خطبهی اول:
حمد و ستایش برای الله است، ستایش برای آن کسی است که کتاب را بندهاش نازل نمود و در آن هیج کجی و نقصی قرار نداد، او که اسلام را برای ما به عنوان دین و شریعت و منهج برگزید.
او را ستایش میگویم. اوست که در هر غم و تنگی، فراخی قرار داده است و گواهی میدهم که معبودی به حق نیست جز الله، به تنهایی که شریکی ندارد و پیامبر ما محمد، بنده و پیامرسان اوست که پیروزی و نجات در گرو پیروی از اوست، درود و سلام و برکتهای خداوند بر وی و بر اهل بیت و یاران نیک و خردمند وی و بر تابعین و کسانی باد که از آنان به نیکی پیروی میکنند تا وقتی که شب و روز در پی هم میآیند.
اما بعد...
ای مردم! خود و شما را به تقوای خداوند عزوجل سفارش میکنم. پس تقوای او را در پیش گیرید. کسی تقوای وی را پاس داشته است که خیر خود را بخواهد و توبه کند و بر خواهش نفس غالب شود، زیرا اجل نوشته شده و آرزو فریبنده است، و حسرت نصیب کسی است که عمرش حجتی است بر ضد او و روزهای زندگیاش، او را به بدبختی کشانده است.
و بدانید که شما در اجلی هستید که روز به روز از آن، کم میشود و بدانید که مرگ نزدیک است و هرچه در دستان شماست به سوی نابودی میرود، و شایسته است که هرکس ببیند چه پیش فرستاده است، و پایان کار، یا بسوی بهشت است و یا بسوی جهنم:
«ای کسانی که ایمان آوردهاید، تقوای الله را در پیش گیرید و هر کس ببیند برای فردای خویش چه پیش فرستاده است و تقوای وی را پاس دارید که الله به آنچه میکنید آگاه است» [الحشر: ١٨].
ای مسلمانان! خداوند در تقدیر و تدبیر خود حکمت و مشیئتی دارد انجام شدنی که مُلک، مُلک اوست و خلق، خلق اویند و امر، به دست اوست. هرچه او بخواهد خواهد شد و هرچه نخواهد، نخواهد شد. او از آنچه میکند مورد پرسش قرار نمیگیرد ولی دیگران باید پاسخگو باشند، و خداوند بر امر خود غالب است ولی بیشتر مردم نمیدانند.
اوست که در اوج سختیها، دستاوردهایی قرار داده و اوست که با صبر و شکیبایی، رحمت و آسایش نازل میکند:
«و مژده ده شكيبايان را (١٥٥) كسانى كه چون مصيبتى به آنان برسد مىگويند ما از آن خدا هستيم و به سوى او باز مىگرديم (١٥٦) بر ايشان درودها و رحمتى از پروردگارشان [باد] و راهيافتگان [هم] خود ايشانند» [البقرة: ١٥٥-١٥٧].
برادران من! از آثار نیک ایمان به قضا و قدر، سالم ماندن از کجروی و نجات از حیرانی و پریشانی، و سلامت توکل، و درست در نظر گرفتن امور و عاقبت آن، و عزیمت در استفاده از اسباب است.
شاید در این حماسهی بزرگ اخیر نیز بتوان آثار رحمت و صدق محاسبه و صحت رجوع به الله را یافت.
ای مسلمانان! در حالی که این روزها داریم محنت و سختی برادرانمان در غزه و ستمی را که بر آنها میرود مشاهده میکنیم
و همهی ما ظلم و مصیبتی را که توسط دشمن تجاوزگر یعنی یهودیان غاصب رخ داد به چشم دیدیم و همهی اینها قلب ما را دردناک کرد.
اما... بیایید به درسهایی که از این سختیها و مصیبتها میشود آموخت فکر کنیم...
در همهی حوادث سخت، و مصیبتهایی که برای ملتها رخ میدهد، این ملتها اختلافات داخلی خود را ترک گفته و صفهای خود را پیوسته ساخته و سعی میکنند از خطرگاهها پرهیز نمایند؛ اما... آنچه جای تاسف دارد این است که امت مسلمان در مدت اخیر در بسیاری از موضعگیریهای خود از ضعف و عدم یکپارچگی خود پرده برداشت و فریادهای اختلاف و درگیری سر داد.
در محنت اخیر غزه نیز وضغیت تفاوت چندانی نداشت.
در این مدت سخنان و عباراتی شنیدیم که پر بود از اشارات طعنه گونه و سرزنش آمیز...
جای تاسف است! در حالی که شهدا دارند یکی پس از دیگری به زمین میافتند و آه و نالهی مجروحان به گوش میرسد و صدای گریهی کودکان و بیوه زنان شنیده میشود، در این وضعیت، امت اسلامی مشغول درگیری کلامی علیه همدیگر است... دشمن اشغالگر مشغول کشتار است و در مقابل، امت مسلمان در زیر سایهی عدم اعتماد به نفس و اهداف نامعلوم و اولویتهای نامنظم، در ناتوانی و سرگردانی به سر میبرد.
