خطبه‌ی اول:
حمد و ستایش ازآن الله است. وی را ستایش می‌کینم و از او آمرزش می‌خواهیم وبسویش توبه می‌کنیم.
و به او پناه می‌بریم از بدی‌های نفس خویش و از اعمال ناپسند خویش، الله هرکه را هدایت کند وی هیچ گمراهگری نخواهد داشت وهرکه را گمراه سازد، هدایتگری نخواهد داشت
بارالها ستایش برای توست همانگونه که شایسته شکوه و بزرگی قدرت توست تویی که ما را آفریدی و ما را از امت قرآن قرار دادی پس همه‌ی بزرگواری‌ها و ستایش‌های عملی و زبانی از آن توست.
و گواهی می‌دهم که نیست معبودی به حق جز الله به تنهایی، و وی شریکی ندارد که از دین خویش بهترین اهداف و مقاصد را برای مشروع گردانید و با بزرگ‌ترین شریعت که برای به دست آوردن منفعت‌ها و جلوگیری از مفاسد آمده است ما را مورد منت خویش قرار داد و گواهی می‌دهم که سرورمان و پیامبران محمد بنده‌ی خداوند و پیامبر وی است که بهترین الگو برای متقیان است و بهترین فرمانده و بالاترین قدوه برای رهروان، درودهای پرودرگار بر وی و بر اهل بیت وی و اصحاب وی، آن بهرین‌های بزرگوار و بر تابعین و آنان که به نیکی از آن‌ها پیروی کردند تا آنگاه که شب وروز در پی هم می‌آیند و سلام پروردگار بر آنان باد.
اما بعد ای بندگان خداوند خود و شما را نصیحتی از روی ایمان که عطرآگین از عطر محبت و برادری و نیکی است می‌نمایم که همان نصحیت به تقوای پرودگار است:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِۦ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنتُم مُّسۡلِمُونَ ١٠٢﴾
[آل‌عمران: ١٠٢].
«ای کسانیکه ایمان آورده‌اید از الله پروا کنید آنگونه که شایسته‌ی وی است و نمیرید مگر در حالی که مسلمان هستید».
بیاید به سوی مولای خویش ره بپوییم و جز تقوای وی برای خویش رهنمایی نجوییم.
ای مسلمانان در برهه‌ای از زمان که جهان آکنده از بحران‌ها و آبستن چالش هاست و در مدتی از زمان که در آن مادیات طغیان نموده است و تحولات شگفت پی در پی هم می‌آیند. در زمانه ای که تغییر و تحول ویژگی بارز آن است قضیه‌ای اساسی خود را آشکار می‌کند. قضیه‌ای که می‌توان آن را مهمترین مساله‌ی محوری دانست که با آن مصلحت عمومی و سعادت بشریت و رفاه آنان تحقق می‌یابد و با آن مصلحت دنیایی و آخرتی بندگان به دست خواهد آمد.
چرا که نه! در حالی که این قضیه آرامبخش و دوایی است برای پیروزی و سبب رستگاری و به دست آوردن نیکی است.
این قضیه همانا مساله‌ی مهم «مقاصد شریعت» از جنبه‌ی علمی و عملی است.
و همچنین قضیه‌ی شناخت این مقاصد و اسرار و اهداف و آثار آن در معالجه‌ی قضایا و مسائل مهم و رخدادها و بحران‌ها است. که باید این گنجینه‌ی باارزش را رهبران امت و علمایش و اهل نظر و روشنفکران و اندیشمندان و قلم به دستان و اهل رسانه و پیشروان اصلاح مورد بررسی قرار دهند.
ای مومنان این شریعت اسلامی جاودان که خداوند آن را به عنوان آخرین رسالت‌ها و خلاصه‌ی همه آن‌ها و کامل و شامل همه‌ی آنان قرار داده است همانا همان شریعت زیبا و شگفت آور در حقایقش و محکم در ریزه‌کاری‌هایش است که همه‌ی بندگان را غرق در رحمت و رستگاری و خوشبختی نموده است:
﴿وَنَزَّلۡنَا عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ تِبۡيَٰنٗا لِّكُلِّ شَيۡءٖ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٗ وَبُشۡرَىٰ لِلۡمُسۡلِمِينَ ٨٩﴾
[النحل:٨٩].
