فقه آسان در مذهب امام شافعی- جلد دوم

فهرست کتاب

شرایط درستی جعاله

شرایط درستی جعاله

برای این که استحقاق اجرت حاصل شود اجازه و اذن صاحب گمشده شرط است. پس اگر کسی داوطلبانه و به صورت تبرع و احسان آن را برگرداند استحقاق دریافت اجرت را پیدا نمی‌کند. کسی که در جعاله به مزد گرفته می‌شود و برایش پاداشی تعیین می‌گردد اگر شخص معین باشد یا نباشد جایز است. مانند این که بگوید: اگر زید گمشده مرا به من برگرداند این مقدار به وی می‌دهم، یا: هر کس گمشده مرا به من برگرداند این مقدار به وی می‌دهم. پس هرکس گمشده را برگرداند او مستحق مزد خواهد بود، به دلیل این که پیامبر جفرموده است:

«اَلمُؤْمِنُوْنَ عِنْدَ شُرُوْطِهِمْ»«مؤمنان مؤظف به مراعات شرایط خود هستند».

شرط مزد و جعل آن است که باید معلوم باشد، به این معنی بگوید: هر کس گمشده مرا به من برگرداند او پاداشی دارد یا بر من است که او را راضی گردانم یا به او چیزی خواهم داد. این نوع شرط است و کسی که آن را برگرداند مستحق اجرت المثل خواهد بود. و اگر گروهی در برگرداندن گمشده شرکت داشته باشند همگی در گرفتن پاداش شریک هستند و به طور تساوی میان آنان تقسیم خواهد شد گرچه اعمال آنان با هم متفاوت باشد، چون عمل در اصل مجهول است و مراعات مقدار و اندازه آن ممکن نیست.