خطبهی دوم:
ستایش از آن الله است که حق را به کرسی مینشاند و باطل را از بین میبرد. او را سپاس و ستایش میگویم و گواهی میدهم که معبودی به حق نیست جز الله که تنها و بیشریک است و برهانها و دلایل برای یگانگی وی اقامه شدهاند، و گواهی میدهم که سرور و پیامبر ما محمد، بنده و سول خداوند است و بلند مرتبه است و بزرگوار. درود و سلام و برکات خداوند بر وی و بر اهل بیت پاک و یاران نیک وی و تابعین و کسانی باد که تا قیامت به نیکی از آنان پیروی نمایند.
اما بعد: هرکه بیشتر خداوند را بشناسد خوف وی نیز در قلبش بیشتر خواهد بود و ملائکهی رحمان نیز که نسبت به پروردگار خود شناخت دارند «از پروردگارشان که بر فراز آنان است خوف دارند و آنچه را به آنها امر میشود انجام میدهند» [النحل: ٥٠] و پیامبران خداوند نیز سرور خاشعانند، آنان که «پیامهای خداوند را میرسانند و تنها خشیت او را دارند و جز از الله از هیچ کس دیگری نمیهراسند...» [الأحزاب: ٣٩].
پس از آنان در مقام بعدی علمای ربانی قرار دارند. زیرا آنان اهل خشیت هستند و «همانا بندگان عالم الله خشیت او را دارند» [فاطر: ٢٨].
و هر چه یک عالم مسئولیتی را که بر عهده دارد حس کند و به یاد ایستادن در برابر خداوند بیفتد و این سخنان خداوند را به یاد آورد که:
«بگو پروردگار من فقط زشتكاريها را چه آشكارش [باشد] و چه پنهان و گناه و ستم ناحق را حرام گردانيده است و [نيز] اينكه چيزى را شريک الله سازيد كه دليلى بر [حقانيت] آن نازل نكرده و اينكه چيزى را كه نمىدانيد به الله نسبت دهيد» [الأعراف: ٣٣].
و این سخن خداوند را که میفرماید: «و براى آنچه زبان شما به دروغ مىپردازد مگوييد اين حلال است و آن حرام تا بر خدا دروغ بنديد زيرا كسانى كه بر خدا دروغ مىبندند رستگار نمىشوند (١١٦) اندک بهرهاى [نصیب آن میشود] و عذابشان پر درد است» [النحل: ١١٦-١١٧] و دیگر نصوص کتاب و سنت را در برابر خود قرار داده و مسئولیت و امانتی را که بر دوش دارد بزرگ بدارد، ترس و خشیت او از خداوند به اندازهی همین بزرگداشت مسئولیت خواهد بود.
پس همگی تقوای الله را پیشه سازید زیرا که مومن، احسان و خشیت را با هم دارد و منافق، بدی و امن دانستن خود از عذاب را با هم، و هرکه گمان خود را نسبت به خداوند درست کند و پس از آن خشیت او را نداشته باشد فریب خوردهای بیش نیست.
و سپس درود و سلام فرستید بر آن رحمت هدایتگر و آن نعمت خداوندی پیامبرتان محمد، رسول خداوند که پروردگارتان شما را بدان امر نموده و فرموده است:
﴿إِنَّ ٱللَّهَ وَمَلَٰٓئِكَتَهُۥ يُصَلُّونَ عَلَى ٱلنَّبِيِّۚ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ صَلُّواْ عَلَيۡهِ وَسَلِّمُواْ تَسۡلِيمًا ٥٦﴾ [الأحزاب: ٥٦].
خداوندا درود و برکت فرست بر بنده و پیامبرت محمد، آن حبیب مصطفی و نبی مجتبی، و بر اهل بیت طیب و پاک وی و بر همسرانش امهات مومنین و بر چهار خلیفهی راشد، ابوبکر و عمر عثمان و علی و از همهی صحابه و تابعین و آنانی که تا قیامت به نیکی از آنان پیروی کنند و از ما با عفو و جود و احسانت راضی و خشنود باش ای بزرگوارترین بزرگواران.
خداوندا اسلام و مسلمانان را عزت ده و شرک و مشرکان را خوار بگردان و طاغیان و ملحدان و دیگر دشمنان دین را نابود ساز.
خداوندا ما را در سرزمینهایمان ایمن گردان و مسئولان و والیان امر ما را صالح بگردان و مسئولیتهای ما را بر عهدهی کسانی قرار ده که خشیت تو را داشته و در پی رضایت تو باشند ای پروردگار جهانیان.
خداوندا ما را به سوی توبه و انابت موفق بگردان و درهای اجابت را بر ما بگشای.
خداوندا طاعات و روزه و قیام و دعای ما را قبول کن و اعمال ما را صالح بگردان و از بدیهای ما درگذر و مردگان ما را بیامرز و بیماران ما را شفا ده و بر ما توبه پذیر و ما را مورد رحمت خویش قرار ده ای مهربانترین مهربانان.
پروردگارا ما را در دنیا و آخرت نیکی عطا کن و از عذاب آتش دور بدار.
پاک و منزه است پروردگار تو، پروردگار عزت از آنچه به دروغ وصفش میکنند و سلام بر پیامبران و الحمدلله رب العالمین.