روزه تطوع (داوطلبانه و سنت)
پسندیده است که روزهای دوشنبه و پنجشنبه را روزه گرفت چون ابوهریره سروایت کرده است:
«إِنَّ النَّبِیَّ جکانَ أَکْثَرَ ما یَصُومُ الإِثْـنَینِ وَالْـخَمِیسَ».
«پیامبر جبیشتر اوقاتی که روزه می‌گرفت روزهای دوشنبه و پنجشنبه بود».
به روایت احمد با سند صحیح. و روزه گرفتن روزهای مشهور به «أیام البیض» روزهای ۱۳ و ۱۴ و ۱۵ هر ماه که شب‌هایش تا صبح مهتاب است نیز مستحب است. چون ابوذر سگفت:
«أَمَرَنا رسول الله جأن نصُومَ من الشهرِ ثلاثةَ أيام البيض: ثَلاثَ عشرةَ، وأربع عشرةَ، وخمسَ عشرةَ. وَقالَ: هِیَ کَصَومِ الدَّهرِ»(رواه النسائی وصححه ابن حبان).
«پیامبر جبه ما دستور داد که از هر ماه سه روز را که شب‌هایش مهتابی است تا صبح روزه بگیریم، یعنی ۱۳ و ۱۴و ۱۵ هر ماه و گفت: مانند آن است که تمام سال روزه باشی».
و روزه گرفتن شش روز از ماه شوال نیز مستحب است چون پیامبر جگفته است:
«مَن صامَ رَمَضانَ ثُمَّ أَتْـبَعَهُ بِسِتٍّ مِّنْ شَـوّالٍ فَکَأَنّـَما صامَ الدَّهر». (رواه الجماعة إلا البخاری والنسائی).
«هرکس روزه ماه رمضان را گرفت سپس شش روز شوال نیز به دنبال آن گرفت تو گویی که تمام سال روزه بوده است» [۴].
بهتر است که شش روز روزه ماه شوال را پیوسته به هم و متصل به عید بگیرد بلا فاصله بعد از عید. چون بهترین نیکی‌ها آن است که زودتر انجام بگیرد و به تاخیر نیفتد. و همچنین روزه روزهای نهم (تاسوعاء) و دهم (عاشورا) محرم مستحب و پسندیده است.
به روایت از ابن عباس بآمده است: «پیامبر جبه مدینه نزول فرمود و یهودیان را دید که روزه روز عاشورا می‌گیرند گفت: این چیست؟ گفتند: روزی است نیکو و شایسته که خداوند موسی و بنی اسرائیل را از شر دشمنانشان نجات داد که حضرت موسی به شکرانه آن، آن روز را روزه گرفت.
پیامبر جگفت: من به موسی مستحق تر و نزدیکتر از نبی اسرائیلم پس روز عاشوراء را روزه گرفت و به روزه آن دستور داد. (متفق علیه اصحاب صحاح است). و همچنین از ابن عباس بروایت است که گفت: «چون پیامبر جروز عاشوراء را روزه گرفت و به روزه آن دستور داد، گفتند: ای رسول الله روز عاشوراء روزی است که یهودیان ونصاری آن را بزرگ میدارند، گفت: چنانچه سال آینده فرا رسد اگر خدا بخواهد روز نهم را هم روزه می‌گیریم. ابن عباس گفت: پیش از آن که سال آینده محرم فرار رسد پیامبر جاز دنیا رفت. (به روایت مسلم وابوداود). و روزه روز عرفه نیز برای غیر حاجیان مستحب است چون پیامبر جگفته است:
«صَوْمُ یَومِ عَرَفَةَ یُکَفِّرُ سَنَتینِ: ماضیَةً وَمُستَقْبِلَةً وَصومُ یَومِ عاشُوراءَ یُکَفِّرُ سَنَةً ماضِیَةً».
«روزه روز عرفه کفاره گناهان دو سال گذشته و آینده است، و روزه روزه عاشوراء کفاره گناهان سال گذشته است».
به روایت مسلم در صحیح خود. و اما برای حاجیان روزه آن مستحب نیست و نباید روزه روز عرفه را بگیرند، چون دعا می‌کنند و اعمال حج را به جای می‌آورند. و چون پیامبر جاز روزه روز عرفه در عرفات نهی کرده است.
و روزه نه روز ذی الحجة مستحب است (چون ابوداود روایت کرده است):
«کانَ یَصُومُ تِسْعَ ذِی الْـحَجَّةِ وَیَومَ عاشوُرا وَثَلاثَـةَ أَیّامٍ مِن کُلِّ شَهرٍ وَأَوَّلَ إِثنَینِ مِنَ الشَّهرِ وَالْـخَمِیسِ».
«پیامبر جهمواره نه روز ذی الحجه و روز عاشوراء و سه روز از هر ماه را و روزهای دوشنبه اول هر ماه و روزهای پنجشنبه را روزه می‌گرفت».
[۴] چون احسان حداقلش یک به ده است پس ماه رمضان خود به جای ده ماه و شش روز شوال به جای دوماه است که یک سال می‌شود.