خطبه‌ی دوم:
حمد و سپاس تنها از آن الله است، و درود و سلام بر آنکه پیامبری پس از وی نیست...
ای بندگان الله تقوای وی را پیشه سازید و بدانید که بدترین انسان‌ها نزد خداوند آنانی هستند که در دشمنی لدود و سرسختند چنانکه در حدیث صحیح از رسول خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ در صحیحین روایت شده است، و لدود کسی است که به خاطر دروغ و فریب و کناره گیری از حق در دشمنی به راه کج می‌رود.
برخی از سلف گفته‌اند که هر کس در دشمنی زیاده روی کند بسیار به دروغ گفتن خواهد افتاد و برای همین است که عمر بن عبدالعزیز ـ رحمه الله ـ می‌گوید: "هرکه دین خود را در معرض دشمنی‌ها و اختلافات قرار دهد بسیار موضع عوض خواهد کرد». یعنی بر روش مشخص و مبدا واضحی نخواهد ماند...
حافظ ابن رجب ـ رحمه الله ـ می‌گوید: «اگر شخصی در جدال و اختلاف دارای قدرت باشد ـ چه این قدرت در امور دین باشد و چه در امور دنیایی، که بتواند باطل را به کرسی بنشاند و شنونده را دچار توهم کند که او راست می‌گوید و حق را باطل جلوه دهد ـ این از زشت‌ترین انواع گناهان و از خبیث‌ترین خصلت‌های نفاق است...».
و در سنن ابوداوود از ابن عمر رضی الله عنهما روایت شده است که رسول الله ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ فرمودند: «هرکه در راه اثبات باطل جدل کند درحالی که می‌داند [سخنش باطل است] همچنان در خشم خداوندی است تا آنکه آن را رها کند».
بر همین اساس انسان عاقل کسی نیست که تنها میان بد و خوب تشخیص می‌دهد بلکه هشیار واقعی آن است که در چنین مسائلی بین دو خوب، بهترین را و میان دو بد، بدترین آن‌ها را انتخاب کند و هر چه سقوط و اشتباه در خصومت‌ها و درگیری‌های دینی و عقیدتی و فکری و فرهنگی و رسانه‌ای رخ می‌دهد در واقع به سبب جهل نسبت به این مساله‌ی بزرگ است.
نمونه‌های بسیاری از صحنه‌های عدالت و انصاف در اختلاف، در تاریخ اسلام یافت می‌شود که ما در اینجا دو مثال در اختلاف علمی و عقیدتی را بیان می‌کنیم:
در اختلاف علمی: می‌بینیم که برخی از شارحان صحیح بخاری بر مساله‌ای که در آن امام بخاری با حنفی‌ها هم رای شده را بیان می‌کنند و می‌گویند: «امام بخاری با وجود اختلاف مذهبی بسیاری که با حنفیه دارد در این مورد با آن‌ها هم رای شده است... و بودن دلیل وی را به موافقت با آنان واداشته است».
و در اختلاف عقیدتی می‌توان به موضع‌گیری ابن تیمیه در برابر رازی اشاره کرد. رازی دچار اشتباهات عقیدتی و منهجی فراوانی بود و شیخ الاسلام ابن تیمیه در کتابی ده جلدی به رد عقاید وی پرداخت اما با وجود این، شیخ الاسلام درباره‌ی رازی می‌گوید: «در میان مردم کسانی هستند که نسبت به وی ـ یعنی رازی ـ سوء ظن دارند و گمان می‌برند که او به عمد سخنان اشتباه می‌گوید اما اینگونه نیست بلکه وی به اندازه‌ی توان علمی خود و کنکاش و پژوهش در هر مساله‌به آنچه بر وی نمایان شده است رسیده است».
و در پایان درود فرستید بر بهترین آفریدگان و پاکترین انسان‌ها، محمد بن عبدالله صاحب حوض کوثر و مقام شفاعت که خداوند شما را به آن امر نموده و فرموده است: «... ای کسانی که ایمان آورده‌اید بر وی درود و سلام فرستید» [الأحزاب: ٥٦].
و رسول الله ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ می‌فرماید: "هرکه بر من یک درود فرستد خداوند بخاطر آن بر وی ده درود خواهد فرستاد».
خداوندا درود و سلام و برکت ارزانی دار بر بنده و پیامبرت محمد و راضی و خشنود باش از چهار خلیفه‌ی راشد وی ـ ابوبکر و عمر و عثمان و علی ـ از دیگر یاران پیامبرت محمد ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ و از تابعین و کسانی که تا قیامت به نیکی از آنان پیروی نمایند، و همچنین از ما با عفو و کرم خویش راضی باش ای مهربان‌ترین مهربانان.
خداوندا اسلام و مسلمانان را عزت ده، خداوندا اسلام و مسلمانان را عزت ده، خداوندا اسلام و مسلمانان را عزت ده، و شرک و مشرکان را خوار بگردان. خداوندا دینت را و کتابت را و سنت پیامبرت و بندگان مومنت را یاری ده.
خداوندا غم و غصه‌ی غم دیدگان را از بین ببر و سختی آنان را برطرف ساز و وام را از وام داران ادا نما و بیماران ما و دیگر بیماران مسلمان را شفا ده.
خداوندا نفس ما را متقی گردان و آن را پاک ساز که تو بهترین کسی هستی که قادر به آن است و تو ولی و مولای آنی.
خدوندا ما را در سرزمین‌هایمان ایمن گردان و امامان و مسئولان ما را اصلاح بگردان و ولایت و مسئولیت‌های ما را در دست کسانی قرار ده که تقوای تو را داشته باشند و در پی رضای تو باشند.
خداوندا ای الله تویی آن خداوندی که معبود به حقی جز تو نیست... تویی غنی و ما فقیرانیم... باران را بر ما بباران و ما را از مایوسان مگردان... خداوندا باران را بر ما ببار و مار از نومیدان قرار مده.... خداوندا خیر خود را به واسطه‌ی شر ما از ما دریغ مدار ای دارای بزرگی و عظمت.
خداوندا ما را در دنیا و آخرت نیکی عطا کن و از آتش دوزخ دور بدار... «پاک و منزه است پروردگار تو آن پروردگار عزت از آنچه مشرکان به دروغ وصفش می‌کنند و سلام بر پیامبران و حمد و سپاس از آن الله پروردگار جهانیان».