حد نصاب زکات شتران
نخستین حد نصاب شتر آن است که به پنج نفر [۱]برسند که در آن صورت بابت زکات پنج شتر یک رأس گوسفند (جوان یک ساله یا یک رأس بز که یک سال را تمام کرده باشد) داده می‌شود. و برای ده شتر دو گوسفند، و برای ۱۵ شتر سه گوسفند، و برای بیست شتر چهار گوسفند، و برای بیست و پنج شتر یک شتر ماده‌ای که دو سال را تمام کرده باشد، و برای ۶۱ شتر یک شتر ماده که چهار سال را تمام کرده باشد، و برای ۷۶ شتر دو شتر ماده که دوسال را تمام کرده باشند، و برای ۹۱ شتر دو شتر ماده که سه سال را تمام کرده باشند، سپس بعد از آن برای هر چهل شتر یک شتر ماده دو ساله، و برای هر پنجاه شتر یک شتر ماده سه ساله واجب است که به عنوان زکات داده شود.
(به جدول ص ۵۶۱ جلد اول فقه السنة مراجعه شود).
دلیل این که نخستین نصاب شتران پنج عدد است، سخن پیامبر جمی‌باشد که گفت:
«لَیْسَ فیما دُوْنَ خَمْسِ ذَودٍ مِنَ الْإِبِلِ صَدَقَـةٌ»(رواه الشیخان).
«در کمتر از پنج شتر زکات واجب نیست».
«ذود یعنی شتری که در بین پنج و نه سالگی قرار دارد». به این جهت برای نخستین حد نصاب، گوسفند واجب است تا مراعات هر دو طرف مستحق و مالک شده باشد، زیرا از پنج شتر یک شتر برای مالک زیاد است و ضرر می‌کند. و وجوب یک پنجم از یک شتر هم برای مالک و هم برای فقیر ضرر دارد چون مشارکت دارای ضرر است.
و دلیل آن نامه ابوبکر ساست که به بحرین ارسال داشت و در اول آن آمده بود: «بنام خداوند بخشنده مهربان، این است فریضه زکات که رسول الله بر مسلمانان واجب نمود پس هر کس از طریقه اسلامی آن می‌پرسد آن را ادا کند و بدهد و از هرکس آن مقدار خواسته شد بدهد و از هر کس بیشتر از ان خواسته شد ندهد ندهد».
به روایت بخاری. باید دانست گوسفندی که دادن آن برای کمتر از بیست و پنج شتر واجب است، «جذعه» است و آن گوسفندی است که یک سال را تمام کرده و پا به دو سالگی نهاده، و یا بزی است که دو سال را تمام کرده باشد، چون کلمه «شاة» که در حدیث آمده است بر گوسفند و بز هر دو اطلاق می‌شود، و بنت مخاض شتر ماده‌ای است که یک سال را تمام کرده و داخل در سال دوم شده است، و به آن جهت آن را «بنت المخاض» نام نهاده‌اند که وقت آن رسیده است که مادرش بار دیگر آبستن گردد ودرد زایمان بچه بعدی را تحمل کند، و «مخاض» درد زایمان است، و اما «بنت اللبون» شتر ماده‌ای است که دو سال دارد، چون وقت آن رسیده است که مادرش وضع حمل کند و بار دیگر بچه‌اش را شیر دهد. و اما «حقه» شتر ماده‌ای سه ساله است چون استحقاق آن را دارد که سواری دهد و بار ببرد، و بعضی گفته‌اند: چون استحقاق پذیرش فحل و جفت گیری با شتر نر را دارد. و اما «جذعه» شتر ماده‌ای است که چهار سال را تمام کرده و پا به پنج سالگی نهاده است، و به آن جهت «جذعه» نامیده شده است، چون دندانهای پیشین او می‌افتند، و اصمعی گفته است: چون دیگر بعد از آن دندانهایش نمی‌افتند.
[۱] واحد شمارش شتر نفر است.