حیات صحابه – جلد ششم

بیانیه جامع دیگری از وی س

ابن ابی الدنیا در کتاب الحذر و ابن عساکر از موسی بن عقبه روایت نموده‏اند که ابوبکر صدیق سبیانیه داد و گفت: «الحمد لله رب العالـمين، احـمده ونستعينه، ونساله الكرامة فيمـا بعد الـموت، فانه قد دنا أجلى وأجلكم، واشهد أن لا إله إلاَّ الله وحده لا شريك له وأن محمداً عبده ورسوله، ارسله بالحق بشيراً ونديراً وسراجاً منيراً، لينذر من كان حياً، ويحق القول على الكافرين، ومن يطع الله ورسوله فقد رشد، ومن يعصهمـا فقد ضل ضلالاً مبيناً، أوصيكم بتقوى الله والإعتصام بأمرالله الذي شرع لكم وهداكم به، فإن جوامع هدى الإسلام بعد كلمة إلاخلاص، السمع والطاعة لـمن ولاه الله أمركم، فانه من يطع والىِ الامر بالـمعروف والنهىِ عن الـمنكر، فقد أفلج، وأدي الذي عليه من الحق، وإياكم واتباع الـهوى، قد أفلح من حفظ من الـهوى والطمع والغضب، وإياكم والفخر، وما فخر من خلق من تراب، ثم إلى التراب يعود؟ ثم يأكله الدود، ثم هواليوم حي، وغداً ميت؟ فاعملوا يوماً بيوم، وساعة بساعة، وتوقوا دعاء الـمظلوم، وعدوا أنفسكم فى الـموتى، واصبروا فإن العمل كله بالصبر، والحذروا والحذر ينفع، واعملوا والعمل يقبل، واحذروا ما حذركم الله من عذابه، و سارعوا فيمـا و عدكم‏الله من رحـمته، وافهموا تفهموا، واتقوا توقوا، فان الله تعالى قد بين لكم ما أهلك به من كان قبلكم، وما نجا به من نجا قبلكم، قد بين لكم في كتابه حلاله وحرامه، وما يحب من الأعمـال وما يكره، فإني لا آلوكم ونفسي، والله الـمستعان ولا حول ولا قوة إلاَّ بالله، واعلموا إنكم ما اخلصتم لله من اعمـالكم فربكم أطعتم، وحظكم حفظتم، واغتبطتم، وما تطوعتم به فاجعلوه نوافل بين أيديكم، تستوفوا بسلفكم، وتعطوا جزاء كم حين فقر كم وحاجتكم إليها، ثم تفكروا عبادلله في إخوانكم وصحابتكم الذين مضوا، قد وردوا على ما قدموا فاقأموا عليه، وحلوا في الشقاء والسعادة فيمـا بعد الـموت، إن الله ليس له شريك، وليس بينه وبين أحد من خلقه نسب يعطيه به خيرا، ولا يصرف عنه سوءاً إلاَّ بطاعته واتباع أمره، فإنه لا خير في خير بعده النار، ولا شر في شر بعده الجنة، أقول قولي هذا، واستغفرالله لي ولكم، وصلوا على نبيكم صوالسلام عليه و رحـمة الله وبركاته».