دوستان من! ای سیاستمداران و ای مردان رسانه... این مصلحت قضیهی فلسطین و دیگر قضایای امت نیست و نجات برادران ما در غزه نیز اینچنین و از طریق استفادهی ابزاری از قضیهی فلسطین به نفع یک دولت یا گروه یا یک جهت، حاصل نخواهد شد.
همهی ما سوار یک کشتی هستیم. این کشتی به اندازهی کافی دچار سوراخ و اشکال هست که با این شرایط، اختلاف میان مسافران این کشتی و سر وصدای بیهوده در نهایت بیحکمتی و بیخردی است. گو اینکه در بین مسافران این کشتی فردی خردمند نیست!
شایسته است اینگونه حوادث و مصیبتها، سببی برای دوری گزیدن از رد و بدل کردن اتهامات و تهمتها و گروه بندیها باشد. زیرا همهی اینها باعث بیشتر شدن شکاف میان ما میشود و نفعی به قضیهی فلسطین نمیرساند و حتی باعث برگرفته شدن اعتماد از رهبران امت و اهل اندیشه و دانشمندان و سیاستمداران آن میشود و همچنین باعث قدرت گرفتن دشمن خواهد شد.
بلکه اینگونه موضعگیریهای اشتباه باعث میشود تلاشهای امت بیتاثیر و بیفایده شده و از استعدادهای آن استفاده نشود.
از زشتترین و بدترین رفتارهایی که میشود در این شرایط صورت گیرد این است که اینگونه مصیبتها و دردها وسیلهای برای استفادهی سیاسی به سود یا به زیان گروهی در برابر گروهی دیگر قرار گیرد... باید از اینگونه رفتارهای سرزنش آمیز و استفادههای منفعت جویانه که حرکت ما را از مسیر صحیح منحرف مینماید و فرصت را برای دشمن فراهم میآورد، دست کشید.
اکنون و در شرایطی که دشمن در حال کشتار و تخریب و سرقت و فساد است، هرگز وقت مناسبی برای ملامت و سرزنش یکدیگر نیست... همهی ما [چه بخواهیم و چه نخواهیم] در یک سنگر قرار داریم و همهی ما مورد هدف دشمن هستیم.
برادران و خواهران من! دشمن اشغالگر و آنانی که پشت سرش قرار دارند، قصد دارد بحرانهای این امت را به درگیریهای داخلی و فتنههای سیاسی و مذهبی و حزبی و طایفهای تبدیل نماید.
باید رجال این امت و رهبران و رسانهها و اهل رسانه و اندیشمندان آن به امت خویش رحم کنند... بر آنان است که میان این امت و موسسههای آن اعتماد متقابل به وجود بیاورند و آنان ار از وضعیت مایوسانهی کنونی و عدم اعتماد به خود و امت خود نجات دهند.
این نه از روی سیاست، و نه از روی دانایی و نه از حکمت است که محنتها و سختیهای امت را برای اهداف خاص سیاسی و گروه ه بندیهای فکری استفاده کرد. و همینطور از حکمت و خرد نیست که در این شرایط شعارهای تفرقه گونه و فرصت طلبانه و اتهام و هجوم علیه شخصیتها سر داد شود.
ای مسلمانان... از نشانههای راستی در محاسبهی خود و از درسهای این محنت این است که: قضیهی فلسطین و این مقاومت ملتمان در سرزمینهای اشغالی و فداکاریهای آنان در غزه و همینطور حق مشروع آنان در مقاومت مورد احترام قرار گیرد. اما جایز نیست و شایسته نیست که این قضیه بزرگ یعنی قضیهی مقاومت چون ورقه ای در اختلافات و درگیریهای میان کشورها و حکومتها و پروژههای منطقه ای یا بین المللی مورد استفاده قرار گیرد.
در همین راستا از برادران فلسطینی مان میخواهیم از حوادث اخیر درس گیرند و صف واحدی را در برار این دشمن پیمان شکن تشکیل دهند... شایسته است برادران فلسطینیمان زیر یک پرچم قرار گیرند و یک صدا و با اراده ای واحد و در تشکیلاتی یگانه و با دوری واقعی از هرگونه سوء استفاده و گروه بندی و تبادل اتهامات به مسیر خویش ادامه دهند.
رهنمود پروردگارمان برای مای کافی است که میفرماید:
«و از الله و رسولش اطاعت کنید و اختلاف نکنید که سست شده و هیبت شما از بین میرود و صبر پیشه کنید که الله با صابران است» [الأنفال: ٤٦].
برادران فلسطینی ما... وحدت شما به اذن و ارادهی خداوند دژی محکم و قلعه ای استوار است برای خودتان و برای ملت محترمتان و پناهگاهی است امن برای قضیهی مقاومت و راهی است بسوی پیروزی.
دوستان من! برادران من! چرا محتاج چنین اتحادی نباشیم در حالی که جویهای خون روان است و کشتارهای وحشیانه در حال جریان... کشتاری که از زمین و هوا و دریا و در محصاره و در جنگ، در جریان است... همهی اینها و بدتر از آن، مرگ وجدان جهانی و سکوتی همه جانبه است که از سوی جامعهی بین الملل مشاهده میکینم. هولوکاست غزه در وسائل اجرا و در طراحی خود، جناتی همه جانبه محسوب میشود.