«و ما کتاب را که آشکارگر همه چیز و هدایت و رحمت و بشارتی برای مسلمانان است بر تو نازل نمودیم».
آری قسم به پروردگار که این آن رسالت مبارک فرخنده‌ای است که که برخوردار از ویژگی پیشرفت و هماهنگی و همراهی با زمانه و مسائل جدید و رخدادها و همه‌ی قضایا در همه‌ی عصرهاست. بدون هیچ اشتباه و مشکل و هیچ کندی و لغزشی.
﴿مَّا فَرَّطۡنَا فِي ٱلۡكِتَٰبِ مِن شَيۡءٖۚ﴾ [الأنعام: ٣٨].
«ما در کتاب هیچ چیزی رو فرو نگذاشته‌ایم».
که همانا این شریعت فراگیرو و کامل و صلاح تمام مکلفین در حال و آینده است
﴿ٱلۡيَوۡمَ أَكۡمَلۡتُ لَكُمۡ دِينَكُمۡ وَأَتۡمَمۡتُ عَلَيۡكُمۡ نِعۡمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ ٱلۡإِسۡلَٰمَ دِينٗاۚ﴾ [المائدة: ٣].
«امروز دين شما را برايتان كامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانيدم و اسلام را براى شما به عنوان دین برگزیدم».
که از بزرگ‌ترین ویژگی‌های آن تونایی‌اش در اصلاح اوضاع مردم در حال و آینده است که برای آن‌ها همه‌ی منفعت‌ها و خیرها و بزرگ‌ترین هدایت‌ها و نیکی‌ها را به ارمغان می‌آورد.
شیخ مقاصد شریعت، امام شاطبی در کتابش موافقات می‌گوید: «ما شریعت را مورد بررسی قرار دادیم و دانستیم که شریعت اسلامی برای مصلحت بندگان قرار داده شده است».
و امام غزالی رحمه الله می‌گوید: اهداف شریعت نسبت به بندگان پنج چیز است: «اینکه برای آن‌ها دین و جان و عقل و نسل و مالشان را حفظ کند».
پس هر چیزی که شامل حفظ این اصول باشد مصلحت به حساب می‌آید. و هر چیز که باعث شود این اصول از دست برود نوعی فساد به حساب می‌آید که از بین بردن آن مصلحت به حساب می‌آید.
و شیخ الإسلام ابن تیمیه رحمه الله می‌گوید: «شریعت برای به دست آوردن اهداف و به کمال رساندن آن و برای از بین بردن مفاسد و کم کردن آن آمده است».
و امام ابن قیم رحمه الله می‌گوید: «مبنای شریعت بر حکمت‌ها و منافع بندگان در امور دنیا و آخرت است بر این اساس این شریعت همه‌اش خیر ور حمت و عدالت و مصلحت است».
آری. و چه این مقاصد در باب ضروریات باشد یا در باب حاجیات و تحسینیات قرار بگیرد براساس این طرح دقیق مقاصد شریعت، خواهیم دانست که این شریعت بدون هماهنگی و حکمت گزارده نشده است یا برای اینکه صرفا هدف آن قرار دادن مردم زیر اسارت دین باشد. هرگز! بلکه این شریعت برای این قرار داده شده تا اهداف شارع را برای تنظیم مصلحت بندگان در دنیا و آخرت محقق سازد:
﴿أَلَا يَعۡلَمُ مَنۡ خَلَقَ وَهُوَ ٱللَّطِيفُ ٱلۡخَبِيرُ ١٤﴾ [الملك: ١٤].
«آيا كسى كه آفريده است نمىداند با اينكه او خود باريك بين آگاه است».
