تاکتیک حکیمانه امیرالمؤمنینسبرای فرونشاندن شورش شهرهای شام
امیرالمؤمنینسبلادرنگ در یک پیام فوری به سعد بن وقاص در پادگان کوفه دستور میدهد که فوراً قعقاع را در رأس چهار هزار سواره [۱۲۱۳]نظام به حمص اعزام و سهیل را در رأس چند هزار سپاهی به منطقه (رقه در الجزیره) و ولید بن عقبه را همراه چند هزار سپاهی به منطقه عربنشین (در الجزیره) و هر دو سپاه را با فرماندهی عیاض بن غنم و برای عملیات جنگی سریعاً روانه نمایید [۱۲۱۴]».
امیرالمؤمنینسپس از صدور این اوامر و اعزام نیروها به محل مأموریت خویش، خود نیز سپاهی را از مدینه و اطراف جمعآوری نموده، و در رأس این سپاه به میدان جنگ و مراکز شورشهای شام، رهسپار میگردد [۱۲۱۵]، و به سپاه سی هزار نفری الجزیره که سپاه اسلام را در حمص محاصره کردهاند، وقتی خبر میرسد که دو سپاه به شهر و دار و دیار بیدفاع آنها حمله کردهاند، با یک حالتی از رعب و هراس فوراً از دور حمص پراکنده میشوند و بعد از برگشتن به (الجزیره) از سپاه اسلام درخواست عفو و گذشت مینمایند و تسلیم میگردند [۱۲۱۶]، و سپاه عظیم روم مستقر در انطاکیه نیز، وقتی خبر پراکنده شدن آنها را میشنوند و از شورش شهرهای دیگر نیز اثری نمیبینند دچار شک و تردید میشوند، و اکثراً گمان میکنند عمق اندیشه و تدابیر نظامی سرداران سپاه اسلام شهرهای شام را واداشته که تظاهر به شورش کنند تا از این راه ولیعهد روم را با سپاه عظیم روم در کمین سپاه اسلام بیندازند و با نابود کردن آنها زمینه سقوط اسکندریه را زودتر فراهم نمایند، به همین جهت سپاه روم مدت کمی با روحیه ضعیف با سپاه اسلام میجنگد و شکست میخورد و در حالی که غنایم بیشماری را به جا میگذارد سریعاً سوار بر همان کشتیهای غولپیکر به سوی اسکندریه برمیگردد و این غائله بزرگ، و توطئه خطرناک امپراتوری روم بر اثر نبوغ نظامی امیرالمؤمنینسبا کمترین زیان و بیشترین منفعت خاتمه مییابد و وقتی امیرالمؤمنینسدر رأس سپاه مدینه در قلب شام به محل جابیه [۱۲۱۷]میرسد و ابوعبیده برای عرض گزارش نظامی به پیشوازی او میشتابد، به او عرض میکند که سه روز قبل از رسیدن قعقاع [۱۲۱۸]و سپاه امدادی پادگان کوفه و بصره بر سپاه روم پیروز شدیم اما با این حال هم امیرالمؤمنینسبه ابوعبیده دستور میدهد که سپاه قعقاع را در غنایم این جنگ سهیم کند [۱۲۱۹].
[۱۲۱۳]ـ البدایه و النهایه، ج۷، ص۷۵ و الکامل، ج۲، ص۵۳۱ و تاریخ طبری، ج۵، ص۱۸۵۶ و الفتوحات الاسلامیه، ص۶۰. توجه: این دومی بار است که فاروق اعظمسشخصاً در میدانهای جنگی حضور پیدا میکند و مرتبه اول به آزاد کردن قدس و مرتبه دوم به خاموش شدن شورشهای شام منتهی گردید. [۱۲۱۴]ـ همان [۱۲۱۵]ـ همان [۱۲۱۶]ـ البدایه و النهایه، ج۲، ص۵۳۱ و طبری، ج۵، ص۱۸۵۷ و الفتوحات الاسلامیه، ص۶۰. [۱۲۱۷]ـ همان [۱۲۱۸]ـ همان [۱۲۱۹]ـ همان