عُمری و رُقبی
عمری، با ضم عین و سکون میم از کلمه عمر گرفته شده است که به معنی حیات و زندگی است. به آن جهت این عمل را و این معامله را عمری نامیده‌اند چون اعراب جاهلی، گاه یکی به دیگری خانه می‌داد و به وی می‌گفت: «أَعْمَرْتُك إِیَاّهَا»یعنی آن را برای تو مباح کردم تا عمر داری و تا زمانی که زنده هستی.
و رقبی، بر وزن عمری از مراقبت گرفته شده است، چون هر یک از طرفین معامله مراقب دیگری می‌باشد تا چه موقع او می‌میرد که خانه به وی برگردد و بعد از او به ورثه‌اش برگردد.
پس هرگاه شخصی چیزی را به صورت «عمری» درآورد یا به صورت «رقبی» آن چیزی، مال آن کس می‌شود که مادام العمر به وی داده شده است و بعد از او متعلق به ورثه اوست. مثل این که شخصی به دیگری گوید: من این خانه را به تو دادم تا زمانی که زنده هستی تا مادام که زنده باشی، یا مادام که در حال معیشت باشی، و بعد از مرگ تو از آن بازماندگان تو باشد، این معامله صحیح است.
یا به جای أَعمَرتُکَ، بگوید: أَرقَبْتُکَ إیَّاهَا، آن نیز صحیح است. چون پیامبر جگفت:
«اَلْعُمْرِیُّ جَائِزَةٌ وَالرُّقْبِیُّ جائِزَةٌ لِأَهْلِهَا». «عمری و رقبی برای کسی که اهل آن باشد جایز است». (به روایت ابوداود و غیر او و ترمذی گفته است: حدیث حسن است).
پیامبر جگفته است:
«فَمَنْ أعْمَرَ عُمْرِیْ فِهِیَ لِلَّذِیْ أَعْمَرَ حَیّاً وَمَیِّـتاً وَلِعَقَبِهِ». «هرکس عقد معامله عمری ببندد عمری از آن کسی خواهد بود که به موجب عقد به وی داده شده، چه در حال حیات و چه بعد از مرگ و از آن ورثه و بازماندگان او است». (به روایت مسلم).