خطبه‌ی دوم:
ستایش و سپاس از آن خداوند برای احسان و توفیق وی... و گواهی میدهم که معبودی به حق نیست جز الله که یگانه و بیشریک است و گواهی میدهم که محمد، بنده و پیامبر او و دعوتگر بسوی رضوان وی است... درود و سلام و برکات خداوند بر روی و بر آل و اصحاب وی باد.
اما بعد:
ای مومنان... ای حجاج خانۀ خدا. اکنون که خداوند شما را به خانهاش رسانده است شعائر او را پاس دارید تا تقوا و ایمانتان افزون گردد:
﴿ذَٰلِكَۖ وَمَن يُعَظِّمۡ شَعَٰٓئِرَ ٱللَّهِ فَإِنَّهَا مِن تَقۡوَى ٱلۡقُلُوبِ ٣٢﴾ [الحج: ٣٢].
«اين است [فرايض خدا] و هركس شعاير الله را بزرگ دارد در حقيقت آن از تقوای دل‌هاست».
از پاسداشت شعائر خداوندی این است که: عمل را به نیکی انجاکم داده و بر کامل انجام دادن آن حریص بوده و از روش رسول خدا (صلی الله علیه وعلی آله وسلم) پیروی نماییم. ایشان میفرماید: «مناسکتان را از من فراگیرید».
همچنانکه پی گرفتن رخصتها و سهل انگاری در انجام مناسک، زیان است و نقص.. خداوند متعال میفرماید:
﴿وَأَتِمُّواْ ٱلۡحَجَّ وَٱلۡعُمۡرَةَ لِلَّهِۚ﴾ [البقرة: ١٩٦].
«و براى الله حج و عمره را به پايان رسانيد».
همچنین دوری از آنچه باعث نقصان در حج و عمره میشود و استفاده از زمان و مکانی که خداوند آن را بزرگ داشته است، از جملۀ بزرگداشت شعائر الهی است.
همچنین دوری کردن از بحث و جدل و صر و صدا، زیرا قبولی حج و مغفرت گناهان، وابسته به ترک این کارها است. خداوند متعال میفرماید:
﴿ٱلۡحَجُّ أَشۡهُرٞ مَّعۡلُومَٰتٞۚ فَمَن فَرَضَ فِيهِنَّ ٱلۡحَجَّ فَلَا رَفَثَ وَلَا فُسُوقَ وَلَا جِدَالَ فِي ٱلۡحَجِّۗ﴾ [البقرة: ١٩٧].
«حج در ماه‌هاى معينى است پس هركس در اين [ماه]ها حج را [برخود] واجب گرداند [بداند كه] در اثناى حج همبسترى و گناه و جدال [روا] نيست».
پیش از این سخن رسول الله (صلی الله علیه وعلی آله وسلم) گذشت، آنجا که میفرماید: «هرکه حج کند و سخن ناروا نگفته و گناه نورزد به مانند روزی که مادرش وی را به دنیا آورد باز خواهد گشت».
پاکسازی درون و ازدیاد ایمان و به دست آوردن تقوا آنگاه خواهد بود که مسلمان با ادب و خشوع به عبادت پروردگارش روی آورد...
چنانکه لازم است پیش از آغاز کارهای حج دربارۀ احکام شرعی آن پرسش شود. چه بسا حاجیانی که براساس نادانی به عبادت خداوند میپردازند و نه سوال میکنند و نه فرا میگیرند و چه بسا افرادی که اگر پیش از کار سوال کرده بودند در مشکل واقع نمیشدند...
همچنین بر دوش مسئولان و دست اندر کاران مسئولیتی بس بزرگ نهاده شده و باید در این باره تقوای خداوند را در پیش گیرند زیرا همه مسئولند و همه در مورد افراد تحت مسئولیت خود مورد سوال قرار خواهند گرفت.
ای مومنان: همانا اصلی که این خانه بر آن بنا شده است توحید پروردگار جهانیان است. او که در کتابش فرموده است:
﴿وَإِذۡ بَوَّأۡنَا لِإِبۡرَٰهِيمَ مَكَانَ ٱلۡبَيۡتِ أَن لَّا تُشۡرِكۡ بِي شَيَۡٔا﴾ [الحج: ٢٦].
