فرایض روزه
روزه پنج فریضه دارد:
اول: نیت و قصد که محل آن دل است و برای هر شب لازم است که نیت روزه فردای آن را بنماید، چون روزه هر روزی عبادت مستقلی است، و چون پیامبر جگفته است:
«مَنْ لَمْ يُجْـمِعِ الصَّـومَ قَبْلَ الفَجْرِ فَلَا صِيامَ لَهُ»(رواه أحمد وأصحاب السنن).
«هرکس پیش از طلوع فجر صادق نیت روزه نکند روزه او صحیح نیست و او روزه‌ای ندارد». کلمه «یجمع» که در حدیث آمده است یعنی، به شب نیت آورد.
دوم و سوم: خودداری از خوردن و آشامیدن و آنچه که در معنی آن‌ها باشد اگرچه اندک هم باشد. این خودداری باید از هنگام طلوع فجر صادق تا غروب کامل قرص خورشید طول بکشد، پس هر چیزی از ظاهر به باطن انسان از منفذ باز بدن با قصد و عمد داخل شود روزه را باطل می‌کند. پس نباید دراین مدت زمان هیچ چیز داخل بدن شود.
چهارم: خودداری از جماع و مقاربت جنسی و استمناء و غیر آن، و دلیل آن قول خدا است:
﴿فَٱلۡـَٰٔنَ بَٰشِرُوهُنَّ وَٱبۡتَغُواْ مَا كَتَبَ ٱللَّهُ لَكُمۡۚ وَكُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ حَتَّىٰ يَتَبَيَّنَ لَكُمُ ٱلۡخَيۡطُ ٱلۡأَبۡيَضُ مِنَ ٱلۡخَيۡطِ ٱلۡأَسۡوَدِ مِنَ ٱلۡفَجۡرِۖ ثُمَّ أَتِمُّواْ ٱلصِّيَامَ إِلَى ٱلَّيۡلِ﴾[البقرة: ۱۸۷].
«اکنون که (آفتاب غروب کرده است و همخوابگی با زنانتان آزاد شده) با آنان آمیزش کنید و چیزی را بخواهید که خداوند برایتان لازم دانسته (همچون بقای نسل و حفظ دین و آبرو و پاداش اخروی) و بخورید و بیاشامید تا آنگاه که رشته سپیده بامداد از رشته سیاه برایتان از هم جدا و آشکار گردد سپس روزه را تا شب ادامه دهید».
پس هر وقت از روی سهو و نسیان چیزی خورد یا آشامید یا جماع کرد روزه‌اش باطل نمی‌شود چون پیامبر جگفته است:
«مَن نَسِیَ وَهُوَ صائِمٌ فَأَکَلَ أَوشَرِبَ فَلیُتِمَّ صَوْمَهُ فَإِنّـَما أَطعَمَهُ اللهُ وَسَقاهُ»(رواه الجماعة).
«هرکس در حال روزه بودن از روی فراموشی چیزی خورد یا نوشید روزه‌اش باطل نمی‌شود او روزه خود را ادامه دهد، به راستی خدا او را طعام کرده و به او آب داده است».
و باز هم گفته است:
«إِنَّ اللَّـهَ وَضَعَ عَن أُمَّـتی الخَطَأَ وَالنِّـسیانَ وَمَا استُکِرهُوا عَلَیهِ»(رواه ابن ماجه والطبرانی والحاکم).
«به حقیقت خداوند خطا و اشتباه و فراموشی و چیزی که از روی اجبار و اکراه تحمیل می‌گردد را از امت من برداشته است، یعنی در این احوال مکلف نیستند».
پنجم: خودداری از قی کردن عمدی. چنانچه استفراغ و قی بر وی غلبه کرد و از اختیارش بیرون بود روزه‌اش باطل نمی‌شود، چون پیامبر جگفته است:
«مَن ذَرَعَهُ الْقَیئُ (غَلَبَهُ) وَهُوَ صائِمُ فَلَیسَ عَلَیهِ قَضاءٌ وَمَنِ استَقاءَ فَلیَقْضِ»(رواه أصحاب السنن).
«هر کس قی بر وی غلبه کرد و او روزه بود اشکالی ندارد و چیزی بر وی واجب نیست و قضای آن لازم نیست، و هرکس به عمد و از روی قصد قی کرد او باید روزه‌اش را قضا کند».