فروش اسناد و اوراق بهادار و چیزهائی شبیه بدانها
هرگاه اسناد و اوراق بهادار و چکها به مبلغ و مقدار مذکور در آنها فروخته شوند این بیع باطل است چون جزو معامله ربوی تاخیری محسوب میشود.
چون خریدار، قیمت آنچه را که در سند یا چک ذکر شده است میپردازد حال آن که مقابل آن را بعدا پس از انقضای مدت و مهلت دریافت میکند، و زمانی که جنس مورد معامله و بهای آن یکی باشد معامله صحیح است، مگر اینکه دست به دست و نقدی و حاضر باشند پس در این صورت درست نیست، و اگر این اوراق و اسناد به کمتر از مبلغ و مقدار مذکور در آنها فروخته شوند باز هم معامله درست نیست چون آن وقت هم به صورت معامله ربوی تاخیری و هم معامله ربوی با افزونی و نابرابری در میآید، چون مشتری و خریدار بیشتر از آن میگیرد که میدهد و آن معامله ربوی با افزونی و تفاوت است و آن را بعدا هم میگیرد پس معامله ربوی تاخیری نیز هست و هر دوی آنها حرامند، و اگر اختلاف جنس هم داشته باشند باز معامله درست نیست چون مشمول معامله ربوی تاخیری میشود. اما اگر اسناد و اوراق بهادار در برابر کالای تجارتی به فروش بروند معامله جایز است، چون در آن صورت معامله صورت ربوی ندارد و بیع و فروش مهلت دار و با مدت جایز است.