حیات صحابه – جلد ششم

پند و اندرزش برای پسرش حسن سبعد از اینکه به خنجر زده شد و اندرزهای دیگر وی

ابن عساکر از عقبه بن ابی صهباء روایت نموده، که گفت: هنگامی ابن ملجم علی سرا زد، حسن سگریه کنان نزدش داخل گردید، علی سبرایش گفت: ای پسرم، چه تو را می‏گریاند؟ پاسخ داد: چرا نگریم، در حالی که تو در نخستین روز آخرت، و آخرین روز دنیا هستی! گفت: ای پسرم، چهار چیز و چهار چیز را حفظ نما، هر چه را که با آن‏ها عمل نمایی برایت ضرر نمی‏رساند، گفت: ای پدرم، آن‏ها چه‏اند؟ گفت: خوب‏ترین توانگری و غنا عقل است، و بزرگترین فقر حماقت است، و خطرناک‏ترین وحشت، عجب و خود بینی است، و خوب‏ترین شرافتمندی و نجابت نیکویی اخلاق است، می‏گوید: گفتم: ای پدرم، چهار دانه شد، چهار دیگر را برایم بیاموزان، گفت: زنهار که با احمق رفاقت و دوستی نمایی، چون وی می‏خواهد برایت نفع برساند، ولی به عوض نفع برایت ضرر می‏رساند، و زنهار که با دروغگو رفاقت و دوستی نمایی، چون وی دور را برایت نزدیک نشان می‏دهد، و نزدیک را دور، و زنهار که با بخیل دوستی نمایی، چون وی چیزی را که به آن خیلی‏ها محتاج می‏باشد از تو دور می‏نماید، و زنهار که با فاجر دوستی و رفاقت نمایی، چون وی تو را به چیز اندک و ناچیز می‏فروشد، این چنین در الکنز (۲۳۶/۸) آمده است.

و نزد بیهقی و ابن عساکر از علی سروایت است که گفت: توفیق بهترین رهبر است، اخلاق نیکو بهترین یار است، عقل بهترین همراه است، ادب بهترین میراث است و وحشتی هول‏انگیز تر از عجب و خودبینی نیست. این چنین در الکنز (۲۳۶/۸) آمده است.

ابن سمعانی در الدلائل از علی سروایت نموده،که گفت: به گوینده مبین که کیست، به گفتارش ببین که چیست. و نزد وی هم چنان از او روایت است که گفت: هر برادری قطع شدنی است، مگر برادریی که بر غیر طمع استوار باشد. این چنین در الکنز (۲۳۶/۸) آمده است.