برادران ایمانی. این معانی اصیل و این اهداف زیبای مهراگین وقتی روشنی و زیبایی بیشتری می‌یابد که آن را به عرصه زمانه و میادین آن وارد سازیم و به آوردگاه رخدادها و مسائل جدید واردش سازیم.
تا امت را به هدفگاه تطبیق صحیح مهربانانه و انتخاب بهتر صحیح تر براساس دلیل روشن برساند.
برای آنکه بتواند بالاترین منافع را به دست آورده و بیشترین مفاسد را از راه بردارد بوسیله‌ی مجموع‌های خیراندیش برای محقق گرداندن صحیح شریعت و اهدافش از نظر ریزبینی و وسعت فهم و عمق برداشت و استنباط و چیرگی در استفاده از نصوص شرعی و غوص در معانی آن و ربط دادن آن با رخدادها و جوانب آن و همچنین اولویت‌ها و حالات آن و مصلحت‌ها و اهداف آن به ویژه در عصر ما و ویژگی آن از نظر پیشرفت حیرت آور که در زمینه تکنولوژی رخ داده است که باعث شده بسیاری از مسائل نیاز به بیان حکم شریعت در مورد آن‌ها از نظر علمی و مقاصد شریعت توسط علمای خبره داشته باشد.
در وضعیتی که دشمنان و غرض ورزان و نکوهشگران و کینه ورزان زبان‌های خویش را به انتقاد گشوده و گاه این شریعت را به خشونت و سختگیری و گاه به جمود و رکود متهم می‌نمایند.
و در حالی که از سویی دیگر نصوص شریعت و ادله‌ی آن از سوی برخی بدون در نظر گرفتن تحقیق مقاصد شریعت و بدون در نظر گرفتن مصلحت‌ها و اولویت‌ها و تفاوت درجات میان آن‌ها و همچنین بدون در نظر گرفتن مفاسد و تفاوت بین آن‌ها، مورد تاویل و نظر قرار می‌گیرد تا جایی که این قضیه به سوی پروردگار از از افراط تندروها و از آشوب گزینشگران شکایت می‌برد.
و این قضیه (مقاصد شریعت) از ضرورت‌های زمانه است که کشتی امت را بر جودی امن و امان مستقر خواهد کرد و از توفان آرای گمراهگر و امواج هواهای نفسانی فتنه گر گمراه کننده نجات خواهد داد.
دوستان گرامی و اهل نظر با وجود آنکه این قضیه بسیار بزرگ و مهم است اما با وجود آن هنوز احتیاج بسیاری به ابراز آن و روشن نمودن آن وجود دارد. و ارتباط دادن آن با قضایای این عصر و استفاده‌ی صحیح از آن برای بررسی قضایای مشکل این عصر و چالش‌های آن است که تنها بزرگان و عقلا از پس آن برمی‌آیند.
و به کار انداختن آن و تحقیق بخشیدنش در جهان امروز قبل از آنکه این شکاف گسترده‌تر شود برای آنکه برای فقه مبتنی بر مقاصد شریعت قاعده گذاری شود و برای آنکه مقاصد آشکار این شریعت پربار ربانی و جهانی اصولگذاری شده و مورد تطبیق قرار گیرد و برای آنکه مقاصد بلند معنا و زیبای آن برای جهانیان منتشر شود. زیرا دین برای خوشبختی بشریت و دور ساختن بدی‌ها و ضررها از آنان آمده است و هدف آن به دست آوردن منافع و دور نمودن مفاسد است.
ای امت مسلمان؛ قضیه مقاصد شریعت آنگاه در بهترین صورت خویش را به نمایش می‌گذارد که عبودیت تنها از آن خداوند باشد و مصلحت و رحمت از آن بندگان باشد و آنان را بسوی همه‌ی خیرها و مصلحت‌ها و نیکی‌ها و رستگاری‌ها برساند.
