حیات صحابه – جلد ششم

بیانیه وی سدر طرز شناختش از مردم و درباره امور دیگر

احمد، ابن سعد، مسدد، ابن خزیمه، حاکم، بیهقی و غیر ایشان از ابوفراس روایت نموده‏اند که گفت: عمربن الخطاب بیانیه داد و گفت: ای مردم، ما شما را وقتی می‏شناختیم که پیامبر صدر میان ما بود، و وحی نازل می‏گردید، و خداوند از اخبارتان خبرمان می‏داد، آگاه باشید، پیامبر صرفته است، و وحی قطع گردیده، و حالا شما را فقط به آنچه می‏شناسیم که برای‌تان می‏گوییم: کسی که از شما خیر آشکار سازد، به وی گمان نیک می‏نماییم و بر آن دوستش می‏داریم، و کسی که به ما شر ظاهر سازد، به وی گمان بد می‏نماییم، و بر آن بدش می‏بریم، رازها و پوشیده‏هایتان در میان شما و پروردگارتان است، آگاه باشید، من برهه‏ای از زمان چنین می‏پنداشتم، که کسی قرآن را خواند، هدفش از آن خدا و آنچه نزد وی است، می‏باشد، ولی در آخر امرم برایم این تصور پدید آمده، که مردانی آن را خوانده‏اند، و هدف‌شان از آن، آنچه می‏باشد که نزد مردم است، باید هدف‌تان از قرائت خدا باشد، و اعمال‌تان را نیز به خاطر وی انجام دهید، آگاه باشید، من، به خدا سوگند، والی هایم را به‌سوی شما به خاطری نمی‏فرستم که شما را بکوبند و بزنند، و نه به خاطری می‏فرستم که اموالتان را بگیرند، ولی آنان را به‌سوی شما به خاطری روان می‏کنم، که دین و سنت را برایتان بیاموزانند، با کسی که غیر از این انجام شده است، باید آن را به من بلند نماید، سوگند به ذاتی که جانم در دست اوست، در آن صورت برایش قصاص می‏گیرم، آگاه باشید، مسلمانان را نزنید که ذلیل‌شان می‏سازید، در مرزها بدون دادن اجازه برگشت جمع‌شان نسازید، که در فتنه میندازیدشان، و حقوق‌شان را از آنان باز ندارید، که به کفر می‏کشانیدشان، و در جنگل‌ها پایین‌شان نکنید، که ضایع‌شان می‏سازید [۱۱۰]. این چنین در الکنز (۲۰۹/۸) آمده است. هیثمی (۲۱۱/۵) می‏گوید: درباره ابوفراس کسی را ندیدم، که وی را جرح نموده باشد، و نه هم کسی رادیدم که وی را ثقه دانسته باشد، ولی بقیه رجال آن ثقه‏اند. حاکم (۴۳۹/۴) می‏گوید: این حدیث به شرط مسلم صحیح است، ولی بخاری و مسلم آن را روایت نکرده‏اند، و ذهبی هم همراهش موافقه نموده است.

[۱۱۰] صحیح. احمد (۱/ ۴۱) حاکم (۴۳۹) وی آن را صحیح دانسته و ذهبی نیز او را تایید کرده است.