خطبه‌ی دوم:
ای مردم: یکی از نشانه‌های بارز شریعت اسلام این است که انسان را به سوی همه‌ی خوبی‌ها راهنمایی کرده و از همه‌ی بدی‌های باز می‌دارد، و از جمله راهنمایی‌های شریعت غرای ما این است که افراط در غم و اندوه خطری است که کیان امت و بازدهی آن را به خطر می‌اندازد. و این به خیر و صلاح هر جامعه‌ی مسلمانی است که با امید و بشارت به استقبال زندگی برود، تا بتواند از وقت خود استفاده نموده و نا امیدی و بیکارگی را از بین ببرد.
ممکن نیست که انسان عاقل در پی انس و شادی نباشد، و در صورتی که انسان دچار عوارض ناگوار گردید و در پی آن آرامش و رضایت را از دست داد، شایسته است که از داروی مجربی که دین ما به آن راهنمایی نموده استفاده کند تا اسیر جریان اندوه نگردد. جریانی که با ناتوانی و سستی باعث فرو ریختن تلاش و کوشش می‌گردد.
رسول خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ چنانکه در حدیث صحیح وارد شده است از غم و اندوه به خداوند پناه می‌برد و می‌فرمود: «هرکه هنگام صبحگاه و شامگاه هفت بار «حَسْبِيَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ، عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ» را بگوید، خداوند او را از آنچه باعث اندوهش شده کفایت می‌کند» [به روایت ابوداوود].
ای انسان اندوهگین... لازم است که زبانت را با ذکر خداوند تازه گردانی تا از تنگنای این شیشه به سوی فضایی وسیع راه یابی، و از بین رفتن غم‌ها وابسته به پایبندی به استغفار است چنانکه رسول خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ می‌فرماید: «هرکه پایبند استغفار باشد خداوند برای او از هر تنگنایی گشایشی قرار خواهد داد و از هر اندوهی فرجی قرار خواهد داد و او را از جایی که حسابش را نمی‌کرده روزی خواهد داد» [به روایت ابوداوود و نسایی].
تا وقتی که ما درب مهرباننترین مهربانان را که بر درون همه آگاه است را نزده‌ایم، به پای فلان و بهمان افتادن هیچ سودی برایمان نخواهد داشت؛ زیرا آنکه انس با خداوند را از دست داده است چه یافته است؟ و آنکه انس با خداوند را به دست آورده چه از دست داده؟
پس ای بنده، از غم‌ها و اندوه‌ها به سوی آفریدگار و مولای خود بگریز...
روزی رسول خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ وارد مسجد شد پس مردی از انصار را که ابوأمامة نام داشت دید. پس به او گفت: «ای ابا امامة چه شده است که تو را در غیر وقت نماز در مسجد می‌بینم؟» او گفت: اندوهی که به همراه من است و قرضی که بر گردنم است [باعث شده این ساعت در مسجد باشم] ای رسول خداوند. رسول خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ فرمود: «آیا سخنی را به تو یاد ندهم که اگر آن را بگویی خداوند غمت را از بین برده و قرضت را ادا نماید؟ به هنگام صبح و شام بگو:«اللهم إني أعوذ بك من الهم والحزن، وأعوذ بك من العجز والكسل، وأعوذ بك من الجبن والبخل، وأعوذ بك من غلَبة الدين وقهر الرجال»«خداوندا من به تو پناه می‌برم از غم واندوه و پناه می‌برم به تو از ناتوانی و سستی، و پناه می‌برم به تو از ترسویی و بخل، و پناه می‌برم به تو از غلبه‌ی قرض و قهر مردان»». ابوامامة می‌گوید: من آن را انجام دادم پس خداوند اندوهم را از بین برد و دینم را ادا کرد» [به روایت ابوداوود].
بندگان خداوند؛ اگر پناه بردن به خداوند سببی است برای از بین رفتن غم‌هایی که بر انسان هجوم آورده‌اند یاد محبوبمان مصطفی ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ نیز سببی است برای انس گرفتن و از بین رفتن غصه‌ها.
مردی به رسول خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ گفت: ای رسول خدا، آیا همه‌ی دعایم را برای تو قرار ندهم؟ (یعنی آیا همه‌ی وقتی را که برای دعا کردن برای خودم می‌گذاشتم صرف درود بر تو نکنم؟) رسول خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ فرمود: «در این صورت خداوند متعال تو را از همه‌ی آنچه درباره‌ی دنیا و آخرتت دچار اندوه می‌سازد کفایت خواهد کرد» [به روایت امام احمد].
پی ای بندگان خداوند تقوای الله را پیشه سازید و در رفتار و تعامل با اندوه، راه درست را در پی گیرید تا سعادتمند شوید، و از این برحذر باشید که غم و اندوهتان ساخته تخیلتان باشد و ربطی به واقعیت نداشته باشد، و کار دنیا را آسان بگیرید و از اسباب غم و اندوه دوری کنید و چشم پوشی نمایید، و در پی آن باشید که غم دنیا را با به یاد آوردن هم و فکر آخرت از بین ببرید و از کثرت گناهان برحذر باشید که گناهان چنگال‌های غم و اندوهند.... خداوند من و شما را از آن حفظ نماید.
و درود و سلام فرستید بر پاک‌ترین انسان‌ها و بهترین آنان، محمد بن عبدالله، صحاب حوض کوثر و مقام شفاعت که خداوند شما را به آن امر نموده و فرموده است:
﴿... يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ صَلُّواْ عَلَيۡهِ وَسَلِّمُواْ تَسۡلِيمًا ٥٦﴾ [الأحزاب: ٥٦].
خداوندا درود و سلام و فزونی وبرکت ارزانی دار بر بنده و رسولت محمد، و راضی و خشنود باش از چهار خلیفه‌ی پیامبرت ـ ابوبکر و عمر و عثمان و علی ـ و از دیگر صحابه‌ی پیامبرت محمد و از تابعین و کسانی که به نیکی تا قیامت از آنان پیروی نمایند و همچنین از ما با عفو و کرم خویش راضی باش ای مهربان‌ترین مهربانان.
خداوندا اسلام و مسلمانان را عزت ده، خداوندا اسلام و مسلمانان را عزت ده و دینت و کتابت و سنت پیامبرت و بندگان مومنت را یاری رسان.
خداوندا اندوه اندوهگینان مسلمان را از بین ببر و سختی سختی دیدگان را زایل گردان و وام وام‌داران را ادا نما و بیماران ما و دیگر بیماران مسلمان را شفا ده.
خداوندا ما را در سرزمین‌هایمان ایمن گردان و امامان و مسئولان ما را اصلاح نما و مسئولیت ما را در دست کسانی قرار ده که تقوای تو را پیشه ساخته و در پی خشنودی تو باشند.
خداوندا ما را در دنیا و آخرت نیکی عطا کن و از آتش دوزخ دور بدار.
پاک و منزه است پروردگار تو پروردگار عزت از آنچه مشرکان به دروغ به او نسیت می‌دهند و سلام بر پیامبران و الحمدلله رب العالمین.