ترجمه: «ستایش پروردگار عالمیان راست، می‏ستایمش و از وی مدد و کمک می‏طلبیم، و از وی عزت و کرامت را بعد از مرگ می‏خواهیم، سخن اینجاست که اجل من و اجل شما نزدیک شده است، و شهادت می‏دهم که معبود بر حقی جز خداوند واحد و لا شریک وجود دارد، و محمد بنده و رسول اوست، وی را به حق بشارت دهنده، بیم دهنده و چراغ روشن فرستاده است، تا کسی را که زنده است بیم دهد، و قول و الزام بر کافران ثابت گردد، کسی که از هوا، طمع و غضب حفظ شود کامیاب شده است و شما را از فخر برحذر می‏دارم، و کسی که از خدا و پیامبرش فرمان برد رهیاب شده است، و کسی که از آن دو نافرمانی کند، به گمراهی آشکارا سر دچار گردیده است، شما را به ترس و تقوای خدا، و چنگ زدن و تمسک به امر خداوند که برای‌تان مشروع گردانیده و به آن هدایت‌تان نموده است، سفارش می‏کنم، جامع ترین هدایت‏ها و روش‏های اسلام بعد از کلمه اخلاص، شنیدن و طاعت از کسی است که خداوند وی را متولی امر شما گردانیده است، کسی که از ولی امر در امر به معروف ونهی از منکر اطاعت نماید، کامیاب شده، و حقی را که بر وی هست انجام داده است، و شما را از پیروی هوا و هوس بر حذر می‏دارم، کسی که از خاک آفریده شده چه فخر دارد؟ بعد از آن به خاک بر می‏گردد و کرم می‏خوردش، وی امروز زنده است و فردا مرده، روز به روز و ساعت به ساعت عمل کنید، و از دعای مظلوم خود را نگه دارید، و خویشتن را در جمله مردگان بشمارید، و شکیبایی پیشه نمایید، چون عمل همه‏اش با صبر است، و بر حذر باشید و بترسید زیرا حذر و ترس نفع دارد، و عمل نمایید که عمل قبول می‏شود، و از عذاب‌هایی که خداوند ترسانیده‏تان بترسید، و به‌سوی آنچه از رحمتش برای‌تان وعده نموده سبقت نمایید، بدانید، دانانده می‏شوید، خود را نگه دارید، نگه داشته می‏شوید، چون خداوند تعالی، آن چه را به سبب آن، آنانی را که قبل از شما بودند هلاک گردانیده، برای‌تان بیان نموده است، و آنچه را به سبب آن، آنانی که قبل از شما بودند نجات یافتند، نیز بیان فرموده است، و در کتاب خود، برای‌تان حلال و حرامش را، و عمل‌هایی را که دوست می‏دارد و بد می‏برد بیان کرده است، و من در قبال شما و نفس خودم تقصیری نمی‏کنم، و خداوند ذاتی است که از وی مدد خواسته می‏شود، و کسی از توانایی و قوت جز به مدد خداوند برخوردار نیست، و بدانید، آن عمل‏هایتان را که به اخلاص به خدا انجام می‏دهید، در این عمل پروردگارتان را اطاعت نموده‏اید، و حصه و نصیب‌تان را حفظ کرده‏اید و غبطه ورزیده‏اید، و آنچه را نفلی انجام می‏دهید، اضافی برای روزهای آینده‌تان بگردانید، و آنچه را پیش فرستادید کامل در می‏یابید، و پاداش‌تان هنگام فقر و نیازمندی‌تان به آن، داده می‏شود، گذشته از این، ای بندگان خدا، درباره برادران‌تان و دوستان‌تان که گذشته‏اند فکر نمایید، آنان نزد آنچه وارد شده‏اند، که خود تقدیم نموده بودند، و بر آن اقامت گزیده‏اند، و جایگاه خویش را در بدبختی یا نیک بختی بعد از مرگ دریافته‏اند، خداوند برای خود شریک ندارد و در میان او و هیچ کس از خلقش نسبی نیست،که به سبب آن برایش خیری بدهد، و یا بدیی را از وی دور و دفع کند، این‏ها فقط توسط طاعتش و پیروی امرش حاصل می‏شود، در آن خیر، خیر نیست که در عقبش آتش باشد، و در آن شر، شر نیست، که در عقبش جنت باشد، با این گفته خود، از خدا برای خودم و شما آمرزش می‏طلبم، و بر نبی‌تان صدرود بفرستید، سلام و رحمت خدا و برکت‌هایش بر وی باد». این چنین در الکنز (۲۰۶/۸) آمده است.