حیات صحابه – جلد ششم

بیانیه جامع دیگری از پیامبر صبه روایت ابوسعید

احمد، ترمذی، حاکم و بیهقی از ابو سعید خدری سروایت نموده‏اند که گفت: رسول خدا صنماز عصر را گزارد، و بعد از آن برای ایراد بیانیه برخاست، و چیزی را که تا قیام قیامت واقع شدنی بود برای ما خبر داد، کسی که آن را حفظ نمود، حفظ کرد، و کسی که فراموشش نمود، فراموش کرد، و در آنچه گفت این بود: «اما بعد: دنیا سبز و شیرین است، و خداوند شما را در آن خلیفه می‏گرداند، و می‏بیند که چگونه عمل می‏کنید، بنابرین از دنیا و زنان بر حذر باشید، چون نخستین فتنه بنی اسرائیل در زنان بود، آگاه باشید، بنی آدم به طبقه‏های مختلف خلق شده‏اند: کسی از آنان مؤمن تولد می‏شود، مؤمن زندگی من کند و مؤمن می‏میرد، و کسی از آنان کافر تولد می‏شود و کافر زندگی می‏کند و کافر می‏میرد، و کسی از آنان مؤمن متولد می‏شود و مؤمن زندگی می‏کند و کافر می‏میرد، و کسی از آنان کافر تولد می‏شود، کافر زندگی می‏کند و مؤمن می‏میرد. آگاه باشید، خشم و غضب قوغ و اخگریست که در شکم فرزند آدم شعله ور می‏شود، آیا به سرخی چشم‏های وی و پندیدن رگ‏های گردنش نمی‏بینید، وقتی هر یکی از شما چیزی از آن را احساس نمود باید به زمین بنشیند، آگاه باشید، بهترین مردان کسیست که دیر غضب شود و زود راضی گردد، و بدترین مردان کسیست که زود غضب شود و دیر راضی گردد، وقتی که مرد دیر غضب شود، و دیر از غضب بنشیند، و زود غضب شود و زود از غضب بنشیند، این عمل به آن عمل مجراست، آگاه باشید، بهترین تاجران کسیست، که در ادای دین و طلب آن نیک باشد، و بدترین تاجران کسیست که در ادای دین و طلب آن بد باشد، وقتی که مرد در اداء بد باشد ودر طلب نیکو، یا در اداء بد باشد و در طلب نیکو، این عمل به آن عمل مجراست، آگاه باشید، هر خیانت کننده روز قیامت به اندازه خیانتش لواء دارد، آگاه باشید، بزرگترین خیانت، خیانت امیر با عموم [مردم] است، آگاه باشید، هیچ کسی را ترس و هیبت مردم از صحبت به حق وقت دانستن آن باز ندارد، آگاه باشید، بهترین جهاد کلمه حق نزد پادشاه جابر است، آگاه باشید، مثال آنچه از دنیا گذشته و آنچه از آن باقی مانده، مثال همین روزتان را دارد، گذشته آن چون گذشته همین روز است، و باقیمانده‏اش چون باقیمانده همین روز است» [۸۵]. این چنین در الجامع و شرح آن، که از مناوی است، آمده، و مناوی (۱۸۱/۲) می‏گوید: در این علی بن زید بن جدعان آمده، و ذهبی وی را در زمره ضعفاء ذکر نموده است. و احمد و یحیی گفته‏اند: وی چیزی نیست.

[۸۵] ضعیف. احمد (۲/ ۱۹) حاکم (۴/ ۵۵) ترمذی (۱۲۹۱) آلبانی آن را ضعیف دانسته است. در سند آن علی بن زید بن جدعان ضعیف است.