خطبه‌ی اول:
حمد و سپاس از آن الله است، پروردگارا تو را ستایش می‌گوییم از تو آمرزش می‌خواهیم و با همة نیکی‌ها ثنای تو را می‌گوییم، تو پاک و منزهی و حمد از آن توست، نعمت‌های تو پی در پی به سوی ما سرازیر است، ستایش دائم و همیشگی سزاوار الله است و شهادت می‌دهم که معبودی به حق جز الله نیست که واحد و بی‌شریک است، شهادتی که توفیق و هدایتمان به آن وابسته است و گواهی می‌دهم که پیامبر و سرور ما محمد، بنده و پیامبر خداوند و پاک‌ترین انسان‌هاست. درود و سلام خداوند بر او و بر اهل بیت پاک و صحابة نیک او و تابعین و همة کسانی باد که تا قیامت به نیکی از آنان پیروی کنند... اما بعد ای بندگان خداوند:
تقوای خداوند را به حق پیشه سازید که تقوای او پاک‌ترین جامه و نگهدارندة از بدی‌هاست و اوضاع شما را اصلاح نموده و با آن به عظمت و بزرگی دست می‌یابید.
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِۦ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنتُم مُّسۡلِمُونَ ١٠٢﴾ [آل‌عمران: ١٠٢].
«ای کسانی که ایمان آورده‌اید تقوای الله را آنگونه که شایسته‌ی اوست پیشه سازید و نمی‌رید مگر در حالی که مسلمانید».
ای مسلمانان:
هنگامی که فتنه‌ها و چالش‌ها و تغییرات پی در پی فزونی یافته و سختی‌ها و فاجعه‌ها وارد جوامع می‌گردد و آسمان صاف آن به تسخیر ابرهای گناهان می‌افتد، و حق و باطل با هم در آمیزند و روش‌های و اهداف در تعارض با هم قرار می‌گیرند، در چنین شرایطی امت راه نجات و دستاویزی برای رهایی نخواهد یافت جز با چنگ زدن به کتاب و سنت، زیرا کتاب و سنت راه نجات و رهایی از سختی‌ها و برون رفت از فتنه‌هاست.
امروزه و در دورانی که انواع مسلک‌های منحرف و ایدوئولوژی‌های فاسد به بدنة امت راه یافته و در دوران در هم آمیخته شدن حق و باطل و روی آوردن فتنه‌ها و آزمایش‌ها و دسته دسته شد امت و سرگردانی آنان، در زمانه‌ای که طوفان‌های تغییرات پی در پی بر آنان وزیدن گرفته است و دیگر امت‌ها به سوی آن‌ها هجوم آورده‌اند، در چنین دورانی امت راهی جز چنگ زدن به کتاب خداوند و سنت پیامبر ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ نخواهد داشت. خداوند متعال می‌فرماید:
﴿فَمَنِ ٱتَّبَعَ هُدَايَ فَلَا يَضِلُّ وَلَا يَشۡقَىٰ ١٢٣﴾ [طه: ١٢٣].
«پس هرکه از رهنمون من پیروی کند نه گمراه می‌شود و نه تیره‌بخت».
و رسول خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ می‌فرماید: «در میان شما چیزی جا گذاشته‌ام که اگر به آن چنگ زنید هرگز پس از من گمراه نخواهید شد: کتاب خداوند و سنت من» [به روایت مالک در موطا].
ای مسلمانان:
سستی و ضعفی که امت را چونان ابری سیاه در برگرفته و باعث برعکس شدن و تغییر معیارها گردیده و در پی آن تاریکی‌ها به سوی امت روی آورده و فتنه‌ها همچون موج‌های سهمگین بر آن‌ها سایه افکنده است، و افراد امت از هم گریزان شده‌اند و دردها و معضلات در بینشان منتشر گردیده است و صدای سفیهان بر حکیمان برتری یافته است، همة این‌ها نیست جز در نتیجة دوری از کتاب خدا و سنت پیامبر وی ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ.
برادران و خواهران مسلمان:
راه افتادن در پی هوا و هوس و فریب خوردن در برابر آرای این و آن و دوری از کتاب خدا و سنت پیامبر وی ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ همان گمراهی آشکار و خسران و زیان و محرومیت واقعی است، آن جا که فتنه‌ها و بلاهای پی در پی است چنانکه خداوند متعال می‌فرماید:
﴿وَمَن يَعۡتَصِم بِٱللَّهِ فَقَدۡ هُدِيَ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ ١٠١﴾ [آل عمران: ١٠١].
«و هرکه به الله چنگ زند بی‌تردید به راه راست هدایت شده است».