«و چون براى ابراهيم جاى خانه را معين كرديم [بدو گفتيم] چيزى را با من شريک مگردان».
و خداوند در خلال آیات خح چنین میفرماید:
﴿فَٱجۡتَنِبُواْ ٱلرِّجۡسَ مِنَ ٱلۡأَوۡثَٰنِ وَٱجۡتَنِبُواْ قَوۡلَ ٱلزُّورِ ٣٠ حُنَفَآءَ لِلَّهِ غَيۡرَ مُشۡرِكِينَ بِهِۦۚ﴾ [الحج: ٣٠-٣١].
«پس از پليدى بت‌ها دورى كنيد و از گفتار باطل اجتناب ورزيد (٣٠) در حالى كه گروندگان خالص به الله باشيد نه شريک گيرندگان [براى] او».
پس اعمال خود را پاک سازید و در همۀ کارهای شرعیتان و در همۀ زندگی به سنت پایبند باشید زیرا شرک، اعمل انسان را باطل میسازد و همیشه پایبند به یاد خداوند باشید این ویژگی بارز حج است و این اعلام توحید است و سمبل حج... خداوند متعال میفرماید:
﴿۞وَٱذۡكُرُواْ ٱللَّهَ فِيٓ أَيَّامٖ مَّعۡدُودَٰتٖۚ﴾ [البقرة: ٢٠٣].
«و الله را در روزهايى معين ياد كنيد».
و میفرماید:
﴿فَإِذَآ أَفَضۡتُم مِّنۡ عَرَفَٰتٖ فَٱذۡكُرُواْ ٱللَّهَ عِندَ ٱلۡمَشۡعَرِ ٱلۡحَرَامِۖ﴾ [البقرة: ١٩٨].
«پس چون از عرفات كوچ نموديد الله را در مشعر الحرام ياد كنيد».
و همچنین میفرماید:
﴿فَإِذَا قَضَيۡتُم مَّنَٰسِكَكُمۡ فَٱذۡكُرُواْ ٱللَّهَ﴾ [البقرة: ٢٠٠].
«و چون آداب ويژه حج خود را به جاى آورديد الله را یاد کنید».
و باز میفرماید:
﴿لِّيَشۡهَدُواْ مَنَٰفِعَ لَهُمۡ وَيَذۡكُرُواْ ٱسۡمَ ٱللَّهِ فِيٓ أَيَّامٖ مَّعۡلُومَٰتٍ﴾ [الحج: ٢٨].
«تا شاهد منافع خويش باشند و نام الله را در روزهاى معلومى به یاد آورند».
و در پایان درود و سلام فرستید بر بهترین انسان‌ها و پاکترین آنان، رسول خداوند محمد بن عبدالله...
خداوندا درود و سلام و برکت فرست بر بنده و پیامبرت محمد و بر اهل بیت پاکش و بر صحابۀ نیکوکارش. خداوندا راضی و خشنود باش از امامان هدایتگر، خلفای راشدین، ـ ابوبکر و عمر و عثمان و علی ـ و از دیگر صحابۀ پیامبرت و از همۀ کسانی که بر روش آنان رفته و از سنت آنان پیروی نمودهاند. ای پروردگار جهانیان.
خداوندا حجاج و معتمرین را حفظ نما و نسک آنان را آسان گردان و حجشان را کامل نما و از ما و آنان بپذیر ای پروردگار جهانیان.
خداوندا اسلام و مسلمانان را عزت ده و شرک و مشرکان را خوار بگردان و این سرزمین و دیگر سرزمین‌های مسلمان را در امن و امان بدار. خداوندا هرکه را برای ما و دین ما ارادۀ بد دارد به خود مشغول ساز و مکر او را در نابودی وی قرار ده.
خداوندا ما را در سرزمین‌های ما ایمن بدار و مسئولان و والیان امر ما را اصلاح نما.
