قسم و سوگندها و نذرها
کلمه یمین در زبان عربی به معنی دست راست است و یمین را به قسم و سوگند و پیمان اطلاق کرده‌اند چون مردمان وقتی که سوگند می‌خوردند و پیمان می‌بستند هر یک دست راست دیگری را می‌گرفت. و برخی گفته‌اند: به آن جهت سوگند را یمین نامیده‌اند چون سوگند و پیمان موجب حفظ و نگهداشت چیزها می‌شود همانگونه که دست راست آن‌ها را نگه می‌دارد.
کلمات یمین و حلف و ایلاء و قسم الفاظی هستند مترادف و معنی قریب به هم دارند. و در اصطلاح شرع یمین، عبارت است از تحقق بخشیدن به چیزی یا مؤکد ساختن و استوار کردن چیزی است با ذکر نام الله یا صفتی از صفات الله. و دلیل انعقاد سوگندها آیات قرآن و اخبار نبوی است. خداوند می‌فرماید:
﴿لَا يُؤَاخِذُكُمُ ٱللَّهُ بِٱللَّغۡوِ فِيٓ أَيۡمَٰنِكُمۡ وَلَٰكِن يُؤَاخِذُكُم بِمَا عَقَّدتُّمُ ٱلۡأَيۡمَٰنَ﴾[المائدة: ۸۹].
«خداوند مؤاخذه نمی‌کند شما را به قسم سر زبانی (که بدون قصد بر زبان می‌آورید) ولیکن شما را مؤاخذه می‌کند به آن قسمی که در دل قصد آن دارید (یعنی اگر به دل قصد قسم داشتید و بر زبان راندید چنین قسمی موجب کفاره است)».
﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ يَشۡتَرُونَ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ وَأَيۡمَٰنِهِمۡ ثَمَنٗا قَلِيلًا﴾[آل عمران: ۷۷].
«محققا کسانی که عهد خداوندی و قسم‌هایشان را به بهای اندکی از مال (دنیا) مبادله می‌کنند».
﴿وَٱحۡفَظُوٓاْ أَيۡمَٰنَكُمۡ﴾[المائدة: ۸۹].
«قسم‌های خویش را نگه دارید (و به موجب آن‌ها عمل کنید)».
﴿وَيَحۡلِفُونَ عَلَى ٱلۡكَذِبِ وَهُمۡ يَعۡلَمُونَ ١٤﴾[المجادلة: ۱۴].
«به دروغ سوگند می‌خورند و می‌دانند که دروغ می‌گویند».
﴿لِّلَّذِينَ يُؤۡلُونَ مِن نِّسَآئِهِمۡ﴾[البقرة: ۲۲۶].
«آنهایی که با زنان خود ایلاء می‌کنند».
﴿وَأَقۡسَمُواْ بِٱللَّهِ جَهۡدَ أَيۡمَٰنِهِمۡ﴾[الأنعام: ۱۰۹].
«و قسم خوردند (و در قسم خوردن خود) جهد و جدیت نمودند».
و در سنت نبوی احادیث فراوانی درباره سوگند آمده است از جمله: سوگند خوردن پیامبر ج: «وَاللهِ لَأَغزُوَنَّ قُرَیشًا».«به خدای سوگند با قریش خواهم جنگید».
و از جمله: «مَنْ کَانَ حَالِفًا فَلْیَحْلِفْ بِاللهِ أَوْ لِیَصْمُتْ».
«هرکس می‌خواهد سوگند یاد کند یا به خدای سوگند یاد کند یا سکوت کند».
و از جمله قول ابن عمر ب که گفت: پیامبر جفراوان پیش می‌آمد که سوگند یاد می‌کرد و می‌گفت: «خیر! سوگند به کسی که تغییر دلها در دست او است» و دیگر اخبار.