امام طبری ـ رحمه الله ـ در تفسیر این سخن خداوند متعال می‌فرماید: «هرکه به اسباب خداوند متعال چنگ زند و به دین و طاعت خداوند پایبند باشد به سوی راه روشن و مسقیمی که کژی در آن نیست توفیق یافته است».
و در حدیث آمده است که رسول الله ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ فرمودند: «خوشبخت آن است که از فتنه‌ها دور افتد، خوشبخت آن است که از فتنه‌ها دور افتد، و هرکه بدان مبتلا شد و صبر پیشه کرد پس شایسته‌ی آه و حسرت است» [به روایت ابوداوود].
امام مالک ـ رحمه الله ـ می‌گوید: «آخر این امت اصلاح نمی‌شود مگر با آن چیزی که اول امت با آن اصلاح گردید» بنابراین اگر اول این امت به واسطة کتاب و سنت اصلاح گردید آخر آن نیز جز با کتاب و سنت راه اصلاح را در پیش نخواهد گرفت.
ای امت مسلمان:
خداوند متعال ما را در هنگام اختلاف و کشمکش به بازگشت به سوی او و پیامبرش ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ امر نموده و فرمود است:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُواْ ٱلرَّسُولَ وَأُوْلِي ٱلۡأَمۡرِ مِنكُمۡۖ فَإِن تَنَٰزَعۡتُمۡ فِي شَيۡءٖ فَرُدُّوهُ إِلَى ٱللَّهِ وَٱلرَّسُولِ إِن كُنتُمۡ تُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِۚ ذَٰلِكَ خَيۡرٞ وَأَحۡسَنُ تَأۡوِيلًا ٥٩﴾ [النساء: ٥٩].
«اى كسانى كه ايمان آوردهايد الله را اطاعت كنيد و پيامبر او را اطاعت کنید و [همچنین] اولياى امر خود را، پس هر گاه در امرى [دينى] اختلاف نظر يافتيد اگر به الله و روز بازپسين ايمان داريد آن را به الله و پيامبر [او] عرضه بداريد اين بهتر و نيک‌فرجام‌تر است».
مجاهد ـ رحمه الله ـ در تفسیر این آیه می‌گوید: «یعنی آن را به کتاب خدا و سنت پیامبرش باز گردانید».
اهل سُنَن از حدیث عرباض بن ساریة روایت کرده‌اند که پیامبر ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ فرمودند: «... که هر یک از شما زنده بماند اختلاف بسیاری را خواهد دید؛ پس بر شما باد سنت من و سنت خلفای راشدین هدایت یافته، و آن را محکم بگیرید و از امور نوساخته در دین برحذر باشید که هر بدعتی گمراهی است».
بنابراین واجب است که امت مسلمان در هنگام مشکلات و مخصوصا بحران‌ها به راسخین در علم و صادقان در دین رجوع کند، زیرا آنان فقیه‌ترین و داناترین مردم از نظر فقه و علم هستند و آگاه‌ترین آنان نسبت به حلال و حرام و مقاصد احکام شریعتند، آنان که محکم را از متشابه می‌شناسند چنانکه خداوند متعال می‌فرماید:
﴿هُوَ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ مِنۡهُ ءَايَٰتٞ مُّحۡكَمَٰتٌ هُنَّ أُمُّ ٱلۡكِتَٰبِ وَأُخَرُ مُتَشَٰبِهَٰتٞۖ فَأَمَّا ٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمۡ زَيۡغٞ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَٰبَهَ مِنۡهُ ٱبۡتِغَآءَ ٱلۡفِتۡنَةِ وَٱبۡتِغَآءَ تَأۡوِيلِهِۦۖ وَمَا يَعۡلَمُ تَأۡوِيلَهُۥٓ إِلَّا ٱللَّهُۗ وَٱلرَّٰسِخُونَ فِي ٱلۡعِلۡمِ يَقُولُونَ ءَامَنَّا بِهِۦ كُلّٞ مِّنۡ عِندِ رَبِّنَاۗ وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّآ أُوْلُواْ ٱلۡأَلۡبَٰبِ ٧﴾ [آل عمران: ٧].
«اوست كسى كه اين كتاب را بر تو فرو فرستاد پارهاى از آن آيات محكم [=صريح و روشن] است آن‌ها اساس كتابند و [پارهاى] ديگر متشابهاتند اما كسانى كه در دل‌هايشان انحراف است براى فتنهجويى و طلب تاويل آن [به دلخواه خود] از متشابه آن پيروى مىكنند با آنكه تاويلش را جز الله و ريشهداران در علم كسى نمىداند [آنان كه] مىگويند ما بدان ايمان آورديم همه از جانب پروردگار ماست و جز خردمندان كسى متذكر نمىشود».
