حیات صحابه – جلد ششم

بیانیه‏اش صدر مورد پیشه نمودن زهد در دنیا

ابونعیم در الحلیه (۲.۲/۳) از حسین بن علی بروایت نموده، که گفت: رسول خدا صرا دیدم، که برای بیانیه به اصحابش برخاست و گفت: «ای مردم، انگار که مرگ در دنیا بر غیر ما نوشته شده است، و انگار که حق در آن بر غیر ما واجب گردیده است، و انگار، آن مردگانی را که مشایعت می‏کنیم مسافرین‌اند، و اندک مدتی بعد به‌سوی ما برمی گردند، میراث‌شان را چنان می‏خوریم، که انگار ما، بعد از آنان جاویدانیم، و همه پندها را فراموش نموده‏ایم، و از همه مصیبت‏های بزرگ خود را در امان می‏دانیم، خوشی بادا برای آنکه، (توجه به) عیب خودش وی را از عیوب دیگران مشغول ساخته است، خوشی بادا برای آنکه کسبش نیکوست، پنهانش اصلاح است، آشکارش خوب است و راهش استوار و ثابت است، خوشی بادا برای کسی که، بدون نقص به خداوند تواضع پیشه نماید، و از آنچه بدون گناه جمع نموده انفاق کند، و با اهل فقه و حکمت مخالطت و همصحبتی اختیار نماید، و بر اهل خاری و مسکنت رحم کند، خوشی باد برای کسی که ضافگی مالش را مصرف کند، و اضافگی کلامش را باز دارد، و سنت برایش کفایت کند، و از آن به‌سوی بدعتی روی نیاورد».و بعد از آن پایین گردید. ابو نعیم می‏گوید: روایت این حدیث از آل پاک غریب است، آن را به جز از قاضی حافظ نشنیده‏ایم، و این حدیث به نقل از انس ساز پیامبر صروایت شده است. و ابن عساکر حدیث انس را به مثل آن، چنان که در الکنز (۲.۴/۸) آمده، روایت کرده است، و در اول آن آمده، که گفت: رسول خدا صبر شتر جدعایش و نه عضباء برای ما بیانیه ایراد نمود و گفت: «ای مردم...» و آن را ذکر نموده، و افزوده است: «قبر خانه و منزل‌شان گردیده است و ما میراث‌شان را می‏خوریم»، و در روایت وی آمده: و از سنت پیروی نماید و از آن به بدعتی روی نیاورد». بزار این را از انس به مثل آن روایت نموده، و در روایت وی آمده: بر شتر عضبایش و نه بر جدعاء و در روایت وی آمده: «در قبرهایشان آنان را جابه‏جا می‏سازیم» و در روایت وی ذکر است: «و با اهل فقه مخالطت نماید، و از اهل شک و بدعت احتراز نماید، آشکارش اصلاح گردد، و مردم را از شرش در امان دارد» [۶۱].

هیثمی (۲۲۹/۱۰) می‏گوید: این را بزار روایت نموده، و در آن نضر بن محرز و غیر وی از ضعیفان آمده‏اند.

و طبرانی در الأوسط از عائشه لروایت نموده، که گفت: رسول خدا صبر منبر در حالی که مردم در اطرافش قرار داشتند گفت: «ای مردم، از خداوند به حق حیاء کنید»، مردی گفت: ای رسول خدا، ما از خداوند تعالی حیاء می‏کنیم، فرمود: «کسی از شما که می‏خواهد با حیاء باشد، باید هر شب که می‏خوابد اجلش را پیش رویش تصور کند، و باید شکم و آنچه را فرا گرفته حفظ نماید، و همچنان سرو آنچه را بر آن مشتمل است، و باید مرگ و پوسیده شدن را به خاطر بیاورد و زینت دنیا را ترک نماید» [۶۲]. و ترمذی این را از ابن مسعود سبه مثل آن روایت نموده، و گفته: حدیث غریب است. این چنین در الترغیب (۲۰۰/۵) آمده است.

[۶۱] ضعیف. به روایت بزار. در سند آن نضر بن محرز و چند تن دیگر ضعیف هستند: هیثمی در المجمع (۱۰/ ۲۲۹). [۶۲] حسن. ترمذی (۲۳۸۲) آلبانی آن را حسن دانسته است.