا شاید آنان شریکانی دارند که دینی برای آنان بنیان نهاده‌اند که الله بدان اجازه نداده است...».
پس از کلمه‌ی توحید نمازهای پنجگانه قرار دارند که پنج نمازند که در روز و شب به جای آورده شده و برای شخص مکلف ترک آن جایز نمی‌باشد... اگر امت خواهان پیروزی و موفقیت است باید رابطه‌ی خود را با پروردگارش در نمازهای پنجگانه مورد محاسبه قرار دهد که این نمازها علاوه بر آنکه ستون دینند، پاک کننده گناهان نیز می‌باشند
﴿وَأَقِمِ ٱلصَّلَوٰةَ طَرَفَيِ ٱلنَّهَارِ وَزُلَفٗا مِّنَ ٱلَّيۡلِۚ إِنَّ ٱلۡحَسَنَٰتِ يُذۡهِبۡنَ ٱلسَّئَِّاتِۚ﴾ [هود: ١١٤].
«و نماز را در دو سوی روز و در اوائل شب به پا دار. همانا خوبی‌ها، بدی‌ها را از بین خواهد برد...».
همچنین زکات رکنی از ارکان اسلام و پاک‌کننده مسلمانان است:
﴿خُذۡ مِنۡ أَمۡوَٰلِهِمۡ صَدَقَةٗ تُطَهِّرُهُمۡ وَتُزَكِّيهِم بِهَا...﴾ [التوبة: ١٠٣].
«از اموال آنان صدقه برگیر تا آنان را به واسطه‌ی آن پاک و پاکیزه سازی...».
پس از آن روزه‌ی رمضان می‌آید که رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم درباره‌ی آن می‌فرماید: «هر که رمضان را از روی ایمان و احتساب روزه گیرد گناهان گذشته‌اش آمرزیده خواهد شد» [متفق علیه].
اما در مورد حج همین کافی است که شخص حاجی از آن به مانند روزی که از مادرش زاده شده است پاک باز می‌گردد. [صحیحین]
دیدید چگونه ارکان بزرگ اسلام پاک کننده‌ی گناهان است؟ این ارکان با عظمت و اهمیتی که دارند شایسته فرد مومن است که خود را در مورد آن‌ها مورد محاسبه قرار دهد تا آنکه حال و روزش نیک شده و اشتباهات و نقص‌ها را بیابد و اشکالات را اصلاح نموده و از گناهان توبه کند زیرا او وقت رسیدن اجل را نمی‌داند.
چه کسانی که در این سال مرگ آنان را از میان برد و چه تغییراتی که در دنیا رخ داد و پایان همه چیز به سوی زوال است:
﴿وَٱتَّقُواْ يَوۡمٗا تُرۡجَعُونَ فِيهِ إِلَى ٱللَّهِۖ ثُمَّ تُوَفَّىٰ كُلُّ نَفۡسٖ مَّا كَسَبَتۡ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ ٢٨١﴾ [البقرة: ٢٨١].
«و از روزی بترسید که در آن بسوی الله بازخواهید گشت سپس هر کس آنچه را انجام داده بازخواهد یافت و به آنان ستم نخواهد شد».
و در پایان درود و سلام فرستید بر رحمت هدایتگر و آن نعمت خداوندی، محمد بن عبدالله، رسول و برگزیده‌ی خداوند... خداوندا درود فرست بر محمد و آل محمد همانگونه که بر ابراهیم و آل ابراهیم درود فرستادی و بر محمد و آل محمد برکت ارزانی دار همانگونه که بر ابراهیم و آل ابراهیم ارزانی داشتی که تو بسیار ستوده شده و باعظمتی.
خداوندا اسلام و مسلمانان را عزت ده، خداوندا اسلام را عزت ده و مسلمانان را پیروز بگردان و شکر و مشرکان را خوار گردان و دشمنان دین را نابود گردان و این سرزمین و دیگر سرزمین‌های مسلمان را در امن و امان بدار.
خداوندا ما را در سرزمین‌هایمان ایمن بدار و مسئولان ما و والیان امر ما را صالح گردان و مسئولیت ما را در دست کسانی قرار ده که تقوای تو را داشته و در پی رضایت تو باشند.
خداوندا آنان را که دینت را یاری می‌دهند یاری ده و طاغیان و ملحدان و فاسدان را خوار گردان. خداوندا دینت را و کتابت را و سنت پیامبرت و بندگان مومنت را یاری ده. خداوندا مجاهدان در راهت را در فلسطین و در همه جای دنیا یاری ده. خداوندا محاصره‌ی آنان را در هم شکن و جان‌های آنان را حفظ نما و آنان را در امن و امان بدار و بر دشمنانشان پیروز گردان...
خداوندا غم و غصه‌ی غصه‌داران مسلمان را از بین برده و سختی سختی دیدگان را رفع نما و بند اسیران را بگشا و وام وام‌داران را ادا کن و با رحمت خویش بیماران ما و بیماران مسلمانان را شفا ده.
خداوندا ما به خود ستم نمودیم و اگر تو ما را مورد مغفرت و رحمت قرار ندهی از زیانکاران خواهیم بود... خداوندا تویی آن خداوندی که معبودی به حق جز تو نیست، تو بی‌نیازی و ما فقیریم... باران را بر ما ببار و ما را از مایوسان مگردان... خداوندا ما را باران عطا نما، خداوندا ما را باران عطا نما و ما را بارانی گوارا و خوش و پی در پی و فراگیر و سودمند و بی‌زیان عطا کن که بندگان را سیراب گرداند...
خداوندا آن را باران رحمت بگردان نه باران عذاب و نابودی و ویرانی و غرق... خداوندا ما از تو آمرزش می‌خواهیم که تو بسیار آمرزنده‌ای پس آسمان را بر ما بباران. خداوندا ما بنده‌ای از بندگان توایم پس با گناهان ما فضل خود را از ما دریغ مدار.
خداوندا حاجیان و زائران را حفظ نما و آنان را به سلامت و با دست پر به سرزمین‌هایشان بازگردان و از ما و آنان بپذیر ای صاحب جلال و برگواری...
پروردگارا از ما بپذیر که تو شنوا و دانایی و از ما توبه پذیر که تو بسیار توبه‌پذیر و مهربانی. پاک و بی‌عیب است پروردگار تو، آن پروردگار عزت و بزرگی از آنچه مشرکان به دروغ وی را وصف می‌نمایند و سلام بر پیامبران و الحمد لله رب العالمین.