اقسام حقوق
حقوق دو نوعند: حق خداوند تعالی، و حق مردمان.
حق الله بعدا بیان خواهد شد، و اما حق مردمان بر سه نوع است:
اول: حقی که مال است یا مقصود از آن مال است. اما آنچه حق مالی است مانند اعیان و وامها و دیون، و اما حقی که مقصود از آن مال است مانند بیع و اجاره و رهن و اقرار و غصب و قتل خطا و امثال آن. در این گونه حقوق، گواهی دو مرد یا یک مرد و دو زن مقبول است، چون خداوند می‌فرماید:
﴿وَٱسۡتَشۡهِدُواْ شَهِيدَيۡنِ مِن رِّجَالِكُمۡۖ فَإِن لَّمۡ يَكُونَا رَجُلَيۡنِ فَرَجُلٞ وَٱمۡرَأَتَانِ﴾[البقرة: ۲۸۲].
«دو کس را به گواهی بطلبید از مردان خودتان و اگر دو مرد نبودند پس یک مرد و دو زن را».
و همان گونه که در این گونه حقوق گواهی یک مرد و دو زن پذیرفته می‌شود یک گواه و سوگند خوردن مدعی نیز پذیرفته می‌شود، چون پیامبر ج«با دو شاهد و سوگند خوردن مدعی حکم کرد» به روایت مسلم. و ماوردی گفته است که: آن را هشت نفر از اصحاب روایت کرده‌اند. و واجب است که قسم خوردن و سوگند مدعی پس از ادای شهادت شاهد باشد.