آیا امت مسلمان امروزه در حالی که از بحران‌های جهانی و از چالش‌های بین المللی رنج می‌برد پی به این قضیه‌ی مهم در تمام عرصه‌های زندگی خواهد برد و آن را به دیگران عرضه خواهد کرد؟ در حالی که این شریعت بدون هیچ رقیبی است که می‌تواند رخدادهای معاصر را همراهی کند. با استفاده از پژوهش و عرضه‌ی منظم و گفتمان معتدل و روشی زیبا تا دردهایی را که بر امت و بر جهان می‌گذرد مورد علاج قرار دهد از بحران‌هایی که امنیت جهانی و ارزش‌ها و اقتصاد آن را به خطر می‌اندازد
این تنها شریعت اسلامی است که برای احقاق حقوق و برپا داشتن عدل قرار داده شده است.
و برای ایجاد امنیت و تحریم ظلم و فریب و ربا و کلاهبرداری و روش‌های درآمد حرام و حیله‌های خیالی..
اینجا لازم است همت علما و اصحاب اندیشه و اصلاح را برانگیخت و تلاش آنان را مورد استفاده قرار داد تا روش اسلامی صحیح مبتنی بر مقاصد شریعتبا مثبت‌نگری در قبال احتیاجات زمانه و تحولات آن مورد استفاده قرار گیرد.
و همچنین برای معالجه‌ی قضایای زمانه و امور جدید آن تا اینکه امت مسلمان جایگاهی اصیل در نقشه‌ی جهان به دست آورد چرا که نه در حالی که این امت، امتی است گواه بر مردم و رحمتی است برای جهانیان.
ای امت مسلمان. فجایع و بحران‌هایی که امروزه جهان در آن به سر می‌برد همانا مشکل مشکل‌ها و درد دردهاست که حل و راه برون رفتی ندارد مگر فهم صحیح مقاصد شریعت روشن ما و فهم اهداف بلند آن که هرگز گوهرهای آن نابود نمی‌شود و گل‌های آن در تحقیق سعادت بشری و اصلاح آن پژمرده نخواهد شد.
امروز که تمام شعارهای دیگر فروریخته و حق برای هر بینایی آشکار گردیده است تا آنجا که خردمندان جهان و منصفان شریف اعلام کردند که احکام تطبیق شریعت اسلامی برای نجات بشریت سختی کشیده از دامن هلاکت لازم و ضروری است پس آیا ممکن است کسی که در ثوابت عقیدتی و مسلمات آن شک دارد می‌تواند مقاصد شریعت را درک نماید.
و آیا کسی که در ثوابت کش اندازی می‌کند و اصول و مبانی را به فروش می‌گذارد و در معرض طعنه قرار می‌دهد و سعی در به زیر آوردن شخصیت‌های آن کرده و درباره‌ی آنان به نشر شایعه‌ها پرداخته و از ارزش و مکانت علمای ربانی می‌کاهد و هیبت آنان را در نظر مردم کم کرده و از اعتماد مردم نسبت به آنان می‌کاهد و فضا را از فتواهای بی‌ارزش بدون دلیل و برهان آکنده ساخته و به نشر اجتهادات شخصی پرداخته که به عواقب و بازتاب‌های آن اهمیتی نمی‌دهد. و نسبت به وظیفه‌ی امر به معروف و نهی از منکر بی‌اهمیت است و از منهج وسط و میانه‌روی کنار رفته است؟
و آیا درک کرده است مسئولیت مقاصد شریعت درباره‌ی حفاظت از جان را کسی که فتنه را بیدار می‌کند و بروی امت اسلحه میکشد و تجاوز و خشونت را دلیل و شعار خود خویش قرار داده و هیچ توجهی به ریخته شدن خون بیگناه و هتک حرمت‌های آشکار نمی‌کند.