عدالت بین المللی و جامعهی بین الملل با این سکوت شرم آور خود، ارزشها را با نفوذ و سلطه، و حق را با ستم درآمیخت...
تجاوزی وحشیانه و کینه توزانه که در حمام خونی که به راه انداخت نه رحمت میشناسد و نه شفقت، و غیرنظامیان و زنان و کودکان و پیران و شیرخوارگان را مورد هدف قرار میدهد.
تجاوزی که بیمارستانها و مساجد و دانشگاهها را ویران کرد... تجاوزی که همهی حریمها را زیرپا گذاشت و همهی خطهای قرمز را درنوردید.
همهی این کشتارهایی که رخ داد چیزی نیست جز ادامهی نسل کشیهای مستمر یهود که از کشتار گروهکهایشان در «دیر یاسین» و «صبرا و شاتیلا» و «قانا» تا کنون ادامه دارد و اینگونه جنایتها نتیجهای در بر نخواهد داشت جز خشونت و تندروی و دوری بیشتر از صلح واقعی و راههای آن.
این رفتار جنایتکارانه هیچ صلحی را محقق نخواهد کرد و هیچ امنیتی را در بر نخواهد داشت کما اینکه نخواهد توانست حق را از بین برده و یا مظلوم را از پای درآورد و هرگز رفتار ستمگر را توجیه نخواهد کرد. و باید دانست که خشونت و قدرت از پس پایداری و مقاومت برنخواهد آمد.
ملت فلسطین ملتی است عزیز و بزرگ و مجاهد که به مدت ٦٠ سال در زیر ظلم و ستم زندگی میکند و با این حال بارها تحت محاصره قرار گرفته و گرسنگی کشیده و از تمام اسباب و عوامل زندگی به جز هوا برای تنفس محروم شده! بلکه حتی هوای تنفس آنان را آلوده کردهاند! با این همه، برخی ستمدیده را ملامت میکنند و چشم از ظالم دروغگو میپوشند!
اما ای مسلمانان... پس از همهی اینها این صدای عقل و اندیشه است که بحران را هدایت کرده و ابعاد حادثه را دربر میگیرد و این صدای حکمت است که برای امت وحدتش را حفظ نموده و امور را به دقت اندازه گرفته و ابعاد حوادث را به دقت میسنجد.
استفادهی صحیح از این محنت و برگرفتن پندها و درسها از آن و استفاده کردن از آن برای بازگرداندن یکپارچگی امت و وحدت کلمه، همان منهج و روش صحیحی است که به اذن خداوند بسوی پیروزی منتهی خواهد شد.
بر امت مسلمان و حکومتها و ملتهای مسلمان لازم است که گامهایی جدی و عملی برای جلوگیری از تکرار اینگونه دردهای انسانی بردارند. حرکتی در جهت برداشتن محنتها و دردها که حق را به حقدار برگردانده و مسیر امت را به سوی راه صحیح هدایت کند.
ای رهبران امت! ای صاحبان رای! اینها باید از شما شنیده شود! امت باید این را از شما بشنود! یا باید جامعهی بین الملل با قضایای ما بطور جدی و مسئولانه و عادلانه رفتار کند و یا اینکه مسلمانان در مورد تمام التزامات و مسئولیتهای خود در قبال موسسات جامعهی بین الملل برحسب لزوم و برحسب منافع مشروع و حقوق عادلانهی خویش، اعادهی نظر خواهند کرد...
أعوذ بالله من الشیطان الرجیم:
«اين [قرآن] بیانی است برای مردم و رهنمود و اندرزی است براى پرهيزگاران (١٣٨) اگر مؤمنيد سستى مكنيد و غمگين مشويد كه شما برتريد (١٣٩) اگر به شما آسيبى رسيده آن قوم را نيز آسيبى نظير آن رسيد و ما اين روزها [ى شكست و پيروزى] را ميان مردم به نوبت مىگردانيم [تا آنان پند گيرند] و خداوند كسانى را كه [واقعا] ايمان آوردهاند معلوم بدارد و از ميان شما گواهانى بگيرد و خداوند ستمكاران را دوست نمىدارد (١٤٠) و تا خدا كسانى را كه ايمان آوردهاند خالص گرداند و كافران را [به تدريج] نابود سازد (١٤١) آيا پنداشتيد كه داخل بهشت مىشويد بىآنكه الله، جهادگران و شكيبايان شما را معلوم بدارد» [آل عمران: ١٣٨-١٤٢].
خداوند من و شما را به وسیلهی قرآن بزرگ و با سنت و روش محمد ـ صلی الله علیه وسلم ـ مورد نفع قرار دهد. این سخن خویش را گفته و برای خود و شما و دیگر مسلمانان از هر گناهی آمرزش میطلبم. پس از او آمرزش بخواهید که اوست غفور و رحیم.