خداوندا گرانی و وبا و ربا و زنا و زلزلهها و سختیها و فتنههای بد آشکار و پنهان را از ما دور بدار.
خداوندا اوضاع مسلمانان را اصلاح نما خداوندا اوضاع مسلمانان را در هر جای جهان اصلاح نما. خداوندا آنان را بر حق و هدایت و کتاب و سنت جمع گردان. خداوندا جان آنان را حفظ نما و آنان را در سرزمینشان در امان بدار و زندگی آنان را آسان نما و اوضاع آنان را نیک گردان و دشمانشان را نابود ساز.
خدایا مستضعفان را در هر مکانی یاری ده. خدایا آنان را در فلسطین یاری ده. خداوندا مجاهدان را در بیت المقدس یاری ده. خدایا آنان را بر حق جمع گردان.
خداوندا، دینت را و کتابت را و سنت پیامبرت و بندگان مومنت را یاری ده.
خداوندا مسجد الاقصی و همۀ آن سرزمین مقدس را از تجاوز متجاوزان ناپاک، پاک گردان. خداوندا ای زندۀ پایدار، ای زندۀ پایدار، ای زندۀ پایدار، پناه تو محکم است و ثنای تو جلیل، ای آنکه لشکرش شکست نمیپذیرد و وعدهاش خلاف نمیشود. تو پاک و منزهی...
خداوندا شب ستمگران به طول انجامید... خداوندا صهیونیست‌ها در طغیان و تجاوز زیادهروی نمودند... خداوندا دستی از حق برای آنان مهیا ساز تا قدرت آنان را بشکند و آنان را نابود سازد. خداوندا عذاب خود را بر آنان نازل ساز.
پروردگارا ما را در دنیا و آخرت نیکی عطا کن و از آتش دوزخ دور بدار. خداوندا گناهان ما را بیامرز و عیبهای ما را بپوشان و کارهای ما را آسان گردان و ما را به آنچه رضایت تو در آن است برسان.
خداوندا تو را برای رحمتت و بارانت شکر میگوییم. خداوندا ما باز از فضلت مسالت داریم. خداوندا از رحمت تو بینیاز نیستیم... پروردگارا خیر و رحمت را بر دیگر سرزمین‌های ما نیز فراگیر گردان.
خداوندا تویی آن خدایی که معبودی به حق جز تو نیست. تویی بینیاز و ما نیازمندیم.... باران را بر ما نازل نما و مار از از مایوسان مگردان.خداوندا بندگان و سرزمین‌ها در نیاز و حاجتی هستند که جز تو کسی توانایی رفع آن را ندارد. خداوندا ما را عطا نما و محروممان نگردان و ما افزون ده و از ما کم ننما.
بندگان خداوند:
﴿۞إِنَّ ٱللَّهَ يَأۡمُرُ بِٱلۡعَدۡلِ وَٱلۡإِحۡسَٰنِ وَإِيتَآيِٕ ذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَيَنۡهَىٰ عَنِ ٱلۡفَحۡشَآءِ وَٱلۡمُنكَرِ وَٱلۡبَغۡيِۚ يَعِظُكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ ٩٠ وَأَوۡفُواْ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ إِذَا عَٰهَدتُّمۡ وَلَا تَنقُضُواْ ٱلۡأَيۡمَٰنَ بَعۡدَ تَوۡكِيدِهَا وَقَدۡ جَعَلۡتُمُ ٱللَّهَ عَلَيۡكُمۡ كَفِيلًاۚ إِنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ مَا تَفۡعَلُونَ ٩١﴾ [النحل: ٩٠-٩١].
«در حقيقت الله به دادگرى و نيكوكارى و بخشش به خويشاوندان فرمان مىدهد و از كار زشت و ناپسند و ستم باز مىدارد به شما اندرز مىدهد باشد كه پند گيريد (٩٠) و چون با الله پيمان بستيد به پيمان خود وفا كنيد و سوگندهاى [خود را] پس از استوار كردن آن‌ها مشكنيد با اينكه الله را بر خود ضامن [و گواه] قرار دادهايد زيرا الله آنچه را انجام مىدهيد مىداند».