عمرو بن عاص تدابیر داهیانه خود را به کار می‌برد آمار تلفات وبای عمواس
و طبق وصیت (مُعاذ) عمرو بن عاص فرمانده سوم، مسئولیت اجرای فرمان امیرالمؤمنینسرا در رابطه با انتقال مردم به ارتفاعات به عهده می‌گیرد [۱۳۳۵]، عمرو بن عاص چهره معروف سیاست و کاردانی، سعی کرد در اجرای این امر ابتکارات خود را نیز نشان دهد [۱۳۳۶]و طی هشدارهای رعب‌آور و تکرار این جمله «پدیده وبا در هر جا ظاهر شود، مانند آتش زبانه می‌کشد» صدای آژیر خطر را به گوش تمام مردم رسانید و سریعاً با یک فرمان نظامی تمام سپاهیان و مردم شهرها را متفرق و بر قله کوه‌ها و نقاط مرتفع پراکنده گردانید [۱۳۳۷]، و به این وسیله شدت سرایت این بیماری تخفیف پیدا کرد و تدریجاً آثار و عوارض آن به کلی از بین رفت و سپاهیان به پادگان‌ها و مردم نیز به محل کار و شغل خویش برگشتند [۱۳۳۸]، اما مدت‌ها ابرهای تیره اندوه و تأثر بر محافل مسلمانان سایه انداخت و مجالس مسلمانان گرم بحث و بررسی بود،
اندوه اکثر آن‌ها از مرگ عزیزان و خویشان نزدیک و تأثر همه آن‌ها از آمار هول‌انگیز تلفات این بیماری مرگبار بود، کسانی که آمارگیری تلفات این بیماری را به عهده داشته اعلام کرده‌اند که آمار تلفات در شام و فلسطین به بیست و پنج هزار نفر [۱۳۳۹]رسیده است که از جمله تنها خالد بن ولید چهل فرزند را بر اثر این بیماری از دست داده، و حارث بن هشام که کمی قبل از بروز این بیماری با هفتاد تن از افراد خانواده خود به شام رفته، حالا از جمع آن‌ها چهار تن باقی مانده‌اند و وقتی از تلفات پایگاه نظامی شهر بصره سؤال می‌کنند، در جواب گفته می‌شود که تلفات آن جا از شام بیشتر است [۱۳۴۰]، و وقتی از تلفات کل بین‌النهرین (بصره و کوفه و غیره) سؤال می‌کنند، آمارگیران در حالی که اشک‌هایی در چشمان آن‌ها حلقه زده و شدت تأثر گلوهایشان را فشرده است در جواب می‌گویند: «تلفات به حدی است که جز خدا کسی حسابش [۱۳۴۱]را نمی‌داند!» اما بحث و بررسی‌هایی که مدت‌ها مجالس مسلمانان را گرم می‌کند در مورد علت پیدایش این بیماری است که،
[۱۳۳۵]ـ همان [۱۳۳۶]ـ طبری، ج۵، ص۱۸۷۰ و الکامل، ج۲، ص۵۵۹ و حیاة عمر س، ص۲۵۳ و الفاروق عمر س، ج۱، ص۲۹۴. [۱۳۳۷]ـ همان [۱۳۳۸]ـ همان [۱۳۳۹]ـ البد ایه و النهایه، ج۷، ص۹۳، به نقل از واقدی و حیاة عمر س، شبلی، ص۲۵۵ و الفاروق عمر، ج۱، ص۲۹۶ و معجم البلدان یاقوت حموی (کلمه عمواس). [۱۳۴۰]ـ حیاة عمر س، شبلی، ص۲۵۵. [۱۳۴۱]ـ همان