زندگانی ابوبکر صدیق رضی الله عنه

خشم ابن مسعودسبه سبب بر کناریش از مأموریت جمع قرآن:

خداوند دل ابوبکر را پس از مذاکره با عمر نسبت به جمع قرآن متمایل ساخت، لذا با زید بن ثابتسقرار گذاشت که قرآن را جستجو نموده و جمع کند. روایت شده که عبدالله بن مسعودسبه این جهت خشمگین شد و گفت: ای جماعت مسلمانان من از استنساخ قرآن عزل می‌گردم و کسی سرپرستی آن را به عهده می‌گیرد که به هنگامی که من ایمان آورده و مسلمان شدم او در صلب مرد کافری قرار داشت که منظورش زید بن ثابت بود. این گفته را به ابن مسعود هنگامی که عثمان زید را مأمور جمع قرآن کرد و عده دیگری از صحابه را نیز برای انجام این کار همراه او کرد نیز نسبت داده‌اند. شاید عبدالله دو بار خشمگین شده باشد، همانگونه که قرطبی متذکر شده و گفته است: «ابوبکر انباری گفت: ترجیح و تفضیل زید بر عبدالله بن مسعود از جانب ابوبکر و عثمان در جمع قرآن در حالی که عبدالله از زید فاضل‌تر و در اسلام نیز بر او تقدم داشت، فقط از این لحاظ بود که زید بر عبدالله در حفظ قرآن مرجح بود».

و این عبارت خشمگین‌شدن ابن مسعود را در دو بار تأیید می‌کند. ناراحتی ابن مسعود مدت زیادی دوام کرد، تا جایی که می‌گفت: من از زبان رسول خدا هفتاد سوره را گوش کرده و خوانده‌ام در حالی که در آن هنگام زید بن ثابت دو گیسو داشت و با بچه‌ها بازی می‌کرد». در زمان عثمانسمردم عراق را تحریض می‌کرد که در کار جمع قرآن خلیفه را یاری نکنند و به آنان می‌گفت: من قرآن خودم را مخفی می‌کنم و هرکدام از شما نیز که می‌توانید قرآن خود را پنهان سازید، زیرا خداوند می‌فرماید: «هرکس چیزی را که پنهان سازد روز قیامت آن را نزد خدا می‌آورد».

روزی عبدالله بن مسعودسخطاب به مردم کرده و گفت: «هرکس هرچیزی را پنهان سازد در روز قیامت آن را نزد پروردگار خود می‌آورد. قرآن‌های خود را پنهان سازید. چگونه به من دستور می‌دهید که بر وفق قرائت زید قرآن بخوانم، در حالی که من از زبان رسول خدا هفتاد و چند سوره شنیده و خوانده‌ام و زید بن ثابت در آن هنگام دو گیسو داشت و در میان بچه‌ها بازی می‌کرد. قسم به خدا! هیچ آیه‌ای نازل نشد مگر اینکه من دانستم کی و در باره چه مسأله‌ای نازل شده، هیچ فردی از من به کتاب خدا واقف‌تر نیست. در حالی که من بهتر از شما نیستم، و اگر بدانی کسی از من به کتاب خدا داناتر است و شترم قادر باشد مرا به نزد او ببرد خود را به او می‌رسانم».

بعضی از اصحاب فاضل رسول از گفته ابن مسعود ناراحت شدند و احساس کردند که در کلام او فتنه‌انگیزی ناروایی به چشم می‌خورد. از ابی درداءسروایت شده که گفته است: «ما عبدالله را رقیق القلب می‌دانستیم پس چرا بر بزرگان حمله می‌کند!». درست است که عبدالله بن مسعودساز شرکت‌کنندگان غزوه بدر است و زید بدری نیست. عبدالله در اسلام بر زید و پدرش ثابت سابق است. و او از رسول خدا هفتاد و چند سوره قرآن آموخته است. لکن زیدسکاتب رسول خدا بود و تا زمان وفات رسول خدا تمام قرآن را نزد آن حضرت آموخت.

قرطبی می‌گوید: «همه راویان و ناقلان اخبار نیک می‌دانند که عبدالله بن مسعود بقیه قرآن را بعد از وفات رسول خدا آموخته است. بعضی از ائمه گفته‌اند: عبدالله بن مسعودسپیش از اینکه قرآن را ختم کند مرد». قرآن عبدالله مسعود فاقد معوذتین بود.