۴- تجارت خارجی و تَعْرِفَه گُمْرُکی
از طرف ابوموسی اشعری نام‌های به فاروق رسیده است که در خارج بلاد اسلامی حقوق گمرکی به نسبت ده درصد از بازرگانان مسلمانان دریافت می‌گردد، و مقارن وصول همین نامه اهل منطقه (مَنْبِج [۱۹۴۳]از بلاد غیر اسلامی نام‌های به فاروق نوشتند که اجازه دهد برای تجارت به بلاد اسلامی بیاییم و ده درصد حقوق گمرکی را پرداخت نماییم. فاروق باید اتخاذ تصمیم، دستور داد شورای استنباط و تطبیق از برگزیدگان اصحاب و مهاجر و انصار تشکیل جلسه [۱۹۴۴]دهند و مراتب زیر در مورد تجارت خارجی و حقوق و گمری به تصویب شورا رسید:
«تجارت خارجی برای عموم آزاد است، و حقوق گمرکی برای مسلمانان دو و نیم درصد و برای غیرمسلمانان که در کشورهای اسلامی حکومت دارند (اهل ذِمَّه) پنج درصد، و برای غیر مسلمانان [۱۹۴۵]که در کشورهای غیر اسلامی سکونت دارند ده درصد (عُشر) می‌باشد و اداره‌های گمرک تشکیل گردید و زیاد بن جریر اسدی [۱۹۴۶]اولین کسی بود که متصدی نخستین اداره‌های گمرک اسلامی گردید.
در عصر فاروق کشتی‌های هندی که از سواحل یمن عبور می‌کردند و مشک و عبیر و کافور و صندل و دارچین را حمل می‌نمودند به مقدار ده درصد از عین همین اجناس عوارض پرداخت می‌کردند، و بعدها که اسلام به شرق اروپا گسترش یافت عوارض نامبرده در شهری به نام (طریف [۱۹۴۷]= Tarriff) واقع در انتهای اندلس (اسپانیا) پرداخت می‌گردید و تاکنون هم نام آن شهر بندری طریف است، و بعدها در تلفظ عرب‌ها به جای طریف (تَعْرِفه) گفته شد و از این رو نرخ عوارض گمرکی [۱۹۴۸]به (تعرفه گمرکی) موسوم گردید.
[۱۹۴۳] خراج ابی یوسف، ص ۱۳۵ و اخبار عمر، ص ۱۱۳ که از اموال عبید، ص ۵۳۲ و الخراج، ص ۱۶۱ نقل کرده است. [۱۹۴۴] همان [۱۹۴۵] همان [۱۹۴۶] خراج ابی یوسف، ص ۱۳۵ و اخبار عمر، ص ۱۱۳ که از اموال عبید، ص ۵۳۲ و الخراج، ص ۱۶۱ نقل کرده است. [۱۹۴۷] تاریخ تمدن جرجی زیدان، ج ۱، ص ۱۳۱. توجه: اخبار عمر، طنطاوبین، حقوق گمرکی مال التجاره را، به نقل از اموال عبید، ص ۵۳۲ از غیر مسلمانان یک بیستم در صورتی که درکشورهای اسلامی سکونت داشته باشد و در غیر اینصورت یک درهم که با متن کتاب فرقی ندارد. [۱۹۴۸] همان