فرار یزدگرد به خارج ایران
و یزدگرد نیز به هنگام احساس پیروزی سپاه اسلام، سریعاً از مرو خارج و از رودخانه جیحون (آمودریا) عبور کرده و در آنسوی رودخانه (ماوراءالنهر) خود را به سمرقند مقر حکومت خاقان ترک رسانید [۱۸۴۰]و احنف پس از آزاد کردن تمام شهرهای سواحل غربی رود جیحون طی نام‌های آزاد کردن شهرهای خراسان، و فرار یزدگرد را به خارج ایران و به سمرقند به امیرالمومنین عمربن خطاب گزارش کرد [۱۸۴۱]، امیرالمومنین با خواندن نامه از این موفقیت سریع احنف به حدی خوشحال شد که با یک حالتی از هیجان فریاد برآورد: (اَحْنَفُ سَیدُ الشَرْقِ )احنف آقا و فرمانروای شرق شده است و لحظاتی بعد آثار نگرانی از ادامه این جنگ‌ها در شرق بر چهره او ظاهر گردید [۱۸۴۲]و به اطرافیان خود گفت: «کاشکی در بین سپاه اسلام و سپاه دشمن کوهی از آتش می‌بود [۱۸۴۳]و برخورد جدیدی رخ نمی‌داد» فاروق شدیداً نگران بود که خاقان ترک و فغلور چین پس از فتح آخرین استان ایران احساس خطر جدی کرده و متفقاً از جیحون عبور کرده و به سپاه اسلام حمله کنند، یا اینکه احنف پس از فتح خراسان احساس غرور کرده و از جیحون عبور کند و در حالی با ارتش چین و ترک وارد جنگ شود که بعلت دروری از مرکز نیروی کافی به امداد او نرسد و سپاه اسلام در سواحل حیحون تار و مار شوند و فاروق پس از کمی تامل توانست با یک اندیشه حکیمانه از فاصله مدینه تا جیحون خطر برخورد سپاه اسلام را با سپاه خاقان و فغفور دفع نماید زیرا در نام‌های به احنف نوشت: «اولاً به هیچ وجه از جیحون عبور نکیند [۱۸۴۴]و به سواحل غربی آن اکتفا نمایید، ثانیاً‌با رفتار و گفتار خود، آشکارا نشان دهید که سپاه اسلام از مرز ایران فراتر نمی‌رود و با خاقان و فغفور سر جنگ و دعوا و تجاوز به متصرفات آن‌ها را ندارد [۱۸۴۵]» و پس از وصول نامه امیرالمومنین، دیری نپایید که برخی از آثار پیش‌بینی‌های فاروق ظاهر گردیدند و خاقان ترک [۱۸۴۶]همراه یزدگرد در راس سپاه عظیم خود، از جیحون عبور کرده و همراه باقیمانده‌های سپاه ایران خود را به شهر بلخ رسانید و سپاه ک وفه مستقر در بلخ به خاطر پرهیز از برخورد به مرو رود عقب‌نشینی کرد [۱۸۴۷]، و یزدگرد نیز همراه سپاهیان ترک و باقیمانده سپاه ایران به مرو شاهجان (مرکز استان و ستاد جدید فرماندهی احنف) حمله کرد [۱۸۴۸]و احنف نیز به خاطر پرهیز از برخورد با سپاه ترک آنجا را تخلیه و سپاه خود را به مرو رود برد و به سپاه کوفه ملحق نمود و با سپاه خاقان که از بلخ برای حمله به سپاه اسلام برون آمده بود در آن محل که فقط رودخانه [۱۸۴۹]در بین آن‌ها بود، روبرو شد
[۱۸۴۰] همان [۱۸۴۱] همان [۱۸۴۲] فاروق اعظم، هیکل، ج ۲، ص ۷۹ و طبری، ج ۵، ص ۱۹۹۹. [۱۸۴۳] البدایه و النهایه، ج ۷، ص ۱۲۷ و الکامل ج ۳، ص ۳۴ و طبری، ج ۵، ص ۱۹۹۹ و الفتوحات الاسلامیه، ص ۱۵۴. توجه: این مراجع علت نگرانی فاروق را پیش‌بینی حوادث آینده آن منطقه نوشته‌اند و تجزیه و تحلیل این کتاب از تحقیقات مورخین جدید مانند هیکل و عقاد گرفته شده است. [۱۸۴۴] مرجع سابق [۱۸۴۵] فاروق اعظم، ج ۲، ص ۸۰. [۱۸۴۶] الکامل، ج ۳، ص ۳۴ و البدایه و النهایه، ج ۷، ص ۱۲۷ و طبری، ج ۵، ص ۲۰۰۰. [۱۸۴۷] مرجع سابق [۱۸۴۸] مرجع سابق [۱۸۴۹] مرجع سابق