حیات صحابه – جلد ششم

نصرت به باد صبا [۲۵۷]

ابن سعد (۷۱/۲) از سعیدبن جبیر روایت نموده، که گفت: واقعه روز خندق در مدینه بود، می‏افزاید: ابوسفیان بن حرب و کسانی که از قریش از وی پیروی نمودند و کسانی که با وی از کنانه بودند، و عیینه بن حصن و کسانی که از غطفان وی را دنبال نمودند، و طلیحه و کسانی که از بنی اسد وی را پیروی کردند و ابواعور و کسانی که از بنی سلیم وی را دنبال نموده بودند آمدند، و در میان رسول خدا صو بنی قریظه عهد و پیمانی بود، ولی آنان، آن پیمان را نقض کردند، و با مشرکین کمک نمودند، پس خداوند تعالی درباره‌شان نازل فرمود:

﴿وَأَنزَلَ ٱلَّذِينَ ظَٰهَرُوهُم مِّنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ مِن صَيَاصِيهِم﴾[الاحزاب: ۲۶].

ترجمه: «و خداوند کسانی را از اهل کتاب، که (مشرکان عرب) از ایشان حمایت نموده بودند، از قصرها و قلعه‏های مستحکم‌شان پایین نمود».

آن گاه جبریل ÷در حالی که باد را با خود همراه داشت آمد، رسول خدا صهنگامی که جبریل را دید گفت: «آگاه باشید، بشارت بادا برای تان»، سه بار، خداوند باد را بر ایشان روان نمود، و باد خیمه‏هایشان را در هم کوبید، دیگ‏ها را مقلوب ساخت، اقامتگاه‏ها را زیر خاک کرد، بندها را قطع ساخت، و آنان به راه افتادند، و هیچکس به کسی توجه نمی‏نمود، و خداوند تعالی درباره‌شان نازل فرمود:

﴿إِذۡ جَآءَتۡكُمۡ جُنُودٞ فَأَرۡسَلۡنَا عَلَيۡهِمۡ رِيحٗا وَجُنُودٗا لَّمۡ تَرَوۡهَا﴾[الاحراب: ۹].

ترجمه: «هنگامی که لشکرهایی به سراغ شما آمدند، ولی ما باد و طوفان سختی با لشکریانی بر آن‏ها فرستادیم که آن‏ها را نمی‏دیدید».

آن گاه رسول خدا صبرگشت.

و نزد وی هم چنان (۷۷/۲) از حمیدبن هلال روایت است که گفت: در میان پیامبرصو بنی قریظه عهد و پیمان سستی وجود داشت، وقتی احزاب با آن همه سربازهایشان هجوم آوردند، آنان عهد خویش را نقض کردند، و با مشرکین بر خلاف رسول خدا صهمکاری نمودند، آن گاه خداوند سربازان و باد را فرستاد، و آنان فرارکنان به راه افتادند، و دیگران در قلعه‏هایشان باقی ماندند... و حدیث را در غزوه بنی قریظه ذکر نموده است.

و بزار از ابن عباس بروایت نموده، که گفت: باد صبا در شب احزاب نزد باد شمال آمد و گفت: حرکت کن و رسول خدا صرا نصرت بده، باد شمال گفت: زن آزاد در شب جایی نمی‏رود، به این صورت بادی که رسول خدا صبه آن نصرت داده شد، باد صبا بود. هیثمی (۶۶/۶) می‏گوید: رجال آن رجال صحیح‌اند. و ابن ابی حاتم این را از ابن عباس روایت نموده، و ابن جریر از عکرمه به معنای این را، چنانکه در تفسیر ابن کثیر (۴۷۰/۳) آمده، روایت کرده است.

[۲۵۷] باد صبا، بادی است که از طرف مشرق می‏وزد. م.