فقه آسان در مذهب امام شافعی- جلد دوم

فهرست کتاب

چهار کس ارث می‌برند بدون این که خواهران آنان ارث ببرند

چهار کس ارث می‌برند بدون این که خواهران آنان ارث ببرند

چهار کس ارث می‌برند بدون این که خواهرانشان ارث ببرند که عبارتند از:

اول: عموها.

دوم: پسران عموها.

سوم: پسران برادران.

چهارم: عصبه‌های معتق و آزاد کننده برده.

اما عموهای پدر و مادری، یا پدری و همچنین پسران عموها و پسران برادران به این جهت ارث می‌برند که عصبه می‌باشند در صورتی که خواهرانشان از ذوی الأرحام می‌باشند، و اما عصبات آزاد کننده به این جهت ارث می‌برند که پیامبر جمی‌فرماید:

«اَلوَلَاءُ لُحْمَةٌ کَلُحْمَةِ النَّسَبِ لَایُباعُ وَلَا یُوْهَبُ».

«ولاء تار و پودی است به مانند تار و پود نسبی که قابل فروختن و بخشیدن نیست».

به روایت ابن خزیمه و ابن حبان، و حاکم گفته است: اسناد آن صحیح است. و بیهقی اسناد آن را علیل دانسته است. و در روایتی دیگر «وَلَا یُورَثُ»دارد یعنی از آن ارث برده نمی‌شود. و نسب‌های عصبات از غیر خود نزدیکترند. پس هرگاه برای کسی ولاء ثابت شد و مُرد، این ارث به عصبات او منتقل می‌گردد، و ضابطه کسی که از راه ولاء معتق و آزاد کننده ارث می‌برد، آن است که هر مذکری که عصبه معتق باشد هرگاه آزاد شده، بعد از مرگ آزاد کننده بمیرد، و آزاد کننده پسر و دختری یا پدر و مادری یا برادر و خواهری داشته باشد مردان ارث می‌برند بدون زنان. و در این صورت مردان زنان را ساقط می‌کنند.