شرایط قذف:
وقتی چنین اتهامی، قذف محسوب میشود که سه شرط زیر موجود باشد:
اول: باید اتهام زننده و قذف کننده بالغ باشد پس کودک و دیوانه مورد حدّ قذف قرار نمیگیرند، لیکن اگر دارای تمییز باشند تعزیر و تنبیه میگردند.
دوم: قاذف و تهمت زننده پدر و مادر متهم نباشند اگرچه به سلسله اجداد هم برسد و بالاتر برود. و چون پدر و مادر اگر مرتکب قتل فرزند خود بشوند قصاص نمیگردند و کشته نمیشوند پس به طریق اولی برای این اتهام مورد حدّ قرار نمیگیرند و حدّ درباره آنها جاری نمیشود، ولی چون آزادی را قذف کردهاند باید بر آن تعزیر شوند.
سوم: باید قذف کننده به اختیار خود این اتهام را بزند، پس اگر کسی را به اجبار و زور وادار به قذف کردند بر او حدّی نیست چون پیامبر جگفته است:
«رُفِعَ عَن اُمَّتِی الْـخَطَـأُ وَالنَّسیانُ وَمَا استُکرِهُوا عَلَیهِ».
«گناه خطا و فراموشی و آنچه بر آن مجبور میشوند از امت من برداشته شده است».
شرط کسی که به وی تهمت زده شده و مورد قذف واقع شده است:
کسی که مورد تهمت واقع میشود باید محصن باشد و احصان داشته باشد یعنی قبلا با نکاح صحیح جماع کرده باشد، چون خداوند میفرماید:
﴿وَٱلَّذِينَ يَرۡمُونَ ٱلۡمُحۡصَنَٰتِ﴾[النور: ۴]. «و آن کسانی که درباره زنان پاکدامن و محصن مرتکب قذف میشوند».
و معلوم است که شرط محصن بودن، مسلمان بودن و بالغ و عاقل و آزاد بودن و پاکدامن و به دور از زنا بودن میباشد، پس اگر کسی کودکی را یا کافری را یا دیوانهای را یا عبدی را یا فاجری و تبهکاری را و زنا پیشهای را قذف کرد، بر او حدّی نیست چون کلمه محصن و احصان در آیه به طور عموم بیان شده است و محصن شامل اینها نمیشود. ولی چون به هر حال این اتهام آزار و اذیت است، قاذف نسبت به این اشخاص باید مورد تعزیر و تنبیه شرعی قرار گیرد.