جعاله [۱۰]
جعاله عبارت است از عوضی معلوم که در برابر برگرداندن گمشده گرفته میشود، و دلیل جواز آن قول خدای تعالی است که میفرماید:
﴿وَلِمَن جَآءَ بِهِۦ حِمۡلُ بَعِيرٖ﴾[یوسف: ۷۲].
«هرکس آن -دلیل گمشده- را برگرداند بار یک شتر مزد بگیرد».
و در صحیحین داستان مار گزیدهای است که یک صحابی برایش رقیه و دعا کرد در برابر تعدادی چند از گوسفندان. و به دلیل این که گاهی نیاز آن را ایجاب میکند و به آن نیاز است.
[۱۰] جعاله: مزدی که برای عامل عمل قرار دهند. جعاله در قانون مدنی ایران: ماده ۵۶۱- جعاله عبارت است از التزام شخصی به اداء اجرت معلوم در مقابل عملی اعم از این که طرف معین باشد یا غیر معین. ماده ۵۶۲ – در جعاله ملتزم جاعل طرف را عامل و اجرت را جعل میگویند. ماده ۵۶۳- در جعاله معلوم بدون اجرت من جمیع الجهات لازم نیست بنابراین اگر کسی ملتزم شود که هر کس گم شده او را پیدا کند حصه مشاع معینی از آن مال او خواهد بود جعاله صحیح است. ماده ۵۶۴- در جعاله گذشته از عدم لزوم تعیین عامل ممکن است عمل هم مردد و کیفیات آن نامعلوم باشد. ماده ۵۶۵- جعاله تعهدی است جائز و مادامی که عمل به اتمام نرسیده است هر یک از طرفین میتوانند رجوع کنند ولی اگر جاعل در اثنا عمل رجوع نماید باید اجرت المثل عمل عامل را بدهد. ماده ۵۶۶- هرگاه در جعاله عمل دارای اجزاء متعدد بوده و هر یک از اجزاء مقصود بالأصاله جاعل بوده باشد و جعاله فسخ گردد عامل از اجرت المسمی به نسبت عملی که کرده است مستحق خواهد بود اعم ازاین که فسخ از طرف جاعل باشد یا از طرف خود عامل. ماده ۵۶۷- عامل وقتی مستحق جعل میگردد که متعلق جعاله را تسلیم کرده یا انجام داده باشد. ماده ۵۶۸- اگر عاملین متعدد به شراکت هم عمل را انجام دهند هر یک به نسبت مقدار خود مستحق میگردد. ماده ۵۶۹ – مالی که جعاله برای آن واقع شده است از وقتی که به دست عامل میرسد تا به جاعل رد کند در دست او امانت است. ماده ۵۷۰- جعاله عمل نامشروع و یا غیر عقلانی باطل است. قانون مدنی ایران فصل هشتم به نقل از لغت نامه دهخدا.