حدّ آزاد وبنده
هرگاه شخصی بالغ و عاقل و مختارِ مسلمان یا کافرِ در امان، یا مرتد که پدر و مادر هم نباشند شخص محصنی را قذف کردند، حدّ بر آن‌ها واجب می‌شود بنا به نص صریح شرع و بنا به اجماع علمای امت اسلامی، اگر آن شخص قذف کننده آزاد بود هشتاد ضربه شلاق به وی زده می‌شود چون خداوند گفته است:
﴿فَٱجۡلِدُوهُمۡ ثَمَٰنِينَ جَلۡدَةٗ﴾[النور: ۴]. «به آنان هشتاد ضربه شلاق بزنید».
(ابوداود از عایشه لروایت کرده است) که گفت: «چون قرآن مرا از آن اتهام تبرئه کرد و معذور داشت و نازل شد، پیامبر جبرخاست و آن آیات قرآن را خواند و تلاوت کرد و دستور داد آن دو مرد و یک زن را حدّ زدند که عبارت بودند از، حسان بن ثابت و مسطح و حمنه». طحاوی گفته است: «هشتاد ضربه به دلیل این که قذف و اتهام به زنا کمتر از خود زنا است پس باید حدّ آن کمتر از حد زنا باشد».
و اگر قذف کننده غیر آزاد باشد، چهل ضربه شلاق به وی زده می‌شود خواه آن غیر آزاد برده مطلق باشد یا برده‌ای که اربابش گفته باشد: بعد از مرگ من آزاد است یا با وی عقد به کتابت شده یا مادر فرزند اربابش باشد یا نیمه برده باشد. چون ابوبکر و عمربن خطاب و علی بن ابیطالب شو کسانی که بعد از آنان بودند فقط چهل ضربه شلاق به غیر آزاد می‌زدند و کسی نیز با آنان مخالفت نکرد، و چون حدّ ضربه شلاق قابل تبعیض و تقسیم است پس حد عبد نصف حدّ آزاد است مانند حدّ زنا. اگر گفته شود که: در آیه بطور مطلق گفته شده: هشتاد ضربه شلاق بزنید و شامل آزاد و غیر آزاد می‌شود، جواب آن است که، این آیه درباره آزادگان است به دلیل قول خداوند بعد از آن: ﴿وَلَا تَقۡبَلُواْ لَهُمۡ شَهَٰدَةً أَبَدٗا﴾.
«هرگز گواهی دادن را از آنان بعد از آن نپذیرید».
و بدیهی است که گواهی عبد در غیر قذف نیز پذیرفته نمی‌شود.