فقه آسان در مذهب امام شافعی- جلد دوم

از جمله شرایط شهادت و گواهی دادن

شهادت کسی که به نفع خود گواهی می‌دهد، یا برای دفع ضرر از خویش گواهی می‌دهد یعنی گواهیش برای جلب منفعت خویش و دفع ضرر از خویش است جایز نیست. چون در معرض اتهام است مانند، شهادت وارث به نفع کسی که از وی ارث می‌گیرد در چیزی که سودی به وی برساند چون شاهد در این مورد مستحق است، پس گواهی او برای خویش است. و شهادت طلبکاران به نفع مفلس جایز نیست چون حقوق ایشان به چیزی تعلق دارد که آن را برای او اثبات می‌کنند پس شهادتشان برای خودشان است، به دلیل قول خدای که می‌فرماید:

﴿وَأَدۡنَىٰٓ أَلَّا تَرۡتَابُوٓاْ﴾[البقرة: ۲۸۲]. «و نزدیکتر است به آن شک نکنید».

و در این گونه موارد شک و گمان حاصل است.

و پیامبر جگفته است: «لَا تُقْبَلُ شَهادَةُ خَصْمٍ وَلَا ظَنِینٍ».

«شهادت طرف دعوی و خصم و شهادت ظنین و کسی که مورد اتهام است قبول نیست». و ظنین متهم است. و لذا شهادت کسی که ضرری را از خویشتن دفع می‌کند قبول نیست، مانند شهادت خویشاوندان غنی قاتل، بر فاسق بودن گواهان قتل، چون آنان با این گواهی می‌خواهند تحمل پرداخت دیه بر عاقله را از گردن خود بیندازند و فسق شهود قتل را ثابت کنند.

و همچنین گواهی و شهادت ضامن به برائت ذمه کسی که از وی ضمانت شده است قبول نیست، چون او متهم است به این که می‌خواهد آنچه ضمانت را بر وی تحمیل می‌کند از خود دور سازد.