فقه آسان در مذهب امام شافعی- جلد دوم

وصیت واجب [۱۹]

در قانون شماره ۷۱ سال ۱۹۴۶ ماده ۷۶ چنین آمده است:

هرگاه میت وصیت نکرده بود برای نوه‌اش که در حال حیات او مرده بود، یا با او و همراه با او مرده بود اگرچه حکما هم باشد، برای این فرع (نوه‌اش) سهمی است بمانند سهمی که فرزند میت از ترکه‌اش اگر زنده بود به هنگام مرگ میت می‌برد، در این صورت واجب است که برای فرع خود (نوه‌اش) به مقدار نصیب و سهم اصل این فرع در ترکه‌اش وصیت کند در حدود یک سوم مالش، به شرط این که این فرع وارث نشود و میت بدون عوض از طریق دیگری غیر از وصیت به اندازه سهم واجب او به وی نداده باشد، و اگر چیزی به وی داده بود که از سهم واجب کمتر بود باید برای او وصیت کند به مقداری که سهمش را با این مقدار که به وی بخشیده است تکمیل کند، و این وصیت واجب، برای طبقه اول از فرزندان دختران و پسران از پشت و اولاد صلبی است اگرچه پایین‌تر بروند. بر مبنای این که، هر اصلی فرع خود را حجب و ساقط کند نه فرع غیر از خود را، و بر این که نصیب و بهره هر اصلی را بر فرعش تقسیم کند و اگرچه قسمت ارث او پایین رود. مانند این که اصل این فرع که به وسیله آن‌ها به میت نزدیک می‌شود و نسبت پیدا می‌کند، بعد از این فرع بمیرند و موتشان مرتب باشد مانند ترتیب طبقات. پایان ماده ۷۶. قاعده توزیع و تقسیم ترکه به هنگام وجود وصیت واجب، یا وصیت غیر واجب آن است که: جزء مورد وصیت را تقسیم و توزیع کنند بر کسانی که مستحق اخذ آن می‌باشند و بعد از آن باقی مانده را بر ورثه تقسیم کنند.

[۱۹] این قسمت از چاپ دوم تونس نقل شده که اضافه بر اصل است.