بر این اساس، رجوع به علمای راسخ در علم ـ به ویژه در هنگام فتنه‌ها و بحران‌ها ـ مساله‌ای اختیاری نیست، بلکه فرضی است شرعی و امری است الهی.
خداوند متعال می‌فرماید:
﴿وَلَوۡ رَدُّوهُ إِلَى ٱلرَّسُولِ وَإِلَىٰٓ أُوْلِي ٱلۡأَمۡرِ مِنۡهُمۡ لَعَلِمَهُ ٱلَّذِينَ يَسۡتَنۢبِطُونَهُۥ مِنۡهُمۡۗ﴾ [النساء:٨٣].
«و اگر آن را به پيامبر و اولياى امر خود ارجاع كنند قطعا از ميان آنان كسانىاند كه [مىتوانند درست و نادرست] آن را دريابند».
از جمله چراغ‌های روشنگر و هدایتگر در فتنه‌ها دوری از هر گونه عامل تفرقه و اختلاف است، از جمله درگیری‌های و جدل‌های لفظی بی‌فایده‌ای که باعث کینه و نفرت می‌شود برای همین است که رسول الله ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ از جدلی که باعث اختلاف و تفرقه شود بدش می‌آمد؛ ترمذی در سنن خود روایت کرده است که رسول الله ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ بر گروهی از اصحاب خود گذشت که داشتند در مورد تقدیر جدل می‌کردند، گویی [از شدت عصبانیت] بر صورتش دانة انار له کرده بودند؛ فرمود: «آیا برای جدل در این مساله امر شده‌اید؟ یا آنکه به این دعوت داده شده‌اید؟ که آیات کتاب خدا را به یکدیگر بزنید؟ (و بعضی را با بعضی دیگر رد کنید؟) همانا کسانی که پیش از شما بودند با این هلاک شدند که آیات کتاب خدا را به یکدیگر زدند».
ای امت مسلمان:
از جمله فتنه‌هایی که سختی‌ها و بحران‌ها آن را بر دوش امت سنگین‌تر کرده است فتنة برانگیختن نعره‌های طائفه‌ای و تعصب است که ملت‌ها را از بودن زیر پرچم صحیح باز داشته و صف آنان را دچار تفرقه نموده است.
سوار شدن بر موج درگیری‌های طائفه‌ای به دلائل واهی ـ مخصوصا در این مدت ـ نتیجه‌ای جز صدور فتنه و نگرانی و کینه و تخریب رابطة افراد یک جامعه و در پی آن از بین رفتن وحدت امت مسلمان را در پی نداشت. امتی که خداوند دربارة آن می‌فرماید:
﴿﴾ [الأنبياء: ٩٢].
{إِنَّ هَذِهِ أُمَّتُکمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَأَنَا رَبُّکمْ فَاعْبُدُونِ } [انبیاء: ٩٢]
«این امت شماست که امتی یگانه است و من پروردگار شمایم پس مرا بپرستید».
آنچه باعث نگرانی غیرتمندان می‌شود آن است که چنین نعره‌های طائفه‌ای رشد یافته و گسترده شده است اما بدون در نظر گرفتن انصاف به گونه‌ای که حقائق مسخ شده را با استفاده از مغالطه و فریب و بدون سند و مدرک به خدمت می‌گیرد. به خدا قسم که هیچ امتی راه موفقیت و پیروزی را نخواهد پیمود به جز با دین حق، و زیر سایة هدایت دو وحی شریف، قرآن و سنت.
و راست گفت خداوند بزرگ آنگاه که در کتاب کریم خود فرمود:
﴿وَأَنَّ هَٰذَا صِرَٰطِي مُسۡتَقِيمٗا فَٱتَّبِعُوهُۖ وَلَا تَتَّبِعُواْ ٱلسُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمۡ عَن سَبِيلِهِۦۚ ذَٰلِكُمۡ وَصَّىٰكُم بِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ ١٥٣﴾ [الأنعام: ١٥٣].
«و این است راه من که مستقیم است پس از آن پیروی کنید و از دیگر راه‌ها پیروی نکنید که شما را از راه او متفرق سازد، این‌هاست که شما را به آن توصیه نموده است باشد که تقوا پیشه سازید».
خداوند برای من و شما در کتاب و سنت برکت نهد و با آیات و حکمت سود رسانَد. این سخن را گفته و برای خود شما و همة مسلمانان از همة گناهان از خداوند آمرزش می‌خواهم، پس از او آمرزش بخواهید که او بسیار آمرزنده و مهربان است.