خطبهی دوم:
ستایش مخصوص خداوندی است که جمال و جلال مطلق تنها از آن اوست و او را در حال و در آینده شکر میگویم و گواهی میدهم که معبودی به حق نیست جز الله که واحد و بیشریک و بزرگ و والا است و گواهی میدهم که سرور و پیامبر ما محمد، بندهی الله و پیامرسان اوست. درود و سلام خداوند بر وی و بر اهلبیت و یاران او باد.
اما بعد: خود و شما را به تقوای الله سفارش میکنم. خداوند متعال میفرماید:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَقُولُواْ قَوۡلٗا سَدِيدٗا ٧٠ يُصۡلِحۡ لَكُمۡ أَعۡمَٰلَكُمۡ وَيَغۡفِرۡ لَكُمۡ ذُنُوبَكُمۡۗ وَمَن يُطِعِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ فَقَدۡ فَازَ فَوۡزًا عَظِيمًا ٧١﴾ [الأحزاب: ٧٠-٧١].
«ای کسانی که ایمان آوردهاید از الله پروا دارید و سخنی استوار گویید (۷۰) تا کارهایتان را برایتان به صلاح آورد و گناهانتان را برایتان مورد آمرزش قرار دهد و هر کس از الله و پیامبرش اطاعت کند بیشک پیروزی بزرگی به دست آورده است».
امت اسلامی نیز همانند افراد آن بدون عیب نیست. عیبهایی که در روند نهضت و رستاخیز آن مانع ایجاد کرده و نیروی آن را ضعیف ساخته است. تحقیق و پژوهش دربارهی این عیبها و شناخت آن باعث قدرتمند شدن این امت و بالا رفتن شان و مقام آن خواهد شد که این خواستهای است مهم و شایسته است علما و دانشمندان و اندیشمندان دلسوز در صف جلوی آن باشند که عیبها را بیابند و اشکالات را رفع کنند و به دور از جدل بیفایده و خودزنی و گریه بر ویرانیها، راه حکمت و علم را بپیمایند.
این عیبی است بزرگ که با تخریب اشخاص و گروهها و انتقاد ویرانگر از موسسات و با هدف قرار دادن الگوهای خود در پی اصلاح باشیم. عیب است که از امت خود عیبجویی کنیم در حالی که عیب اصلی از خود ماست و در واقع این ماییم که عیب این امتیم، چنانکه خداوند متعال میفرماید:
﴿إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُغَيِّرُ مَا بِقَوۡمٍ حَتَّىٰ يُغَيِّرُواْ مَا بِأَنفُسِهِمۡۗ﴾ [الرعد: ١١].
«همانا الله حال و روز هیچ قومی را دستخوش تغییر قرار نمیدهد تا آنکه خودشان به تغییر خود بپردازند».
و در پایان بر پیامبر هدایت درود و سلام فرستید که خداوند در کتاب خود شما را بدان امر نموده و فرموده است:
﴿إِنَّ ٱللَّهَ وَمَلَٰٓئِكَتَهُۥ يُصَلُّونَ عَلَى ٱلنَّبِيِّۚ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ صَلُّواْ عَلَيۡهِ وَسَلِّمُواْ تَسۡلِيمًا ٥٦﴾ [الأحزاب: ٥٦].
خداوندا بر محمد و همسران و ذریهاش درود و سلام فرستاد چنانکه بر آل ابراهیم درود فرستادی و بر محمد و همسران و ذریهاش برکت ارزانی دارد چنانکه بر آل ابراهیم ارزانی داشتی. همانا تو ستودهشده و باعظمتی.
خداوندا اسلام و مسلمانان را عزت عطا کن، خداوندا اسلام و مسلمانان را عزت عطا کن، خداوندا اسلام و مسلمانان را عزت عطا کن و شرک و مشرکان را خوار گردان و دشمنان دین را نابود ساز و این سرزمین و دیگر سرزمینهای مسلمان را در امن و امان بدار.
خداوندا ما از تو بهشت را خواهانیم و هر سخن و کرداری که با آن به بهشت نزدیک شویم. خداوندا ما از تو هدایت و تقوا و عفاف و بینیازی خواهانیم.
خداوندا دین ما را که نگهدارندهی امر ماست و دنیای ما را که محل زندگی ماست و آخرت ما را که بازگشتگاه ماست اصلاح نما و زندگی را برای ما عامل افزونی در نیکیها و مرگ را آسودگی از هر بدی بگردان.
خداوندا برادران و خواهران ما را در سرزمین شام یاری ده، خداوندا آنان را در شام نصرت عطا کن و توفیق نصیبشان بگردان ای پروردگار جهانیان. خداوندا تو یار و یاور و یاریگر آنان باش ای پروردگار جهانیان. خداوندا دلهایشان را محکم بدار و کلمهشان را یکی گردان و صفشان را متحد نما و سخنشان را بر حق یکی گردان. همانا تو بر هر کاری توانایی.
خداوندا اسلام و اهل آن را در هر جای دنیا یاری ده، ای قوی و ای عزیز، تو بر هر کاری توانایی.
خداوندا همهی مسئولان مسلمان را برای عمل به کتابت و حاکم ساختن شریعتت یاری ده ای پروردگار جهانیان.
خداوندا برای این امت امر رُشدی قرار ده که در آن اهل طاعت عزیز شوند و اهل معصیت هدایت گردند و در آن به معروف امر شو و از منکر باز داشته شود.
خداوندا غم غمداران مسلمان را از بین ببر و سختیِ سختیدیدگان را برطرف گردان و وام وامداران را ادا کن و اسیران ما و دیگر اسیران مسلمان را آزادی عطا کن و مردگان ما و دیگر رفتگان مسلمان را بیامرز.
«پروردگارا ما به خود ستم نمودیم و اگر تو ما را مورد مغفرت خود قرار ندهی بیتردید از زیانکاران خواهیم بود» [الأعراف: ٢٣].
«پروردگارا ما را در دنیا نیکی عطا کن و در آخرت [نیز] نیکی عطا کن و ما را از عذاب آتش دور بدار» [البقره: ٢٠١].
«همانا الله به عدالت و نیکی و بخشش به نزدیکان امر نموده و از زشتی و منکر باز میدارد. او شما را پند میدهد باشد که یادآور شوید» [النحل: ٩٠].
پس الله را یاد کنید تا شما را یاد کند و او را برای نعمتهایش سپاس گویید تا شما را افزون دهد و همانا یاد الله بزرگتر است و الله به آنچه میکنید آگاه است.