حیات صحابه – جلد ششم

بیانیه‏اش صدرباره والیان و حکام

طبرانی از ابو سعید سروایت نموده، که گفت: رسول خدا صبرای ما بیانیه ایراد نمود، و در بیانیه‏اش گفت: «آگاه باشید، فرصتی که فرا خوانده شوم و اجابت کنم نزدیک شده است [۶۸]، بعد از من بر شما والیانی خواهند آمد، آنان به آنچه عمل می‏کنند که می‏دانید، و عملی می‏نمایند که می‏شناسید، طاعت آنان طاعت است، زمانی همین طور درنگ می‏نمایید، آنگاه بعد از آنان والیانی بر شما حاکم می‏شوند، و به آنچه عمل می‏نمایند که نمی‏دانید، و عملی انجام می‏دهند که نمی‏شناسید، کسی که از ایشان فرمان برد و همراه‌شان دوستی نمود، آنان خود هلاک شده‏اند و دیگران را نیز هلاک نموده‏اند، با آنان به جسم‏هایتان مخالطت نمایید، و با اعمال‌تان خود را از ایشان متمایز سازید، و بر نیکوکار گواهی دهید که وی نیکوکار است، و همچنان بر بدکار و گنهکار» [۶۹]. هیثمی (۲۳۷/۵) می‏گوید: این را طبرانی در الأوسط از شیخ خود محمد بن علی مروزی روایت نموده، و او ضعیف است.

و بخاری (۹۸۲/۲) از ابو حمید ساعدی سروایت نموده، که رسول خدا صوالیی را تعیین نمود، آن والی نزدش بعد از فراغت از وظیفه‏اش آمد و گفت: ای رسول خدا، این برای شماست، واین برای من اهداء شده است، برایش گفت: «چرا در خانه پدر و مادرت ننشستی تا نگاه می‏نمودی، که آیا این برایت اهداء می‏شود یا خیر؟» بعد از آن رسول خدا صبعد از نماز اعشاء برخاست، کلمه شهادت به زبان آورد، و بر خداوند طوری که شایسته اوست ثنا گفت، و بعد از آن فرمود: «اما بعد: والی و کارمند چه فکر می‏کند، که ما وی را مقرر می‏کنیم و او نزد ما آمده می‏گوید: این از عمل شماست [۷۰]، و این برای من اهداء شده است، چرا در خانه پدر و مادرش ننشست تا می‏دید که آیا آن برایش اهداء می‏شود یا خیر؟ سوگند به ذاتی که جان محمد در دست اوست، هر کسی از شما اگر چیزی از آن را خیانت کند، روز قیامت آن را بر گردن خود حمل کرده می‏آورد، اگر شتر یا گاو یا گوسفند باشد آن را در حالی با خود می‏آورد که صدا می‏کشد، من ابلاغ نمودم». ابو حمید می‏گوید: بعد از آن رسول خدا صدستش را بلند نمود، حتی که ما به سفیدی زیربغل‌هایش نگاه می‏نمودیم، ابو حمید میفزاید: و آن را با من زید بن ثابت سهم از نبی صشنید، و می‏شود که بپرسیدش [۷۱]. این را همچنان مسلم و ابو داود و احمد، چنان که در الجامع الصغیر آمده، روایت کرده‏اند.

[۶۸] یعنی وقت آن که داعی اجل را لبیک گویم نزدیک شده است.م. [۶۹] ضعیف. طبرانی در الاوسط (۷/ ۱۰۵) هیثمی می گوید: طبرانی آن را از شیخ خود محمد بن علی مروزی روایت کرده است که ضعیف است: المجمع (۵/ ۲۳۷). [۷۰] یعنی این از جمله اموالیست که شما وظیفه جمع آوریش را به من سپرده بودید. [۷۱] بخاری (۶۹۷۹) مسلم (۱۸۳۲) احمد (۵/ ۲۲۷۰) ابوداوود (۲۹۴۶).