ویژگی‌های تعجب‌انگیز نیل
نیل مُعَرَّب [۱۵۸۶](نیل یونانی) رودخانه عظیمی است که سرچشمه آن کوه (القمر [۱۵۸۷]در آن سوی خط استواست و به دریای مدیترانه می‌ریزد طول این رودخانه مسافت هفت ماه پیاده‌روی است که مسافت یک ماه آن در کشورهای اسلامی و دو ماه در کشورهای غیراسلامی و چهار ماه در مناطق غیرمسکونی جریان دارد، و رودخانه نیل برخلاف تمام رودخانه‌های جهان از جنوب به سوی شمال جریان [۱۵۸۸]دارد و از ویژگی‌های تعجب‌انگیز رود نیل این است که برخلاف تمام رودخانه‌های جهان آبش در آغاز تیرماه تدریجاً رو به افزایش است و تا چهل روز ارتفاعش به اوج می‌رسد و چهل روز تمام در این حالت می‌ماند [۱۵۸۹]و در این مدت تمام اطراف و دور و نزدیک در آب فرو می‌رود و روستاها و آبادی‌های اطراف که به خاطر پیش‌بینی این وضع بر تپه‌های مرتفع بنا شده‌اند و در این مدت به وسیله کشتی‌ها با هم آمد و شد دارند و برای چهار ماه وسایل زندگی را ذخیره و نان را به ترتیب مخصوصی خشک می‌کنند [۱۵۹۰]و در بیستم شهریور تدریجاً ارتفاع آب کمتر گشته و در مدت چهل روز به وضع عادی برمی‌گردد [۱۵۹۱]و تمام اطراف و دور و نزدیک در حالی که لایه‌هایی روی آن‌ها را پوشانده است و موجب کمال حاصلخیزی است از زیر آب بیرون می‌آیند [۱۵۹۲]، و همین زمین‌های مرطوب و لایه‌دار به عنوان مقداری از آب‌ها که در گودال‌های عظیم و استخرها به جا مانده‌اند تمام کشت و زرع دیمی و آبی آن‌ها را تا سال دیگر که باز آب نیل می‌رود به خوبی تأمین می‌نماید.
[۱۵۸۶]ـ معجم البلدان یاقوت حموی (کلمه نیل) توجه فرمایید امروز وقتی به نقشه‌های جغرافیایی و جهان‌نماها نگاه می‌کنیم کشورهایی که در پشت خط استوا در محاذی رود نیل قرار گرفته‌اند (زامبیا، آنگولا) و نزدیک‌تر از آن‌ها (تانزانیا و گابون) هستند و کوه‌های (القمر) در یکی از آن‌ها واقع است. [۱۵۸۷]ـ همان [۱۵۸۸]ـ همان [۱۵۸۹]ـ همان [۱۵۹۰]ـ سفرنامه ناصرخسرو، ص۵۰ و معجم البلدان یاقوت حموی (کلمه نیل). [۱۵۹۱]ـ همان [۱۵۹۲]ـ همان