کشتن نفس به ناحق
هرکس که خداوند، کشتن او را حرام کرده باشد اگر کسی وی را بکشد بر قاتل او کفاره واجب می‌گردد خواه کشتن به خطا باشد یا کشتن عمدی و از روی قصد باشد. کفاره قتل عبارت است از: آزاد کردن یک بنده مؤمن خالی از عیوب و نقص. اگر عبد و بنده‌ای را نیافت که آزاد کند باید به عنوان کفاره دو ماه پشت سر هم روزه بگیرد، خواه شخص کشته شده مسلمان یا کافر باشد وخواه ذمی یا در عهد و پیمان باشد و خواه شخص کشته شده آزاد یا عبد باشد و خواه عبد خودش یا عبد غیر باشد و خواه مقتول عاقل یا دیوانه و کوچک و یا خردسال و یا جنین باشد، و ضابطه‌اش این است که مقتول و شخص کشته شده، انسان و از مصونیت برخوردار باشد، و این مصونیت به سبب ایمان یا به سبب امان حاصل شده باشد، و با کشتن کافر محارب و کشتن مرتد و کشتن راهزن و زناکار که مرتکب زنای محصن شده باشد و با کشتن زنان اهل جنگ در طرف مقابل و فرزندان آنان اگرچه کشتنشان حرام باشد با همه این‌ها کفاره واجب نمی‌گردد. چون کشتن این انواع که اشاره شد به خاطر خودشان حرام نیست، بلکه به خاطر مصلحت مسلمانان کشتن آنان حرام است تا وحدت مسلمانان به هم نخورد.
اما در قتل خطا به آن جهت کفاره واجب است که اجماع بر آن منعقد ا ست، و در نصّ صریح نیز آمده است که خدای تعالی می‌گوید: «و هرکس مؤمنی را به خطا بکشد باید بنده مؤمنی را آزاد کند» و اما در قتل عمد وجوب کفاره، به دلیل روایت واثله بن الأسقع است که گفت: «به حضور پیامبر جآمدیم درباره یکی از یاران خود که عذاب دوزخ برای وی به سبب قتل واجب شده بود، پیامبر جگفت: به جای او یک بنده آزاد کنید» و در روایت دیگری آمده است: «پس او بنده‌ای آزاد کند خداوند در برابر هر عضوی، عضوی را از او آزاد می‌کند». (به روایت نسائی و ابوداود و ابن حبان. و حاکم که آن را به شرط شیخین صحیح دانسته‌اند).
قاتل تنها با قتل عمدی مستوجب عذاب آتش می‌گردد. زیرا قتل عمد، قتل انسانی است که خون وی محترم است و به خاطر خودش حرام است، پس در آن هم چون قتل خطأ کفاره‌اش واجب است و قاتل نفس، باید کفاره بدهد خواه یک نفر باشد یا جماعتی، پس اگر گروهی در قتل کسی شرکت کنند بر هر یک از آنان یک کفاره لازم می‌آید. چون کفاره حقی است متعلق به قتل و قابل تقسیم نیست، و باید در حق هر یکی از قاتلان کامل گردد مانند قصاص. و به علاوه در این کفاره دادن معنی عبادت وجود دارد و قابل تقسیم وتوزیع نیست . و برخی گفته‌اند: برای همه قاتلان یک کفاره واجب می‌گردد چون این کفاره مالی است که به سبب قتل واجب می‌شود. و اگر قاتل کودک یا دیوانه باشد، ولّی آنان باید از مال آنان کفاره را بدهد همان گونه که ولّی آنان زکات از مال آنان می‌دهد، اما به هیچ وجه ولّی آنان به جای آنان روزه نمی‌گیرد بلکه روزه بر آنان بعد از بلوغ و عقل واجب می‌باشد.