باب ۱: از تتبّع و تفتیش در آیات متشابه نهى شده است و باید از کسانى که به منظور تشکیک در دین آیات متشابه را مستمسک قرار مىدهند برحذر بود و از اختلاف درباره قرآن نهى شده است
۱٧۰۵ ـحدیث: « عَائِشَةَل قَالَتْ: تَلاَ رَسُولُ اللهِج هذِهِ الآيَةَ:﴿هُوَ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ مِنۡهُ ءَايَٰتٞ مُّحۡكَمَٰتٌ هُنَّ أُمُّ ٱلۡكِتَٰبِ وَأُخَرُ مُتَشَٰبِهَٰتٞۖ فَأَمَّا ٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمۡ زَيۡغٞ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَٰبَهَ مِنۡهُ ٱبۡتِغَآءَ ٱلۡفِتۡنَةِ وَٱبۡتِغَآءَ تَأۡوِيلِهِۦۖ وَمَا يَعۡلَمُ تَأۡوِيلَهُۥٓ إِلَّا ٱللَّهُۗ وَٱلرَّٰسِخُونَ فِي ٱلۡعِلۡمِ يَقُولُونَ ءَامَنَّا بِهِۦ كُلّٞ مِّنۡ عِندِ رَبِّنَاۗ وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّآ أُوْلُواْ ٱلۡأَلۡبَٰبِ٧﴾[آل عمران: ٧].
قَالَتْ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: فَإِذَا رَأَيْتَ الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ فَأُولَئِكَ الَّذِينَ سَمَّى اللهُ فَاحْذَرُوهُمْ» [۴۳۵].
یعنی: «عایشهلگوید: پیغمبر جآیه ٧ سوره آل عمران را خواند که مىفرماید: (او خدایى است که قرآن را بر تو (محمّد) نازل کرده است که بعضى از آیاتش معنى آنها مشخص و روشن است این آیات اصل و مرجع سایر آیات قرآن مىباشند، بعضى دیگر از آیاتش متشابه هستند و داراى چند معنى مىباشند که معنى حقیقى آنها را جز خداوند کسى دیگر نمىداند، امّا کسانى که قلبشان از حق منحرف است به دنبال آیات متشابه هستند، آنها را مستمسک قرار مىدهند تا در دل مسلمانان شبه ایجاد نمایند، هدفشان برگردانیدن مسلمانان از دین خدا است، مىخواهند این آیات را بر اساس افکار و عقاید فاسد خود تأویل و تفسیر نمایند).
عایشهلگوید: پیغمبر جگفت: هرگاه کسانى را که به دنبال آیات متشابه هستند دیدید، بدانید که ایشان همانهایى هستند که خداوند در قرآن آنان را تحت عنوان في قلوبهم زیغ، یعنى در قلبشان انحراف هست به مردم معرفى کرده است. باید از ایشان دورى جویید».
۱٧۰۶ ـحدیث: «جُنْدَبٍ قَالَ النَّبِيُّج: اقْرَءُوا الْقُرْآنَ مَا ائْتلَفَتْ عَلَيْهِ قُلُوبُكُمْ فَإِذَا اخْتَلَفْتُمْ، فَقُومُوا عَنْهُ» [۴۳۶].
یعنی: «جندب گوید: پیغمبر جگفت: با قلب آگاه و خاطر آرام، قرآن را بخوانید، همینکه پریشان خاطر شدید و قلبتان متوجّه معنى آیات نشد از خواندن قرآن دست بکشید». (و قرآن را بدون توجّه به معنى آن نخوانید) [۴۳٧].
[۴۳۵] أخرجه البخاري في: ۶۵ كتاب التفسير: ۳ سورة آل عمران: ۱ باب ﴿مِنۡهُ ءَايَٰتٞ مُّحۡكَمَٰتٌ﴾[آل عمران: ٧]. [۴۳۶] أخرجه البخاري في: ۶۶ كتاب فضائل القرآن: ۳٧ باب «اقرءوا القرآن ما ائتلفت عليه قلوبكم». [۴۳٧] ارشاد السارى: ج ٧، ص: ۴۸٧.