پیمان‌ها نزد او بی‌چیز است. سر از طاعت بر میکشد و تنهایی را همانند جماعت می‌انگارد و روش تکفیر و ویرانی را مسلک قرار داده و هیچ ارزشی برای امنیت امت و استقرار و نظم و یکپارچگی آن‌ها قایل نمی‌شود
و آیا برای کسی که امنیت جامعه را با مصرف مست کننده‌ها و با ترویج و توزیع مواد مخدر پایین آورده و زمام عقل و هدایت فکرش را به دست دزدان فکر و اشغالگران عقل سپرده تا امنیت فکری و همبستگی اجتماعی را به شکلی ترسناک مورد تهدید قرار دهند
سبحان الله ای بندگان الله انسان عاقل چگونه می‌خواهد برای دیوانگی تلاش کند!
و آیا کسی که نسبت به آبرو و شخصیت بی‌توجه است و آنرا در معرض اغراض پست قرار می‌دهد و خواستگاه‌های رذیلت را باز گذاشته و مجراهای فضیلت را مسدود نموده ومخصوصا در مورد زن و مسائل مربوط به او از حیاء و حجاب و عفت و دعوت به آنچه که به باطل آنرا آزادی زن نامیده‌اند که این در واقع و در حقیقت آزاد کردن آن از دین و اخلاق و ارزش‌ها با ادعاهایی است که برای تبرج و خودنمایی زنان و اختلاط محرم چشم دوخته اند
و همچنین با تسخیر شبکه‌های ماهواره ای و کانال‌های آن و تمام وسائل رسانه‌ای برای این هدف پست که زنان و دختران بزرگوار از افتادن در دام آن ابا می‌ورزند و خود را بالاتر از آن می‌دانند که از بلندای ارزش و احترامی که در آن هستند به پستی آن سقوط کنند.
و آیا برای امت آنگاه که در اخلاق و ارزش‌ها و ناموس خود مورد اصابت قرار گیرد چیزی هم باقی می‌ماند؟ پس تنها از الله درخواست کمک می‌کنیم.
ای امت مقاصد. اما مقاصد شریعت در مورد حفظ مال در وجود و سرمایه گذاری و نه در هدر دادن آن است. و این قاعده‌ی مهم اقتصاد اسلامی است که امروز احتیاج به آن بیشتر احساس می‌شود چگونه و درحالی که توفان‌های اقتصادی و بحران‌های مالی بر جهان می‌گذرد پس آیا وقت آن نرسیده که منهج اقتصادی صحیح مطابق با مقاصد شریعت مورد عمل قرار گیرد؟ برای آنکه جهان از بحران‌های نابودگر با تقدیم نمونه بارز اقتصاد اسلامی نجات دهد؟
تا جهان بتواند از اندوخته‌هایش بهره برد و تا امت ما بتواند از بحران‌هایش به سلامت بیرون آید تا دستاوردهایی فراچنگ آورد تا بتوانیم از این امت قدرتی اقتصادی بسازیم که ضامن حق و عدالت و خیر و سلامت برای همه‌ی جوامع روی زمین گردد و این مهم برای الله دشوار نیست. آرزو و امید دشوار نیست. و بر ما تلاش و صدق در آن لازم است.
أعوذ بالله من الشیطان الرجیم
﴿ثُمَّ جَعَلۡنَٰكَ عَلَىٰ شَرِيعَةٖ مِّنَ ٱلۡأَمۡرِ فَٱتَّبِعۡهَا وَلَا تَتَّبِعۡ أَهۡوَآءَ ٱلَّذِينَ لَا يَعۡلَمُونَ ١٨﴾ [الجاثية: ١٨].
«سپس تو را در طريقه آيينى كه ناشى از امر خداست نهاديم پس آن را پيروى كن و هوس‌هاى كسانى را كه نمىدانند پيروى مكن».
خداوند برای من و شما در قرآن و سنت برکت دهد و من و شما را از آنچه از آیات و حکمت در آن دو هست مورد نفع قرار دهد این سخن را می‌گویم و از الله برای خود و شما و برای همه‌ی مسلمانان از تمام گناهان طلب آمرزش می‌کنم پس از او آمرزش بخواهید که او بسیار آمرزنده و بسیار مهربان است.
بارالها تو مولای مایی پس ما را مورد مغفرت و رحمت قرار ده که تو بهترین غافرانی.